۹ مرداد در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

در این تقویم وقایع و رویدادهای مهم تاریخی مرتبط با علم و فناوری را مرور خواهیم کرد.

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آیت البرز، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۹ مرداد  برابر ۳۰ جولای را ورق می‌زنیم.

***

پرتاب موشک تا ارتفاع ۱۰۰ مایلی

۳۰ جولای ۱۹۴۶ میلادی برابر با ۹ مرداد ۱۳۲۵ خورشیدی، برای اولین‌بار یک موشک آزمایشی به ارتفاع ۱۰۰ مایلی (۱۶۷ کیلومتری) رسید. این موشک که یک فروند راکت وی-۲ با سوخت الکل و اکسیژن مایع بود طی این آزمایش اولین جداسازی دماغه مخروطی‌شکل موشک را در وایت‌سندز نیومکزیکو تجربه کرد. وی-۲ اولین موشک بالیستیک دوربرد هدایت‌شونده بود که اواخر جنگ جهانی دوم در آلمان تولید شد و در مدت باقی‌مانده تا پایان جنگ، دماغه مخروطی‌شکل کلاهک آن، حدود یک تن مواد منفجره را نگه می‌داشت. با خاتمه جنگ، این موشک‌ها و طرح‌های مربوط به آنها به‌دست نیروهای ایالات متحده و شوروی افتادند و این‌گونه امکان تولید موشک‌های بالیستیک نظامی جدید و راکت‌های مورد استفاده در صنعت فضانوردی را در هر دو کشور میسر شد. به‌همین‌علت، در وایت سندز، ارتش آمریکا از سازمان‌های دولتی و دانشگاه‌ها دعوت کرد تا از فضای ۲۰ فوت مکعبی دماغه مخروطی برای تحقیقات علمی استفاده کنند و تا وزن ۲هزار پوند تجهیزات علمی مانند دوربین‌ها، حسگرها و آزمایش‌های در حال پرواز را در دماغه این سری از موشک‌ها نصب کنند.

اولین آگهی خودرو

۳۰ جولای ۱۸۹۸ میلادی برابر با ۹ مرداد ۱۲۷۷ خورشیدی، مجله ساینتیفیک امریکن اولین آگهی خودرو را در مجله منتشر کرد که الکساندر وینتون این آگهی را برای خودروی هزار دلاری‌اش منتشر کرد. شرکت خودروسازی وینتون در کلیولند، اوهایو در این آگهی از خوانندگان دعوت کرد تا در این روز «اسب را کنار بگذارند». الکساندر وینتون، که به‌عنوان یک اسکاتلندی تندخو شناخته می‌شد، در سال ۱۸۷۸ از زادگاهش اسکاتلند به نیویورک مهاجرت کرد و در سال ۱۸۸۲ زمانی که فقط ۲۲ سال داشت به کلیولند آمد. او ابتدا سازنده دوچرخه بود و اولین چهار چرخ آزمایشی‌اش را که یک خودروی موتور بنزینی بود در سال ۱۸۹۶ ساخت تا سال ۱۹۰۰، شرکت خودروسازی وینتون بزرگترین کارخانه خودروسازی جهان را داشت، اما از سال ۱۹۰۴ به بعد، دیترویت در میشگان با شرکت‌های فورد و جنرال موتورز به مرکز تولید خودروسازی آمریکا تبدیل شد. بازاری که شرکت وینتون در رقابت با آن شکست خورد و در سال ۱۹۲۴ تعطیل شد.

مبدع نام نیتروژن

۳۰ جولای ۱۸۳۲ میلادی برابر با ۹ مرداد ۱۲۱۱ خورشیدی، ژان آنتوآن کلود شاپتال، شیمی‌دان فرانسوی که اولین کتاب شیمی صنعتی را تالیف کرد درگذشت. شاپتال کسی است که نام نیتروژن را ابداع کرد. فعالیت فنی او زمینه‌های وسیعی را شامل می‌شد که از آن‌جمله می‌توان به پیشرفت در ساخت اسیدسولفوریک، نمک برای باروت، قند ریشه چغندر، رنگرزی و سفیدگری اشاره کرد. او اولین کسی بود که اسیدسولفوریک را به‌صورت تجاری در فرانسه در کارخانه‌اش تولید کرد. کارنامه او دوره طوفانی انقلاب فرانسه را پوشش می‌دهد. او دستگیر شد، اما خوش‌شانس‌تر از آنتوان لاووازیه باهوش بود که سر به گیوتین نهاد. شاپتال همچنین به سازماندهی معرفی سیستم متریک کمک کرد.‌

مخترع لرزه‌نگار آونگی

۳۰ جولای ۱۹۱۳ میلادی برابر با ۹ مرداد ۱۲۹۲خورشیدی، جان میلن زمین‌شناس و زلزله‌شناس انگلیسی درگذشت. میلن در سال ۱۸۹۴ لرزه‌نگار آونگی افقی را اختراع کرد. او یکی از دانشمندان اروپایی بود که به سازماندهی زمین‌شناسی ژاپن در نیمه آخر دهه ۱۸۰۰ میلادی کمک کرد. میلن آزمایش‌هایی را روی انتشار امواج الاستیک از منابع مصنوعی و ساخت‌و‌ساز ساختمان‌ها انجام داد. میلن ۲۰ سال در ژاپن ماند تا اینکه در سال ۱۸۹۵ آتش‌سوزی اموالش را نابود کرد و او به خانه‌اش به جزیره وایت بازگشت و آزمایشگاه جدیدی تاسیس کرد و انجمن سلطنتی را متقاعد کرد که ۲۰ رصدخانه زلزله در سراسر جهان را که به لرزه‌نگارهای اختراعی‌اش مجهز بودند تأمین مالی کند. سال ۱۹۰۰، لرزه‌نگارهای میلن در همه قاره‌های راه‌اندازی شدند و او به‌عنوان زلزله‌شناس برجسته جهان شناخته شد. میلن بر اثر بیماری برایت (نوعی التهاب مزمن کلیه) درگذشت.