برای گرفتن مهریه کجا باید رفت؟

مطالبه مهریه حق قانونی زن است که می تواند از دو مرجع اصلی، اداره ثبت اسناد و املاک یا دادگاه خانواده، پیگیری شود. انتخاب مسیر مناسب به شرایط پرونده و وضعیت مالی زوج بستگی دارد و نیازمند آگاهی کامل از فرآیندهای حقوقی و اداری است.

مهریه، که به محض وقوع عقد نکاح بر ذمه مرد قرار می گیرد، از جمله مهم ترین حقوق مالی زن در قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران است. آگاهی از مسیرهای صحیح و قانونی برای مطالبه این حق، از پیچیدگی ها و سردرگمی های احتمالی می کاهد و به زنان کمک می کند تا با اطمینان بیشتری به دنبال وصول مهریه خود باشند. این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و شفاف، به بررسی مراجع صالح، مراحل قانونی، مدارک مورد نیاز و نکات حقوقی کلیدی در زمینه مطالبه مهریه می پردازد تا مخاطبان با درکی عمیق از فرآیند، بهترین تصمیم را اتخاذ نمایند.

ماهیت حقوقی مهریه و الزامات اولیه

مهریه یک تعهد مالی است که با خواندن صیغه عقد نکاح، بر عهده زوج قرار می گیرد. این حق، بلافاصله پس از جاری شدن عقد، به مالکیت زن درمی آید و او می تواند هر زمان که اراده کند، آن را مطالبه کند. مهریه ممکن است به دو صورت عندالمطالبه یا عندالاستطاعه تعیین شود. در مهریه عندالمطالبه، زن می تواند در هر زمانی، حتی بدون طلاق، آن را از مرد درخواست کند و مرد موظف به پرداخت آن است. در حالی که در مهریه عندالاستطاعه، پرداخت مهریه منوط به توانایی مالی مرد است و زن باید اثبات کند که مرد از تمکن مالی لازم برای پرداخت مهریه برخوردار است.

شناخت دقیق این ماهیت حقوقی، اولین گام در مسیر مطالبه مهریه است. پیش از هر اقدامی، لازم است زن از وجود اصل یا رونوشت رسمی عقدنامه اطمینان حاصل کند، زیرا این سند، مبنای قانونی مطالبه مهریه است. همچنین، ثبت نام در سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی) برای تمامی مراحل قانونی، از ارسال ابلاغیه ها تا ثبت دادخواست ها، امری ضروری است. این آمادگی های اولیه، روند پیگیری مهریه را تسهیل و تسریع می بخشد.

مراجع اصلی مطالبه مهریه: مسیر ثبت یا دادگاه؟

برای مطالبه مهریه، دو مسیر اصلی قانونی وجود دارد که هر یک ویژگی ها، مزایا و محدودیت های خاص خود را دارند: اداره ثبت اسناد و املاک و دادگاه خانواده. انتخاب بین این دو مرجع، غالباً به شرایط پرونده، فوریت نیاز زوجه و وضعیت مالی زوج بستگی دارد. در ادامه به تفصیل هر یک از این مراجع و فرآیندهای مربوط به آن ها خواهیم پرداخت.

مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت اسناد و املاک (مسیر اجرایی سریع)

این روش به دلیل سرعت نسبی در اجرا و امکان توقیف اموال بدون نیاز به صدور حکم دادگاه در مراحل اولیه، غالباً به عنوان گام نخست برای مطالبه مهریه توصیه می شود. با این حال، استفاده از این مسیر دارای شرایط و ضوابط خاصی است.

شرایط و موارد الزامی برای مراجعه به اداره ثبت

پیش از مراجعه به دفترخانه و سپس اداره ثبت، لازم است زوجه شرایط زیر را احراز کند:

• ثبت نام در سامانه ثنا و دریافت کد کاربری و رمز عبور.
• در اختیار داشتن اصل و رونوشت عقدنامه رسمی.
• عدم وجود حکم قطعی دادگاه در خصوص مهریه که قبلاً صادر شده باشد. در صورتی که قبلاً دادخواست مهریه در دادگاه مطرح شده و حکم صادر شده باشد، باید از طریق دادگاه اقدام شود.

مراحل گام به گام مطالبه مهریه از طریق ثبت

1. مراجعه به دفترخانه ازدواج: در ابتدا، زوجه باید به دفترخانه ازدواج محل ثبت عقد نکاح خود مراجعه کرده و درخواست صدور اجرائیه مهریه را بنماید. دفترخانه پس از بررسی مدارک و احراز هویت، برگ اجراییه را صادر می کند.

2. تشکیل پرونده در اداره اجرای مهریه: پس از صدور اجراییه توسط دفترخانه، پرونده به اداره اجرای اسناد رسمی (اداره اجرای مهریه) واقع در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ارسال می شود. در این اداره، پرونده اجرایی تشکیل و به زوجه ابلاغ می گردد.

3. معرفی اموال و توقیف آنها: در این مرحله، زوجه می تواند اموال منقول و غیرمنقول زوج را معرفی کند تا مورد توقیف قرار گیرد. برای این منظور، می توان درخواست استعلام از دارایی ها، مانند حساب های بانکی، پلاک خودرو، پلاک ثبتی ملک و اوراق بهادار را از اداره ثبت داشت. اداره ثبت، نامه های استعلام را به مراجع مربوطه ارسال و پس از دریافت پاسخ ها، در صورت شناسایی اموال، اقدام به توقیف آن ها می نماید. توقیف می تواند شامل ملک، خودرو، وجوه نقد در حساب بانکی و سایر دارایی ها باشد.

