سفته ضمانت کار چگونه نوشته می شود

سفته ضمانت کار، سندی تجاری است که کارفرما برای تضمین حسن انجام کار و تعهدات شغلی از کارجو یا کارمند دریافت می کند. برای نوشتن صحیح آن، باید بخش های مبلغ، در وجه، تاریخ صدور و مشخصات صادرکننده با دقت پر شود و مهم تر از همه، تاریخ پرداخت (سررسید) سفته خالی بماند و عبارت بابت ضمانت حسن انجام کار یا مشابه آن در متن سفته و همچنین قرارداد کار قید شود تا از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری شود.

سفته ضمانت کار که گاهی از آن با عنوان سفته حسن انجام کار نیز یاد می شود، نقش محوری در اعتمادسازی میان کارفرما و کارگر ایفا می کند. این سند به کارفرما اطمینان می دهد که کارگر به تعهدات خود پایبند خواهد بود و در صورت بروز تخلف یا خسارت، ابزاری برای جبران وجود دارد. با این حال، نحوه صحیح تکمیل و نگهداری این سند، برای حفظ حقوق هر دو طرف و جلوگیری از مناقشات حقوقی آتی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. عدم آگاهی از نکات حقوقی و شیوه درست نگارش سفته ضمانت، می تواند زمینه ساز سوءاستفاده های جبران ناپذیری برای کارگر و دردسرهای قانونی برای کارفرما باشد. این مقاله راهنمایی جامع برای درک ماهیت سفته ضمانت کار، نحوه نگارش دقیق آن و تبیین ابعاد حقوقی مرتبط با این سند ارائه می دهد.

آشنایی با ماهیت سفته ضمانت کار

درک صحیح از ماهیت و کارکرد سفته ضمانت کار، سنگ بنای استفاده ایمن و موثر از آن در روابط استخدامی است. این بخش به تعریف حقوقی، اهداف و جایگاه قانونی این سند می پردازد و آن را با سایر اسناد تجاری مقایسه می کند.

سفته ضمانت کار (حسن انجام کار) چیست؟

سفته ضمانت کار، نوع خاصی از سفته است که به موجب آن، صادرکننده (معمولاً کارگر) متعهد می شود در صورت عدم انجام صحیح تعهدات شغلی یا تخلف از مفاد قرارداد کار، مبلغی معین را به دارنده (کارفرما) بپردازد. این سند در واقع ابزاری برای تضمین مالی انجام تعهدات غیرمالی یا جبران خسارات احتمالی ناشی از عدم وفای به عهد در محیط کار است. برخلاف سفته های عادی که برای تضمین پرداخت وجه نقد در تاریخ مشخص صادر می شوند، سفته ضمانت کار ماهیت مشروط و تضمینی دارد و تنها در صورت اثبات تخلف و خسارت قابل مطالبه است.

مفهوم حقوقی سفته ضمانت کار

از منظر حقوقی، سفته ضمانت کار یک سند تجاری است که قابلیت ظهرنویسی و انتقال دارد، اما با قیود و شرایط خاص. مهم ترین تفاوت آن با سفته عادی در زمان سررسید و هدف صدور آن است. در سفته عادی، سررسید پرداخت مشخص است، اما در سفته ضمانت کار، تاریخ پرداخت معین نمی شود و اعتبار آن منوط به انجام یا عدم انجام تعهدات مشخص شده در قرارداد کار است. این تفاوت، پیچیدگی های حقوقی خاصی را به همراه دارد که آگاهی از آن ها برای هر دو طرف ضروری است.

