استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی

وجه سپرده بابت خسارت احتمالی، مبلغی است که در جریان دادرسی و به موجب قرار تامین خواسته یا دستور موقت، برای جبران زیان های احتمالی خوانده در صورت بی حقی خواهان، به حساب دادگستری واریز می شود و پس از رفع موجبات تودیع، حق استرداد آن برای واریزکننده ایجاد می گردد. این راهنما به تشریح جامع مراحل قانونی و اداری استرداد این وجه می پردازد تا افراد حقیقی و حقوقی بتوانند با آگاهی کامل و بدون دغدغه، سپرده خود را بازپس گیرند.

در نظام قضایی، تودیع خسارت احتمالی، ابزاری حمایتی برای جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص در پرونده هایی است که قرار تأمین یا دستور موقت صادر می شود. این مبلغ، به عنوان وثیقه ای برای جبران خسارات احتمالی وارد بر طرف مقابل در نظر گرفته می شود. با این حال، در بسیاری از موارد، شرایطی فراهم می آید که این وجه باید به واریزکننده بازگردانده شود. فرآیند استرداد، گرچه در ظاهر ساده به نظر می رسد، اما نیازمند آشنایی با رویه های حقوقی و اداری، ارائه مدارک صحیح و پیگیری مستمر است تا از بروز تأخیر یا چالش های ناخواسته جلوگیری شود. این مقاله با ارائه توضیحات تخصصی و گام به گام، راهنمایی جامع و کاربردی برای تمامی ذینفعان، از جمله وکلای محترم، کارآموزان وکالت و مراجعین محترم دادگستری فراهم می آورد.

۱. خسارت احتمالی چیست و در چه پرونده هایی مطالبه می شود؟ (مبانی و مفاهیم کلیدی)

مفهوم خسارت احتمالی، یکی از مهم ترین سازوکارهای حمایتی در نظام حقوقی است که با هدف برقراری توازن میان حقوق اصحاب دعوا و جلوگیری از ورود زیان ناروا به یکی از طرفین، پیش بینی شده است. این مبلغ، تضمینی است برای جبران خسارت های احتمالی که ممکن است در نتیجه اجرای یک قرار قضایی (مانند تامین خواسته یا دستور موقت) به طرف مقابل وارد شود، در صورتی که در نهایت، صادرکننده قرار در دعوای اصلی خود محق شناخته نشود.

۱.۱. تعریف حقوقی خسارت احتمالی

از منظر حقوقی، خسارت احتمالی، وجهی است که به دستور مرجع قضایی و در قبال درخواست صدور برخی قرارهای ارفاقی یا حمایتی (مانند قرار تامین خواسته یا دستور موقت)، از متقاضی دریافت شده و به حساب سپرده دادگستری واریز می گردد. هدف از این اقدام، تضمین جبران خساراتی است که ممکن است در اثر اجرای این قرارها به خوانده وارد آید، در صورتی که در ماهیت دعوا، متقاضی قرار، محق شناخته نشود. این وجه، ماهیت تضمینی داشته و تا زمان تعیین تکلیف نهایی دعوا، در اختیار دادگستری باقی می ماند.

۱.۲. موارد واریز وجه خسارت احتمالی

واریز وجه بابت خسارت احتمالی، در موارد متعددی از دعاوی حقوقی و گاهی کیفری (در حوزه حقوق عمومی) مصداق پیدا می کند که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• تامین خواسته: در این حالت، خواهان برای جلوگیری از نقل و انتقال یا از بین بردن اموال توسط خوانده در طول دادرسی، درخواست توقیف اموال را مطرح می کند. دادگاه ممکن است برای صدور قرار تامین خواسته، تودیع خسارت احتمالی را از خواهان مطالبه کند تا در صورت اثبات بی حقی خواهان، خسارات وارده به خوانده از محل آن جبران شود.
• دستور موقت: در مواردی که فوریت امر ایجاب می کند تا قبل از رسیدگی ماهوی و صدور حکم نهایی، اقدامی برای حفظ حقوق یکی از طرفین انجام شود (مانند جلوگیری از تخریب ملک، توقف عملیات اجرایی و غیره)، دادگاه می تواند دستور موقت صادر کند. معمولاً دادگاه برای صدور دستور موقت، متقاضی را مکلف به تودیع خسارت احتمالی می نماید.
• توقف اجرای حکم: در برخی موارد خاص (مانند درخواست اعاده دادرسی یا فرجام خواهی)، ممکن است محکوم علیه درخواست توقف اجرای حکم قطعی را داشته باشد. مرجع قضایی می تواند در قبال توقف اجرای حکم، تودیع خسارت احتمالی را از وی مطالبه کند.
• تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی: در برخی پرونده ها، برای رسیدگی به اعتراضات یا درخواست های خاص در مراحل تجدیدنظر یا فرجام، ممکن است تودیع وجهی به عنوان خسارت احتمالی الزامی باشد.

