از ملاقه‌زنی تا رمضو خوانی

آیین‌های محلی، جلوه‌هایی از باورها و فرهنگ دیرینه مردمان هر سرزمین‌اند که در گذر زمان به یادگار مانده‌اند. خراسان جنوبی نیز با پیشینه‌ای غنی، آیین‌هایی ویژه در ماه رمضان دارد که هنوز در برخی مناطق این استان اجرا می‌شود. دو نمونه از این مراسم‌ها، «ملاقه‌زنی» و «رمضان‌خوانی» است که هر یک فلسفه خاص خود را دارد. 

فریبا کاهنی، مسئول ثبت آثار ناملموس استان خراسان جنوبی، درباره «مراسم آیینی ملاقه‌زنی» به آیت البرز گفت: «ملاقه‌زنی» یا «کفچلزنی» یکی از آیین‌هایی است که به شماره ۸۱۶ و در بهمن ۱۳۹۱ در فهرست میراث ناملموس ایران به ثبت رسیده است. این مراسم در شب بیست و هفتم ماه رمضان برگزار می‌شود و مختص بانوان است. در این شب، زنان صورت خود را با چادر می‌پوشانند تا ناشناس بمانند و با یک سبد یا غلبیر که داخل آن آینه، قرآن، شانه و سرمه‌دان قرار داده شده، به در خانه‌های فامیل و دوستان می‌روند. با یک ملاقه (کفگیر) به در خانه‌ها می‌زنند و بانوی خانه پس از باز کردن دَرْ، ابتدا خود را در آینه نگاه کرده و سپس مقداری آرد، خرما و پول در سبد آن‌ها قرار می‌دهد. 

او افزود: اعتقاد بر این است که زنان کفچلزن با پول جمع‌آوری‌شده، پارچه‌ای تهیه کرده و آن را در روز بیست و هفتم ماه رمضان، بین نماز ظهر و عصر می‌دوزند و همان لحظه به تن می‌کنند. این کار را نشانه‌ای از برکت و شادی در سال آینده می‌دانند و باور دارند که با انجام این مراسم، سال را با خوشی سپری کرده و از بلاها مصون خواهند ماند.

مسئول ثبت آثار ناملموس استان خراسان جنوبی با اشاره به آیین «رمضان‌خوانی»، گفت: «رمضو خوانی» یا «رمضان‌خوانی» نیز یکی از آیین‌های کهن این ماه است که در شب‌های رمضان اجرا می‌شود و با شماره ۸۱۱ و در همان تاریخ به ثبت رسیده است. در این آیین، پس از نماز و افطار، گروه‌هایی از پسران جوان و نوجوان به در خانه‌های همسایگان می‌روند و اشعاری را به امید گرفتن تنقلات می‌خوانند. در هر گروه، فردی به عنوان سرگروه که به او «استاد» می‌گویند، انتخاب شده و دعا و مقدمه‌ای می‌خواند. پس از هر جمله او، شاگردان «آمین» می‌گویند و اشعاری در مدح حضرت علی (ع) و حضرت محمد (ص) و همچنین رباعی‌هایی متناسب با شرایط خانه‌ای که مقابل آن ایستاده‌اند، اجرا می‌کنند. صاحب خانه نیز در پاسخ، مقداری تنقلات به این گروه‌ها می‌دهد.

پایان خبر آیت البرز