اهداف کارفرما از دریافت سفته ضمانت

کارفرمایان به دلایل مختلفی اقدام به اخذ سفته ضمانت از کارگران خود می کنند که عمده ترین آن ها عبارتند از:

• اطمینان از حسن انجام کار: تضمین اینکه کارگر وظایف محوله را به بهترین شکل و با رعایت استانداردهای لازم انجام دهد.
• جبران خسارات احتمالی: پوشش ضررهای مالی ناشی از سهل انگاری، تخلف، یا سوءاستفاده کارگر از موقعیت شغلی (مانند سرقت، اختلاس، یا افشای اسرار تجاری).
• تضمین وفاداری و تعهد: ایجاد انگیزه برای حفظ رابطه کاری طولانی مدت و جلوگیری از ترک ناگهانی کار که می تواند به سازمان آسیب برساند.
• حفظ اموال و اطلاعات شرکت: در مشاغلی که کارگر به اموال، اسناد محرمانه یا اطلاعات حساس دسترسی دارد، سفته به عنوان پشتوانه ای برای حفظ آن ها عمل می کند.

جایگاه سفته ضمانت در قانون کار ایران

بررسی قانون سفته ضمانت کار نشان می دهد که قانون کار ایران به طور خاص به بحث سفته ضمانت نپرداخته است. این بدان معناست که هیچ ماده قانونی مستقیمی در قانون کار، کارفرما را ملزم یا منع از دریافت سفته ضمانت نمی کند. با این حال، ماهیت حقوقی سفته به عنوان یک سند تجاری، مشمول قانون تجارت و سایر قوانین عام مدنی و کیفری است. این خلأ قانونی، اهمیت تنظیم دقیق قرارداد کار و ذکر تمامی شرایط مربوط به سفته ضمانت را دوچندان می کند تا از ابهامات و سوءتفاهم های آتی جلوگیری شود.

مقایسه سفته ضمانت کار با سایر اسناد تجاری

برای درک عمیق تر سفته ضمانت کار، مقایسه آن با سایر اسناد مشابه، به ویژه چک و سفته عادی، ضروری است. این مقایسه تفاوت های کلیدی را روشن کرده و به شما کمک می کند تا بهترین سند را برای اهداف خود انتخاب کنید.

سفته ضمانت کار و چک ضمانت

گرچه هر دو سند (سفته و چک) می توانند برای مقاصد ضمانتی به کار روند، اما تفاوت های عمده ای دارند:

ویژگی	سفته ضمانت کار	چک ضمانت
محل صدور	هر فردی می تواند سفته صادر کند.	نیاز به دسته چک و حساب بانکی دارد.
مسدود کردن وجه	وجهی مسدود نمی شود.	احتمال مسدود شدن وجه در حساب صادرکننده وجود دارد.
جنبه کیفری	معمولاً جنبه کیفری ندارد (فقط حقوقی).	در صورت بلامحل بودن، می تواند جنبه کیفری داشته باشد (مگر اینکه ثابت شود صرفاً برای ضمانت صادر شده).
فرایند مطالبه	باید ابتدا به دادگاه مراجعه و تخلف را ثابت کرد.	می توان مستقیماً از طریق بانک اقدام به وصول نمود (مگر با قید ضمانت).
حساسیت حقوقی	نیاز به دقت بالا در درج عبارت بابت ضمانت و عدم درج تاریخ.	نیاز به دقت بالا در درج عبارت بابت ضمانت و عدم تاریخ.

سفته ضمانت کار و سفته عادی (عندالمطالبه)

سفته عادی سندی است که صادرکننده متعهد می شود مبلغی را در تاریخ معین (یا عندالمطالبه) به گیرنده بپردازد. تفاوت های اصلی با سفته ضمانت کار به شرح زیر است:

• هدف: سفته عادی برای تعهد پرداخت وجه نقد است، در حالی که سفته ضمانت برای تضمین انجام تعهدات غیرمالی (شغلی) صادر می شود.
• تاریخ سررسید: سفته عادی حتماً باید تاریخ سررسید داشته باشد یا عندالمطالبه باشد. سفته ضمانت نباید تاریخ سررسید داشته باشد.
• شرایط مطالبه: سفته عادی با فرارسیدن سررسید قابل مطالبه است. سفته ضمانت تنها در صورت اثبات تخلف از تعهدات و خسارت ناشی از آن، قابل مطالبه خواهد بود.