۱.۳. مستندات قانونی

مبنای قانونی تودیع و استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی، عمدتاً در قانون آیین دادرسی مدنی جمهوری اسلامی ایران یافت می شود. مهم ترین ماده در این خصوص، ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی است که به صراحت بیان می دارد: در مواردی که خواهان قبل از تقدیم دادخواست یا ضمن آن درخواست تامین خواسته می کند، دادگاه مکلف است در صورت احراز ضرورت، پس از اخذ تامین مناسب از خواهان (معادل خسارت احتمالی که ممکن است از این بابت به خوانده وارد آید)، قرار تامین خواسته صادر نماید. همچنین مواد مرتبط دیگری مانند ماده ۳۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص دستور موقت و مواد دیگر در موارد خاص، به این موضوع اشاره دارند.

مطابق ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی، تودیع خسارت احتمالی یکی از شروط اصلی صدور قرار تامین خواسته برای تضمین حقوق خوانده است.

۲. چه زمانی حق استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی ایجاد می شود؟ (شرایط قانونی)

حق استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی، پس از رفع علت تودیع آن و در شرایط قانونی مشخصی برای واریزکننده ایجاد می شود. آگاهی از این شرایط، برای طی کردن موفقیت آمیز فرآیند استرداد، امری ضروری است. این شرایط نشان دهنده آن است که دیگر نیازی به نگهداری این وجه به عنوان تضمین جبران خسارت نیست و واریزکننده می تواند نسبت به بازپس گیری آن اقدام کند.

۲.۱. صدور رأی قطعی به نفع واریزکننده

یکی از اصلی ترین و رایج ترین شرایط برای استرداد وجه خسارت احتمالی، زمانی است که در دعوای اصلی، رأی قطعی به نفع شخصی که وجه را تودیع کرده، صادر شده باشد. این وضعیت معمولاً به یکی از اشکال زیر محقق می شود:

• حکم بر بی حقی طرف مقابل: اگر دادگاه در ماهیت دعوا، حکم بر بی حقی خوانده (یعنی محق بودن خواهان و واریزکننده وجه) صادر کند و این حکم قطعی شود، حق استرداد وجه سپرده فراهم می آید.
• رفع قرار تامین خواسته یا دستور موقت: در صورتی که قرار تامین خواسته یا دستور موقت، به موجب حکم قطعی دادگاه یا به دلیل زوال موضوع آن، لغو یا بی اثر شود، امکان استرداد وجه فراهم خواهد شد.

۲.۲. انصراف از دعوا توسط واریزکننده

اگر شخصی که وجه خسارت احتمالی را تودیع کرده است، قبل از صدور رأی نهایی یا حتی در مراحل اولیه رسیدگی، از دعوای خود انصراف دهد (چه به صورت کلی و چه از قسمت مربوط به قرار تامین یا دستور موقت)، این عمل می تواند موجب بازپس گیری خسارت احتمالی شود. انصراف از دعوا به معنای عدم پیگیری آن توسط خواهان است و در نتیجه، دلیل تودیع وجه نیز از بین می رود.

۲.۳. ابطال یا فسخ قرار تامین خواسته/دستور موقت

گاهی اوقات، قرار تامین خواسته یا دستور موقت ممکن است به دلیل وجود نواقص شکلی، عدم رعایت مقررات قانونی در صدور آن، یا تغییر شرایطی که موجب صدور آن شده بود، باطل یا فسخ شود. در چنین مواردی، چون مبنای حقوقی تودیع وجه از بین رفته است، حق استرداد وجه تامین برای واریزکننده ایجاد می شود. این ابطال یا فسخ می تواند به موجب درخواست طرف مقابل یا رأی دادگاه صورت پذیرد.