کاربرد سفته ضمانت کار در مشاغل مختلف

دریافت سفته ضمانت در استخدام یک رویه رایج در بسیاری از سازمان هاست، اما میزان و نوع کاربرد آن بسته به ماهیت شغل متفاوت است. سفته ضمانت کار به طور معمول در مشاغلی درخواست می شود که با مسئولیت های مالی، اطلاعات حساس یا اموال شرکت سر و کار دارند. این اقدام کارفرما، برای کاهش ریسک های احتمالی و تضمین اجرای دقیق وظایف شغلی است.

به عنوان مثال، در مشاغل زیر معمولاً سفته ضمانت کار درخواست می شود:

• مسئولیت های مالی و حسابداری: کارمندانی که به امور مالی، حساب های بانکی، یا صندوق شرکت دسترسی دارند، مانند حسابداران، صندوق داران و مدیران مالی.
• دسترسی به اسرار و اطلاعات محرمانه: افرادی که با اطلاعات استراتژیک، فرمول های تولید، لیست مشتریان، کدها و برنامه های کامپیوتری یا هرگونه اسرار تجاری شرکت در ارتباط هستند، مانند برنامه نویسان، مدیران پروژه و محققان.
• نگهداری و استفاده از اموال شرکت: کارمندانی که ابزار، تجهیزات گران قیمت یا وسایل نقلیه شرکت در اختیارشان قرار می گیرد، مانند رانندگان، تکنسین های فنی و نمایندگان فروش.
• مشاغل با مسئولیت های اجرایی بالا: مدیران و مسئولانی که تصمیمات آن ها می تواند تأثیرات مالی و عملیاتی قابل توجهی بر شرکت داشته باشد.

توجه به این نکته ضروری است که حتی در مشاغل فوق، لزوم اخذ سفته باید متناسب با سطح ریسک و مسئولیت تعریف شده باشد و از درخواست مبالغ بسیار بالا و غیرمتعارف پرهیز شود. شفافیت در مبلغ سفته ضمانت کار و شرایط مطالبه آن، برای ایجاد رابطه ای سالم و پایدار حیاتی است.

راهنمای گام به گام: نحوه صحیح نگارش (تکمیل) سفته ضمانت کار

یکی از مهم ترین بخش های این راهنما، آموزش عملی و گام به گام نحوه پر کردن سفته ضمانت کار است. رعایت دقیق جزئیات زیر، به شما کمک می کند تا سفته ای معتبر و ایمن را تنظیم کنید و از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری نمایید.

آمادگی های اولیه برای تکمیل سفته ضمانت

پیش از آنکه قلم به دست بگیرید، اطمینان حاصل کنید که تمام ملزومات را در اختیار دارید و نکات اولیه را می دانید:

ملزومات و اطلاعات مورد نیاز

• یک برگ سفته خام (توصیه می شود از شعب بانک ملی تهیه شود تا از اصالت آن اطمینان حاصل گردد).
• خودکار آبی یا مشکی (از خودکار با جوهر کمرنگ یا پاک شونده استفاده نکنید).
• مشخصات دقیق کارفرما: نام و نام خانوادگی (اگر شخص حقیقی است) یا نام کامل شرکت/سازمان (اگر شخص حقوقی است)، به همراه کد ملی/شناسه ملی و آدرس.
• مشخصات دقیق کارگر (صادرکننده سفته): نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس کامل و شماره تماس.
• اطلاعات قرارداد کار: شماره و تاریخ دقیق قرارداد کار (در صورت وجود قرارداد مکتوب).
• مبلغ سفته: مبلغ توافق شده به عدد و حروف.

توصیه های پیش از تکمیل سند

• حضور طرفین: بهترین حالت این است که سفته در حضور کارگر (صادرکننده) و کارفرما (گیرنده) یا نمایندگان قانونی آن ها تکمیل و امضا شود. این امر می تواند از بروز ابهامات و ادعاهای بعدی جلوگیری کند.
• عدم وجود خط خوردگی: سعی کنید سفته را بدون هیچ گونه خط خوردگی، قلم خوردگی یا لاک گرفتگی تکمیل نمایید. هرگونه خدشه در سند، می تواند اعتبار حقوقی آن را زیر سوال ببرد. در صورت اشتباه، بهتر است از سفته جدید استفاده کنید.

مراحل تکمیل فیلدهای سفته ضمانت کار

اکنون به مندرجات سفته ضمانت کار و نحوه دقیق پر کردن هر بخش می پردازیم. این دستورالعمل ها به ترتیب فیلدهای موجود بر روی یک برگ سفته استاندارد ارائه شده اند:

۱. بخش مبلغ سفته (عدد و حروف)

این بخش، یکی از مهم ترین قسمت هاست. ابتدا مبلغ توافق شده را به صورت عدد در کادر مربوطه وارد کنید (مثلاً 100,000,000). سپس در قسمت پایین تر، همین مبلغ را به حروف، با دقت و بدون اشتباه بنویسید (مثلاً یکصد میلیون ریال).

نکته حیاتی: تطابق کامل مبلغ به عدد و حروف الزامی است. در صورت عدم تطابق، مبلغ به حروف ملاک عمل خواهد بود. از درج ارقام بسیار بالا و غیرمنطقی که متناسب با نوع کار و مسئولیت نیست، پرهیز کنید.

۲. بخش در وجه/حواله کرد

این قسمت نشان دهنده گیرنده وجه سفته است. در این بخش باید نام و نام خانوادگی کامل شخص کارفرما (اگر شخص حقیقی است) یا نام دقیق شرکت/سازمان (اگر شخص حقوقی است) را بنویسید. برای افزایش شفافیت و جلوگیری از هرگونه ابهام، می توانید کد ملی کارفرما (برای اشخاص حقیقی) یا شناسه ملی شرکت (برای اشخاص حقوقی) را نیز در ادامه درج کنید.

هشدار مهم: هرگز و تحت هیچ شرایطی عبارت در وجه حامل را در این بخش قید نکنید. درج این عبارت به کارفرما اجازه می دهد تا سفته را به راحتی به شخص دیگری منتقل کند و این امر می تواند خطرات جبران ناپذیری برای کارگر به همراه داشته باشد.

۳. بخش تاریخ پرداخت (سررسید) – نکته کلیدی

این بخش، مهم ترین تفاوت سفته ضمانت کار با سفته عادی است. در سفته ضمانت کار، این قسمت باید خالی بماند و به جای درج تاریخ، عبارت بابت ضمانت حسن انجام کار یا بابت تضمین انجام تعهدات شغلی به موجب قرارداد شماره [شماره قرارداد کار] مورخ [تاریخ قرارداد کار] نوشته شود. این اقدام باعث می شود سفته از یک سند عندالمطالبه (قابل وصول در تاریخ معین) به یک سند مشروط (قابل وصول تنها با اثبات تخلف از شرایط قرارداد) تبدیل شود و از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری کند. حتماً شماره و تاریخ قرارداد کار را به طور دقیق در اینجا یا در متن قرارداد کار ذکر کنید.

۴. بخش محل پرداخت

در این قسمت، نام شهر یا محل اصلی فعالیت شرکت (مثلاً تهران) را بنویسید. خالی گذاشتن این بخش نیز معمولاً مشکلی ایجاد نمی کند، اما درج آن برای شفافیت بیشتر است.

۵. بخش تاریخ صدور سفته

این بخش باید حاوی تاریخ واقعی روزی باشد که سفته در حال تکمیل و امضا است. تاریخ را به صورت عدد و کامل (روز، ماه، سال) وارد کنید.