۲.۴. توافق طرفین بر استرداد

در برخی موارد، طرفین دعوا ممکن است در طول دادرسی یا پس از آن، بر سر صلح و سازش به توافق برسند. اگر بخشی از این توافق، شامل رفع نیاز به وجه سپرده بابت خسارت احتمالی و رضایت طرف مقابل (خوانده) بر استرداد آن باشد، واریزکننده می تواند با ارائه توافق نامه رسمی و تأیید دادگاه، نسبت به استرداد وجه خود اقدام کند. این توافق باید به صورت کتبی به دادگاه ارائه شود.

۲.۵. بروز اشتباه در واریز وجه

گاهی ممکن است به دلایل سهوی، اشتباهی در واریز وجه صورت گیرد، مثلاً مبلغی بیش از آنچه توسط دادگاه تعیین شده بود، واریز گردد، یا وجه به اشتباه به حساب پرونده ای دیگر واریز شود. در این موارد، واریزکننده با اثبات اشتباه خود و تأیید مرجع قضایی، حق استرداد وجه واریزی خسارت احتمالی را خواهد داشت. این وضعیت نیازمند دقت و ارائه مستندات کافی برای اثبات خطای رخ داده است.

۳. مراجع و شیوه ثبت درخواست استرداد وجه

فرآیند استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی، مستلزم ثبت درخواست در مرجع صالح و طی کردن مراحل اداری مربوطه است. آگاهی از مراجع ذی صلاح و نحوه صحیح ثبت درخواست، از اهمیت بالایی برخوردار است تا روند کار با سرعت و دقت بیشتری انجام شود.

۳.۱. مرجع صالح برای رسیدگی

مرجع اصلی و اولیه برای رسیدگی به درخواست استرداد وجه خسارت احتمالی، همان شعبه ای است که قرار تامین خواسته یا دستور موقت را صادر کرده است. قاضی صادرکننده قرار، پس از احراز شرایط قانونی استرداد (مانند قطعیت رأی به نفع واریزکننده یا انصراف از دعوا)، دستور استرداد وجه را صادر می کند. در مواردی که پرونده به مرحله اجرای احکام رسیده و حکم قطعی صادر شده باشد، ممکن است استرداد وجه نیز تحت نظارت و دستور واحد اجرای احکام صورت پذیرد.

۳.۲. نقش دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

در سالیان اخیر، دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نقش محوری در تسهیل فرآیندهای حقوقی ایفا می کنند. درخواست استرداد وجه خسارت احتمالی نیز معمولاً باید از طریق این دفاتر به ثبت برسد. متقاضی یا وکیل وی می تواند با مراجعه به یکی از این دفاتر و ارائه مدارک لازم، لایحه درخواست استرداد را ثبت کند. تمامی مکاتبات و پیگیری های بعدی نیز عمدتاً از طریق همین سامانه و با استفاده از حساب کاربری (سامانه ثنا) انجام می پذیرد. این روش، موجب صرفه جویی در زمان و کاهش تردد به مراجع قضایی می شود و امکان پیگیری آنلاین را فراهم می آورد.

۳.۳. لزوم درخواست کتبی

یکی از اصول اساسی در فرآیندهای حقوقی، لزوم ارائه درخواست ها به صورت کتبی است. درخواست استرداد وجه سپرده نیز از این قاعده مستثنی نیست و باید در قالب یک لایحه حقوقی تنظیم و به مرجع قضایی مربوطه تقدیم شود. این لایحه باید حاوی مشخصات کامل متقاضی، شماره پرونده، شرح مختصر دلایل استرداد و خواسته صریح مبنی بر استرداد وجه باشد. ارائه درخواست کتبی، مبنای رسمی پیگیری ها و تصمیم گیری های قضایی خواهد بود.

۴. مدارک لازم و ضروری برای استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی

جمع آوری و ارائه کامل و دقیق مدارک، گام نخست و اساسی در فرآیند استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی است. نقص در مدارک می تواند منجر به تأخیر طولانی در رسیدگی و استرداد وجه شود. متقاضی باید پیش از مراجعه به دفاتر خدمات قضایی یا شعبه، تمامی مدارک زیر را آماده و در صورت نیاز، تصدیق (کپی برابر اصل) نماید.