۶. امضاء و مشخصات صادرکننده (کارگر)

کارگر (صادرکننده سفته) باید امضای کامل و خوانا خود را در این بخش درج کند. زیر امضا، نام و نام خانوادگی، کد ملی و آدرس کامل خود را نیز بنویسید. این اطلاعات برای شناسایی دقیق صادرکننده و جلوگیری از هرگونه ابهام ضروری است.

توصیه اکید: برای افزایش اعتبار سند و جلوگیری از هرگونه انکار امضاء، اثر انگشت کارگر را نیز در کنار امضا و مشخصات درج کنید.

الزامات حیاتی پس از تکمیل سفته ضمانت

تکمیل فیلدهای سفته پایان ماجرا نیست. برخی اقدامات و رعایت نکات پس از تکمیل سفته ضمانت کار، به اندازه نحوه نگارش آن اهمیت دارند و می توانند از بروز مشکلات بزرگ حقوقی پیشگیری کنند.

پرهیز از سفته سفید امضا

هرگز سفته ای را که فیلدهای مبلغ، در وجه و تاریخ آن خالی است، اما شما آن را امضا کرده اید، به کارفرما تحویل ندهید. سفته سفید امضا برای ضمانت کار، یکی از خطرناک ترین اسناد است که می تواند به راحتی مورد سوءاستفاده قرار گیرد. در این صورت، کارفرما می تواند هر مبلغ و هر تاریخ پرداختی را در آن درج کند و حتی آن را به شخص ثالث منتقل نماید که مسئولیت های مالی سنگینی را متوجه شما خواهد کرد. تکمیل تمامی فیلدها قبل از امضا، یک اصل اساسی در ایمن سازی سفته ضمانت است.

دریافت کپی برابر اصل سفته

پس از تکمیل و امضای سفته، حتماً یک نسخه کپی از آن تهیه کنید. سپس از کارفرما بخواهید که آن را مهر و امضا کرده و عبارت برابر اصل را روی آن قید کند. این کپی برابر اصل، مهم ترین مدرک شما برای اثبات وجود سفته ضمانت و مندرجات آن است. در صورت بروز هرگونه اختلاف، مفقود شدن سفته اصلی یا ادعای کارفرما مبنی بر عدم وجود سفته، این کپی می تواند به عنوان سند دفاعی شما مورد استناد قرار گیرد.

درج جزئیات سفته در قرارداد کار

یکی از مهمترین نکات حقوقی سفته ضمانت استخدام، این است که تمامی جزئیات مربوط به سفته ضمانت (شامل شماره سریال سفته، مبلغ، تاریخ صدور و مهم تر از همه، هدف از دریافت آن – یعنی بابت ضمانت حسن انجام کار) به وضوح در متن قرارداد کار ذکر شود. همچنین، شرایط مطالبه سفته توسط کارفرما (یعنی چه نوع تخلفاتی از سوی کارگر، حق مطالبه سفته را به کارفرما می دهد) و شرایط استرداد آن به کارگر پس از اتمام همکاری، باید در قرارداد قید گردد. این کار، قرارداد کار را به مکمل حقوقی سفته تبدیل کرده و از ابهامات می کاهد.

الزامات و حقوق در رابطه با سفته ضمانت کار (از دیدگاه کارگر و کارفرما)

سفته ضمانت کار یک سند دوطرفه است که هم برای کارگر و هم برای کارفرما حقوق و تکالیفی ایجاد می کند. آگاهی از این حقوق و الزامات، به هر دو طرف کمک می کند تا از بروز مشکلات حقوقی جلوگیری کرده و در صورت نیاز، حقوق خود را پیگیری کنند.

اهمیت قرارداد کار در اعتباربخشی به سفته ضمانت

قرارداد کار نه تنها چهارچوب روابط استخدامی را مشخص می کند، بلکه نقش بی بدیلی در اعتبار و مشروعیت سفته ضمانت کار ایفا می کند. بدون یک قرارداد کار جامع و شفاف، سفته ضمانت کار می تواند به ابزاری برای سوءاستفاده تبدیل شود.

قرارداد کار، سند مکمل سفته ضمانت

همانطور که قبلاً اشاره شد، قرارداد کار باید به وضوح ارتباط خود را با سفته ضمانت کار بیان کند. شماره سریال سفته، مبلغ آن و به ویژه قید اینکه این سفته صرفاً بابت ضمانت حسن انجام کار و انجام تعهدات قراردادی است باید در قرارداد درج شود. این شفافیت، سفته را از حالت عندالمطالبه خارج کرده و ماهیت مشروط آن را تقویت می کند. بدون این قید در قرارداد، سفته می تواند به عنوان یک بدهی عادی تلقی شده و کارفرما را در مطالبه آن یاری دهد.

تعریف تخلف از حسن انجام کار در قرارداد

عبارت حسن انجام کار بسیار کلی و مبهم است. برای جلوگیری از تفسیرهای سلیقه ای و اختلافات آتی، قرارداد کار باید به طور مشخص تخلفاتی را که کارفرما را مجاز به مطالبه سفته می کند، تعریف نماید. برای مثال، می توان موارد زیر را قید کرد:

• افشای اسرار تجاری شرکت به رقبا.
• ورود خسارت عمدی یا ناشی از سهل انگاری فاحش به اموال شرکت.
• عدم انجام وظایف کلیدی شغلی به مدت طولانی و بدون دلیل موجه.
• ترک کار بدون اطلاع قبلی و رعایت مقررات قانون کار.

این تعریف روشن، هم کارگر را از حدود مسئولیت خود آگاه می سازد و هم جلوی سوءاستفاده کارفرما را می گیرد.

حقوق و تکالیف کارگر در قبال سفته ضمانت

کارگر به عنوان صادرکننده سفته، دارای حقوقی است که باید از آن ها مطلع باشد تا بتواند در صورت لزوم، از خود دفاع کند.

حق درخواست استرداد سفته پس از اتمام همکاری

پس از پایان همکاری و یا رفع شرایط ضمانت (مانند اتمام دوره مسئولیت مالی)، کارگر حق دارد که درخواست استرداد سفته ضمانت کار خود را از کارفرما داشته باشد. این حق یک حق قانونی است و کارفرما موظف به بازگرداندن سفته است، مگر اینکه دلایل موجه و قابل اثبات برای مطالبه آن داشته باشد.

اقدامات لازم در صورت عدم استرداد سفته توسط کارفرما

اگر کارفرما پس از اتمام همکاری و درخواست کارگر، از استرداد سفته خودداری کند، کارگر می تواند از طریق مراجع قانونی این موضوع را پیگیری کند. اولین گام می تواند ارسال اظهارنامه رسمی به کارفرما باشد که در آن درخواست استرداد سفته به طور کتبی مطرح می شود. در صورت عدم پاسخگویی یا امتناع مجدد، می توان از طریق مراجع قضایی دادخواست استرداد سفته را مطرح کرد. این امر در بخش چهارم به تفصیل بررسی خواهد شد.

حقوق و تکالیف کارفرما در قبال سفته ضمانت

کارفرما نیز به عنوان دارنده سفته، تکالیف و مسئولیت هایی دارد که در صورت عدم رعایت آن ها، می تواند با عواقب حقوقی مواجه شود.

مسئولیت کارفرما در حفظ سفته به عنوان امانت

سفته ضمانت کار در دست کارفرما، حکم یک امانت را دارد. کارفرما موظف است این سند را با دقت و مراقبت لازم نگهداری کند و از هرگونه سوءاستفاده، افشا یا انتقال غیرمجاز آن جلوگیری نماید. مفقود شدن سفته، تلف شدن آن یا هرگونه اقدام غیرمجاز با آن، می تواند کارفرما را تحت پیگرد قانونی قرار دهد.