۴.۱. مدارک هویتی متقاضی

ارائه مدارک شناسایی معتبر برای احراز هویت درخواست کننده ضروری است. این مدارک شامل:

• شناسنامه و کارت ملی: اصل و تصویر برابر اصل شده (یا همراه داشتن اصل جهت رؤیت متصدی).
• وکالتنامه وکیل (در صورت اقدام از طریق وکیل): اگر فرآیند توسط وکیل پیگیری می شود، ارائه وکالتنامه رسمی وکیل دادگستری الزامی است.
• مدارک نمایندگی (برای اشخاص حقوقی): برای اشخاص حقوقی، کپی اساسنامه، روزنامه رسمی و معرفی نامه نماینده قانونی شرکت ضروری است.

۴.۲. اصل یا تصویر مصدق قبض واریز وجه خسارت احتمالی

قبض واریزی، مهم ترین مدرک برای اثبات تودیع وجه خسارت احتمالی است. اهمیت نگهداری از قبض پرداخت خسارت احتمالی بسیار بالاست. در صورت عدم دسترسی به اصل، تصویر مصدق (برابر اصل شده) آن نیز قابل قبول است. این قبض حاوی اطلاعات حیاتی مانند مبلغ واریزی، تاریخ واریز، شماره پرونده و مشخصات واریزکننده است.

۴.۳. تصویر مصدق رأی قطعی یا قرار ابطال

برای اثبات اینکه شرایط قانونی استرداد وجه سپرده فراهم شده است، ارائه مدارک زیر ضروری است:

• تصویر مصدق رأی قطعی دادگاه: رأیی که بر بی حقی طرف مقابل یا محق بودن واریزکننده صادر شده و به مرحله قطعیت رسیده باشد (با مهر گواهی قطعیت).
• تصویر مصدق قرار ابطال، فسخ یا رفع قرار تأمین خواسته/دستور موقت: در صورتی که قرار اصلی به هر دلیلی لغو شده باشد.
• تصویر مصدق گواهی انصراف از دعوا: اگر استرداد به دلیل انصراف از دعوا باشد، این گواهی لازم است.

۴.۴. شماره پرونده و شناسه پرداخت

این اطلاعات برای شناسایی دقیق پرونده و مبلغ واریزی در سیستم دادگستری حیاتی هستند. شماره پرونده در تمامی اوراق قضایی ذکر شده است و شناسه پرداخت نیز معمولاً روی قبض واریزی درج می شود. چگونگی یافتن این اطلاعات در صورت عدم دسترسی به قبض، از طریق استعلام از شعبه رسیدگی کننده یا سیستم های داخلی دادگستری امکان پذیر است.

۴.۵. شماره حساب شبا (به نام واریزکننده)

وجه مسترد شده به حساب بانکی واریزکننده پرداخت خواهد شد. بنابراین، ارائه شماره حساب شبا که دقیقاً به نام واریزکننده وجه باشد، الزامی است. دقت در ارائه اطلاعات صحیح بانکی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است تا از هرگونه اشتباه در واریز وجه و تأخیر در دریافت آن جلوگیری شود.

۴.۶. سایر مدارک احتمالی

بسته به مورد خاص، ممکن است مدارک دیگری نیز لازم باشد:

• گواهی یا صورت جلسه توافق طرفین بر استرداد وجه (در صورت صلح و سازش).
• مستندات مربوط به اثبات اشتباه در واریز وجه (در صورت واریز اشتباهی).

جمع آوری دقیق این مدارک، فرآیند استرداد پول واریزی خسارت احتمالی دادگستری را به شکل قابل توجهی تسریع خواهد کرد.

ردیف	مدرک مورد نیاز	توضیحات
۱	مدارک هویتی	شناسنامه، کارت ملی، وکالتنامه (در صورت وجود)، مدارک نمایندگی حقوقی
۲	قبض واریز وجه	اصل یا تصویر مصدق قبض پرداخت خسارت احتمالی
۳	مستندات رفع موجبات تودیع	رأی قطعی دادگاه، قرار ابطال/فسخ، گواهی انصراف
۴	اطلاعات پرونده	شماره پرونده، شناسه پرداخت
۵	اطلاعات بانکی	شماره حساب شبا به نام واریزکننده

۵. مراحل گام به گام استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی

فرآیند استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی، شامل چندین مرحله مشخص اداری و قضایی است که رعایت دقیق آن ها، ضامن تسریع و موفقیت در بازپس گیری وجه است. این راهنمای گام به گام، به شما کمک می کند تا با دیدی روشن و سازمان یافته، این مسیر را طی کنید.