لزوم اثبات تخلف برای مطالبه سفته

کارفرما نمی تواند صرفاً با ادعای تخلف کارگر، سفته ضمانت را به اجرا بگذارد. برای مطالبه وجه سفته، کارفرما باید دلایل مستند و محکمه پسندی مبنی بر تخلف کارگر از مفاد قرارداد و خسارت وارده به شرکت ارائه دهد. این دلایل می توانند شامل گزارش های بازرسی، اسناد مالی، شهادت شهود یا هر مدرک دیگری باشند که تخلف و میزان خسارت را اثبات کند. بدون اثبات تخلف، مطالبه سفته از سوی کارفرما فاقد وجاهت قانونی است.

جرم خیانت در امانت سفته ضمانت

یکی از جدی ترین عواقب حقوقی برای کارفرما، در صورت سوءاستفاده از سفته ضمانت کار، اتهام خیانت در امانت سفته ضمانت است. اگر کارفرما برخلاف توافق و بدون وجود دلایل موجه قانونی، سفته را به اجرا بگذارد، آن را به شخص ثالث منتقل کند، یا پس از پایان شرایط ضمانت از استرداد آن خودداری نماید، مرتکب جرم خیانت در امانت شده است.

شرایط تحقق جرم خیانت در امانت عبارتند از:

• مالی (در اینجا سفته) به عنوان امانت به کارفرما سپرده شده باشد.
• کارفرما قصد سوءاستفاده از آن مال را داشته باشد.
• کاری مغایر با امانت داری انجام دهد (مانند مطالبه غیرقانونی، انتقال به غیر، یا امتناع از استرداد).

پیامدهای کیفری این جرم می تواند شامل حبس و جزای نقدی باشد. بنابراین، کارفرمایان باید در استفاده و نگهداری از سفته های ضمانت نهایت دقت را به عمل آورند تا خود را در معرض اتهامات کیفری قرار ندهند.

مراحل پس از اتمام همکاری و استرداد سفته

پس از اتمام دوره همکاری میان کارگر و کارفرما، یکی از مراحل مهم، تعیین تکلیف سفته ضمانت است. این بخش به حقوق کارگر در استرداد سفته و مسیرهای قانونی در صورت عدم همکاری کارفرما می پردازد.

فرآیند استرداد سفته ضمانت

بازپس گیری سفته ضمانت کار یک حق قانونی برای کارگر است، مشروط بر اینکه تمام تعهدات خود را به درستی انجام داده باشد.

حق کارگر در استرداد سفته

با اتمام قرارداد کار، یا زمانی که هدف از اخذ سفته (مانند اتمام پروژه، بازگرداندن اموال شرکت یا سپری شدن دوره مسئولیت) برآورده شده است، کارگر حق دارد از کارفرما بخواهد که سفته ضمانت را به او بازگرداند. این حق به محض زوال علت ضمانت محقق می شود. تکلیف قانونی کارفرما است که در صورت عدم وجود هیچ گونه تخلف مستند، سفته را مسترد نماید.

تنظیم رسید استرداد سفته

هنگامی که کارفرما سفته را به کارگر بازمی گرداند، بسیار مهم است که کارگر یک رسید کتبی از کارفرما دریافت کند که در آن به صراحت قید شده باشد سفته شماره [شماره سریال سفته] به مبلغ [مبلغ سفته] بابت ضمانت حسن انجام کار [نام کارگر]، در تاریخ [تاریخ استرداد] از سوی [نام کارفرما] به [نام کارگر] مسترد گردید و کارفرما هیچ گونه ادعایی نسبت به آن ندارد. این رسید، مدرک مهمی برای کارگر است تا در آینده، کارفرما نتواند ادعایی در خصوص سفته داشته باشد.