۵.۱. گام اول: جمع آوری کامل و دقیق مدارک

اولین و شاید مهم ترین گام در مراحل استرداد خسارت احتمالی، آماده سازی تمامی مدارک مورد نیاز است که پیش تر به تفصیل شرح داده شد. این مدارک شامل مدارک هویتی، اصل یا تصویر مصدق قبض واریز، رأی قطعی دادگاه یا قرار ابطال، شماره پرونده و شناسه پرداخت و شماره حساب شبا می شود. توصیه می شود قبل از هرگونه اقدام، لیستی از مدارک را تهیه و از تکمیل بودن و صحت آن ها اطمینان حاصل کنید. از هرگونه نقص در مدارک خودداری کنید، زیرا این امر می تواند منجر به ارجاع پرونده و تأخیر در استرداد شود.

۵.۲. گام دوم: تنظیم لایحه درخواست استرداد وجه

پس از جمع آوری مدارک، لازم است یک لایحه حقوقی برای درخواست استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی تنظیم شود. این لایحه باید حاوی اطلاعات زیر باشد:

1. مشخصات کامل متقاضی: نام، نام خانوادگی، شماره ملی، نشانی و شماره تماس.
2. مشخصات پرونده: شماره پرونده، شماره بایگانی شعبه، تاریخ صدور قرار تامین/دستور موقت.
3. مستندات قانونی: اشاره به رأی قطعی دادگاه یا قرار ابطال که موجب حق استرداد شده است.
4. خواسته صریح: درخواست استرداد وجه سپرده شده به مبلغ مشخص و ذکر شماره حساب شبا.
5. پیوست مدارک: ذکر مدارکی که به پیوست لایحه ارائه می شوند.

تنظیم دقیق و حقوقی این لایحه، نقش کلیدی در قانع کردن قاضی برای صدور دستور استرداد دارد. می توان از نمونه لایحه استرداد خسارت احتمالی که در بخش پایانی مقاله ارائه شده است، بهره برد.

۵.۳. گام سوم: ثبت درخواست از طریق دفاتر خدمات قضایی یا شعبه

لایحه تنظیم شده به همراه مدارک پیوست، باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به مرجع صالح (معمولاً شعبه صادرکننده قرار) ارسال شود. در موارد خاص و نادر، ممکن است نیاز به مراجعه مستقیم به شعبه باشد. متصدی دفتر خدمات قضایی، مدارک را بررسی کرده و درخواست را در سیستم ثبت می نماید و شماره پیگیری به شما ارائه می دهد. این گام، به منزله آغاز رسمی فرآیند استرداد است.

۵.۴. گام چهارم: پیگیری پرونده و دستور قاضی

پس از ثبت درخواست، پرونده به شعبه مربوطه ارجاع داده می شود. لازم است متقاضی یا وکیل وی، از طریق سامانه ثنا استرداد وجه، وضعیت پرونده را پیگیری کند. قاضی پرونده، مدارک و لایحه را بررسی کرده و در صورت احراز شرایط، دستور استرداد وجه را صادر می نماید. این دستور معمولاً به صورت کتبی به امور مالی دادگستری ابلاغ می شود. پیگیری مستمر در این مرحله می تواند از تأخیرهای احتمالی جلوگیری کند.

۵.۵. گام پنجم: طی کردن فرآیند اداری و دریافت وجه

پس از صدور دستور استرداد توسط قاضی، این دستور به واحد مالی یا اجرای احکام دادگستری (در برخی موارد به خزانه دادگستری) ارسال می شود. متقاضی باید با مراجعه به این واحد و ارائه دستور قاضی و مدارک هویتی، مراحل نهایی اداری را طی کند. پس از بررسی و تأیید، وجه سپرده به شماره حساب شبا اعلام شده توسط متقاضی واریز خواهد شد. مدت زمان استرداد وجه قضایی می تواند متغیر باشد و به عواملی مانند حجم کاری شعبه، کارایی واحد مالی و دقت در تکمیل مدارک بستگی دارد، اما معمولاً چند هفته به طول می انجامد.