یک نمونه رسید می تواند به شکل زیر باشد:

عنوان	مفاد
رسید استرداد سفته ضمانت کار
اینجانب [نام کامل کارفرما/نماینده قانونی شرکت] به شماره ملی/شناسه ملی [شماره]، اقرار و اذعان می نمایم که سفته ضمانت حسن انجام کار به شماره سریال [شماره سریال سفته] به مبلغ [مبلغ سفته به حروف]، که در تاریخ [تاریخ صدور سفته] از سوی آقای/خانم [نام کامل کارگر] به شماره ملی [کد ملی کارگر] بابت ضمانت حسن انجام کار در مجموعه [نام شرکت/کارگاه] صادر و به اینجانب تسلیم گردیده بود، در تاریخ [تاریخ فعلی] به طور کامل به ایشان مسترد گردید و اینجانب هیچ گونه ادعایی از بابت سفته مذکور نداشته و تمام حقوق مربوط به آن ساقط شده است.
نام و امضاء کارفرما/نماینده قانونی	تاریخ و اثر انگشت

پیگیری قانونی در صورت عدم استرداد سفته

در صورتی که کارفرما از استرداد سفته خودداری کند، کارگر می تواند از طریق مراجع قانونی اقدام نماید. این مسیر ممکن است کمی پیچیده باشد، اما با پیگیری صحیح قابل حصول است.

مراجع صالح و مسیرهای قانونی

مسیرهای قانونی برای پیگیری عدم استرداد سفته ضمانت شامل موارد زیر است:

1. ارسال اظهارنامه: ابتدا یک اظهارنامه رسمی از طریق دفاتر خدمات قضایی به کارفرما ارسال کنید و در آن به طور رسمی درخواست استرداد سفته را مطرح نمایید و عواقب حقوقی عدم بازگرداندن آن را متذکر شوید.
2. دادخواست حقوقی: در صورت عدم نتیجه گیری از اظهارنامه، می توانید دادخواست استرداد سفته یا ابطال سفته را در دادگاه عمومی حقوقی مطرح کنید. در این مرحله، ارائه کپی برابر اصل سفته و قرارداد کار که حاوی اطلاعات سفته است، نقش کلیدی ایفا می کند.
3. شکایت کیفری (خیانت در امانت): اگر بتوانید ثابت کنید کارفرما با قصد سوء، از استرداد سفته خودداری کرده یا قصد سوءاستفاده از آن را دارد، می توانید شکایت کیفری با عنوان خیانت در امانت را نیز مطرح کنید. این مسیر نیازمند ادله قوی تری است.

لزوم مشاوره حقوقی

با توجه به پیچیدگی های حقوقی مربوط به اسناد تجاری و تعهدات کاری، توصیه می شود در صورت بروز اختلاف و عدم استرداد سفته، حتماً با یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص در امور کار و اسناد تجاری مشورت کنید. مشاور حقوقی می تواند شما را در انتخاب بهترین مسیر قانونی و جمع آوری مستندات لازم یاری رساند.

نتیجه گیری

سفته ضمانت کار، ابزاری مهم برای اعتمادسازی و تضمین تعهدات در روابط استخدامی است. با این حال، نحوه نوشتن سفته ضمانت کار و رعایت شرایط نوشتن سفته ضمانت به درستی، برای حفظ حقوق و منافع هر دو طرف (کارگر و کارفرما) از اهمیت حیاتی برخوردار است. آگاهی از جزئیات حقوقی مربوط به مندرجات سفته، به ویژه عدم درج تاریخ سررسید و قید صریح بابت ضمانت حسن انجام کار در سفته و قرارداد، می تواند از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری کند. همچنین، شناخت مسئولیت های کارفرما به عنوان امانت دار سفته و حقوق کارگر در استرداد آن پس از اتمام همکاری، برای ایجاد یک رابطه کاری شفاف و پایدار ضروری است. با رعایت این نکات و در صورت لزوم، مشاوره با متخصصان حقوقی، می توان از پتانسیل مثبت سفته ضمانت کار بهره مند شد و در عین حال، ریسک های حقوقی را به حداقل رساند.