۶. نکات کاربردی، چالش ها و سوالات متداول برای استرداد موفق

فرآیند استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی، ممکن است با چالش ها و سوالاتی همراه باشد که آگاهی از آن ها می تواند به متقاضی در رفع موانع و تسریع روند کمک کند. در این بخش، به نکات کلیدی و پرسش های رایج در این خصوص پرداخته می شود.

۶.۱. مدت زمان معمول استرداد وجه چقدر است؟

مدت زمان استرداد وجه قضایی، بسته به عوامل مختلفی می تواند متغیر باشد. به طور کلی، از زمان ثبت درخواست تا واریز وجه به حساب، ممکن است از چند هفته تا چند ماه به طول انجامد. عوامل مؤثر بر این زمان عبارتند از:

• حجم کاری شعبه: شلوغی شعبه و تعداد پرونده های در حال رسیدگی.
• پیچیدگی پرونده: وجود ابهامات یا نیاز به استعلامات بیشتر.
• کامل بودن مدارک: نقص در مدارک می تواند تأخیر زیادی ایجاد کند.
• کارایی واحد مالی دادگستری: سرعت عمل بخش مالی در انجام فرآیندهای واریز.

پیگیری مستمر و منظم از طریق سامانه ثنا و در صورت لزوم، مراجعه حضوری به شعبه، می تواند به تسریع روند کمک کند.

۶.۲. در صورت مفقودی قبض پرداخت چه باید کرد؟

مفقودی قبض خسارت احتمالی، یکی از چالش های رایج است. در چنین شرایطی، چند راهکار جایگزین وجود دارد:

• مراجعه به بانک: اگر واریز وجه از طریق بانک انجام شده باشد، می توان با ارائه تاریخ و مبلغ واریز، درخواست صدور گواهی واریزی یا کپی فیش را از بانک مربوطه نمود.
• استعلام از دادگستری: با ارائه شماره پرونده و مشخصات واریزکننده به شعبه رسیدگی کننده، می توان درخواست استعلام از امور مالی دادگستری را مبنی بر تأیید واریز وجه و دریافت جزئیات آن مطرح کرد. سیستم های مالی دادگستری، اطلاعات واریزی ها را ثبت می کنند.
• ارائه مدارک جایگزین: در برخی موارد، با ارائه مدارکی مانند پرینت حساب بانکی که نشان دهنده کسر وجه با تاریخ و مبلغ مشابه است، می توان به دادگاه در اثبات واریز کمک کرد.

به هر حال، اثبات واریز وجه، حتی بدون اصل قبض، امکان پذیر است، اما نیاز به پیگیری و ارائه مستندات محکم دارد.

۶.۳. اگر طرف مقابل ادعای ورود خسارت کند چه می شود؟

یکی از مهم ترین وظایف وجه سپرده بابت خسارت احتمالی، جبران خسارات احتمالی وارده به طرف مقابل است. اگر پس از صدور قرار تامین خواسته یا دستور موقت، طرف مقابل (خوانده) مدعی شود که از اجرای این قرارها متحمل خسارت شده است، می تواند ظرف مهلت قانونی (معمولاً تا یک ماه پس از قطعیت حکم به نفع واریزکننده یا رفع قرار)، ادعای ورود خسارت را مطرح کند.

• نحوه رسیدگی به ادعا: دادگاه به این ادعا رسیدگی می کند. طرف مقابل باید با ارائه مدارک و مستندات، میزان خسارت وارده را اثبات کند.
• ارجاع به کارشناسی: در بسیاری از موارد، دادگاه برای تعیین میزان خسارت، موضوع را به کارشناس ارجاع می دهد.
• کسر خسارت از وجه سپرده: در صورت اثبات خسارت، دادگاه می تواند دستور کسر مبلغ خسارت از وجه سپرده شده را صادر و مابقی وجه را به واریزکننده مسترد کند.

۶.۴. آیا حضور شخص واریزکننده برای استرداد الزامی است؟

خیر، حضور شخص واریزکننده برای استرداد وجه در تمامی مراحل الزامی نیست. واریزکننده می تواند از طریق وکیل دادگستری یا نماینده قانونی خود اقدام کند. در این صورت، وکیل یا نماینده باید وکالتنامه یا مدارک نمایندگی معتبر و رسمی را ارائه دهد. این امر به ویژه برای اشخاص حقوقی یا افرادی که مقیم شهر دیگری هستند، بسیار کاربردی است و فرآیند را تسهیل می بخشد.

۶.۵. آیا امکان استرداد به حساب غیر از واریزکننده وجود دارد؟

به طور کلی، وجه سپرده شده باید به همان شخصی استرداد شود که آن را واریز کرده است. واریز به حساب شخص ثالث (غیر از واریزکننده) نیازمند شرایط خاص و مجوز دادگاه است. این شرایط ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• وکالت رسمی: اگر واریزکننده به شخص ثالث وکالت رسمی برای دریافت وجه داده باشد.
• حکم دادگاه: در صورت وجود حکم قضایی مبنی بر پرداخت وجه به شخص ثالث (مثلاً در مورد طلبکاران واریزکننده اصلی).
• گواهی انحصار وراثت: در صورت فوت واریزکننده، وجه به ورثه قانونی وی واریز می شود که نیازمند ارائه گواهی انحصار وراثت است.

در هر صورت، درخواست استرداد وجه به حساب غیر نیازمند توجیه حقوقی و ارائه مدارک مستدل به دادگاه است.

۶.۶. چگونه از تاخیر در استرداد وجه پیشگیری کنیم؟

پیشگیری از تاخیر در استرداد وجه، نیازمند دقت و رعایت چند نکته کلیدی است:

• دقت در تنظیم لایحه: لایحه درخواست استرداد باید کامل، بدون ابهام و با اشاره دقیق به مستندات قانونی تنظیم شود.
• تکمیل بودن مدارک: تمامی مدارک مورد نیاز باید قبل از ثبت درخواست جمع آوری و در صورت لزوم تصدیق شوند.
• پیگیری مستمر: پس از ثبت درخواست، لازم است از طریق سامانه ثنا و در صورت لزوم، به صورت حضوری، وضعیت پرونده پیگیری شود.
• ارتباط مؤثر با شعبه: در صورت بروز هرگونه ابهام یا نقص، با شعبه مربوطه تماس گرفته و راهنمایی های لازم را دریافت کنید.

۶.۷. نقش مشاور حقوقی و وکیل در تسریع فرآیند

دریافت مشاوره از یک وکیل متخصص در امور حقوقی و قضایی، می تواند نقش بسزایی در تسریع و موفقیت آمیز بودن فرآیند استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی داشته باشد. وکیل با اشراف به قوانین، رویه های قضایی و جزئیات اداری، می تواند:

• لایحه درخواست را به بهترین شکل ممکن تنظیم کند.
• مدارک لازم را به درستی شناسایی و جمع آوری نماید.
• فرآیند پیگیری را به طور منظم و حرفه ای انجام دهد.
• در صورت بروز چالش ها و موانع، راهکارهای حقوقی مناسب را ارائه دهد.

بنابراین، توصیه می شود برای اطمینان از صحت اقدامات و جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه، از مشاوره حقوقی تخصصی بهره مند شوید.

۷. نمونه لایحه درخواست استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی

تنظیم یک لایحه حقوقی صحیح و کامل، اساسی ترین گام در درخواست استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی است. نمونه زیر، ساختار و محتوای لازم برای این نوع لایحه را نشان می دهد و می تواند به عنوان الگو مورد استفاده قرار گیرد. توصیه می شود اطلاعات ستاره دار (*) را با دقت و بر اساس مشخصات پرونده خود تکمیل نمایید.

بسمه تعالی
ریاست محترم شعبه * دادگاه عمومی/حقوقی/جزایی * شهرستان *
با سلام و احترام،

موضوع: درخواست استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی

با احترام به استحضار می رساند:

اینجانب/متقاضی: * (نام و نام خانوادگی/نام شخص حقوقی)
فرزند/نماینده قانونی: *
شماره ملی/ثبت: *
کدپستی و نشانی: *
شماره پرونده کلاسه: *
شماره بایگانی شعبه: *

در پرونده فوق الاشاره، که موضوع آن * (مثلاً: مطالبه وجه، الزام به انجام تعهد، ...) بوده است، به موجب قرار صادره از آن شعبه محترم به شماره * مورخ *، مبلغ * ریال وجه نقد به عنوان خسارت احتمالی جهت * (مثلاً: تامین خواسته/صدور دستور موقت) به حساب سپرده دادگستری واریز گردید. (تصویر مصدق قبض واریزی به پیوست تقدیم می گردد.)

حال با توجه به اینکه:

1.  در خصوص پرونده مذکور، رأی قطعی شماره * مورخ * از شعبه * (مثلاً: دادگاه تجدیدنظر استان/دیوان عالی کشور) صادر گردیده و به موجب آن، * (مثلاً: خواهان (اینجانب) محق شناخته شده و حکم بر بی حقی خوانده صادر گردیده است / قرار تامین خواسته/دستور موقت صادر شده ابطال/فسخ گردیده است / اینجانب از دعوای خود انصراف داده ام). (تصویر مصدق رأی قطعی/قرار ابطال/گواهی انصراف به پیوست می باشد.)
2.  با صدور رأی قطعی مذکور، موجبات قانونی نگهداری وجه سپرده بابت خسارت احتمالی مرتفع شده و حق استرداد آن برای اینجانب ایجاد گردیده است.

لذا از محضر عالی درخواست دارم دستور فرمایید، مبلغ * ریال وجه سپرده بابت خسارت احتمالی به شماره حساب شبای ذیل که متعلق به اینجانب/متقاضی می باشد، استرداد گردد:

شماره حساب شبا: * (به دقت و بدون خطا وارد شود)
نام صاحب حساب: * (مطابق با نام واریزکننده)
نام بانک: *

با تشکر و تجدید احترام
نام و نام خانوادگی/نام شخص حقوقی
امضا و تاریخ

توضیحات تکمیلی لایحه:

• اطلاعات ستاره دار (*) باید به دقت و با جزئیات کامل و صحیح پرونده شما تکمیل شود.
• در قسمت حال با توجه به اینکه، فقط یکی از دلایل مربوط به استرداد را که برای پرونده شما صدق می کند، ذکر نمایید.
• شماره حساب شبا باید به طور کامل و صحیح و به نام واریزکننده باشد. عدم تطابق نام صاحب حساب با واریزکننده می تواند روند استرداد را متوقف کند.
• حتماً از پیوست تمامی مدارک لازم (قبض واریز، رأی قطعی یا مستندات مربوطه) به لایحه اطمینان حاصل کنید.

نتیجه گیری

استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی، یک حق قانونی برای واریزکننده است که در صورت احراز شرایط خاص حقوقی، قابل مطالبه می باشد. همان طور که در این مقاله تشریح شد، درک مبانی قانونی، آگاهی از شرایط دقیق ایجاد حق استرداد و طی کردن مراحل گام به گام استرداد وجه با دقت و پشتکار، کلید موفقیت در این فرآیند است. جمع آوری مدارک کامل، تنظیم لایحه حقوقی صحیح و پیگیری مستمر پرونده از طریق مراجع ذی صلاح، می تواند از بروز تأخیرها و چالش های احتمالی جلوگیری کند. حتی در مواجهه با مسائلی نظیر مفقودی قبض یا ادعای خسارت توسط طرف مقابل، راهکارهای حقوقی مشخصی وجود دارد که با آگاهی از آن ها، می توان مسیر استرداد را هموار ساخت.

فرآیند بازپس گیری خسارت احتمالی، گرچه ممکن است در ابتدا پیچیده به نظر آید، اما با دانش کافی و سازمان دهی مناسب، می توان آن را با اطمینان خاطر و کارآمدی به انجام رساند. آگاهی از جزئیات این فرآیند نه تنها به شما کمک می کند تا وجه سپرده خود را به سرعت بازپس گیرید، بلکه از ورود به پیچیدگی های حقوقی و اداری نیز پیشگیری خواهد کرد. برای دریافت مشاوره حقوقی تخصصی در زمینه استرداد وجه سپرده بابت خسارت احتمالی و اطمینان از صحت اقدامات، با وکلای مجرب ما تماس بگیرید.