4. درخواست ممنوع الخروجی زوج: در صورتی که زوج قصد خروج از کشور را داشته باشد یا احتمال آن وجود داشته باشد، زوجه می تواند از طریق اداره ثبت، درخواست ممنوع الخروجی وی را مطرح کند. این اقدام فشار حقوقی موثری برای پرداخت مهریه محسوب می شود.

5. صدور گواهی عدم حصول نتیجه و ارجاع به دادگاه: اگر ظرف مدت دو ماه هیچ مالی از زوج شناسایی نشود یا در مدت شش ماه پرونده مهریه در اداره ثبت به نتیجه نرسد، به درخواست زوجه یا وکیل او، گواهی مبنی بر عدم حصول نتیجه از اداره ثبت صادر می شود. این گواهی به زوجه امکان می دهد که برای ادامه پیگیری مهریه و تقاضای جلب، به دادگاه خانواده مراجعه کند.

مزایا و محدودیت های روش ثبتی

روش ثبتی، هرچند مزایای خاص خود را دارد، اما با محدودیت هایی نیز همراه است که آگاهی از آن ها برای انتخاب صحیح مسیر ضروری است.

از جمله مزایای اصلی این روش می توان به سرعت بالاتر در توقیف اموال در مقایسه با روش قضایی اشاره کرد. همچنین، این روش هزینه دادرسی کمتری را در مراحل ابتدایی به زوجه تحمیل می کند و نیاز به طرح دادخواست های متعدد نیست. در بسیاری از موارد، همین اقدام ثبتی، زوج را برای پرداخت مهریه یا توافق، مجاب می سازد. از سوی دیگر، محدودیت های روش ثبتی شامل عدم امکان اعمال فشار برای پرداخت مهریه بالای ۱۱۰ سکه (ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده که در ادامه توضیح داده خواهد شد) و نیاز به مراجعه به دادگاه در صورت عدم شناسایی مال یا درخواست اعسار از سوی زوج است. همچنین، در این روش امکان تقسیط مهریه وجود ندارد و اگر زوج معسر باشد، پرونده باید به دادگاه ارجاع شود.

مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده (مسیر قضایی جامع)

مسیر قضایی برای مطالبه مهریه، زمانی انتخاب می شود که روش ثبتی به نتیجه نرسیده باشد یا زوجه همزمان با مطالبه مهریه، دعاوی دیگری در خصوص خانواده (مانند طلاق، نفقه، حضانت) داشته باشد. دادگاه خانواده مرجعی جامع تر برای رسیدگی به تمامی ابعاد یک پرونده حقوقی است.

چه زمانی باید به دادگاه مراجعه کرد؟

مراجعه به دادگاه خانواده در شرایط زیر ضروری یا منطقی است:

• عدم موفقیت در اداره ثبت اسناد و املاک برای توقیف اموال و وصول مهریه.
• درخواست اعسار از پرداخت مهریه توسط زوج (زمانی که زوج مدعی ناتوانی مالی است).
• مطالبه مهریه در کنار سایر دعاوی خانواده که نیاز به رسیدگی قضایی جامع تری دارند.
• زمانی که مهریه عندالاستطاعه است و نیاز به اثبات توانایی مالی زوج در دادگاه وجود دارد.

مراحل گام به گام مطالبه مهریه از طریق دادگاه

1. ثبت دادخواست مطالبه مهریه: زوجه باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست مطالبه مهریه را ثبت کند. در این دادخواست، مشخصات طرفین، میزان مهریه، نوع آن (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) و تمامی خواسته های مرتبط باید به وضوح قید شود.

2. تشکیل پرونده در دادگاه خانواده: پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه مربوطه در دادگاه خانواده ارجاع و تشکیل می شود. ابلاغیه های مربوط به زمان جلسه دادرسی از طریق سامانه ثنا به طرفین ارسال می گردد.

3. جلسه دادرسی و بررسی ادله: در جلسه دادرسی، قاضی به اظهارات طرفین گوش داده و ادله ارائه شده را بررسی می کند. زوجه می تواند اموالی از زوج را معرفی کند و درخواست توقیف آن را از دادگاه نماید. همچنین، زوج فرصت دارد تا در صورت عدم توانایی مالی، درخواست اعسار از پرداخت مهریه را مطرح کند. در این مرحله، دادگاه می تواند استعلامات لازم را از مراجع مختلف (بانک مرکزی، اداره ثبت و …) برای شناسایی اموال زوج انجام دهد.

4. صدور حکم: پس از بررسی تمامی جوانب، دادگاه حکم مقتضی را صادر می کند. این حکم می تواند شامل پرداخت نقدی مهریه، تقسیط مهریه (در صورت اثبات اعسار زوج) یا ارزیابی و مزایده اموال توقیف شده باشد.

5. مراحل اجرایی حکم دادگاه: پس از قطعی شدن حکم دادگاه، پرونده به واحد اجرای احکام دادگاه ارسال می شود. در این مرحله، با معرفی اموال، حکم به اجرا درآمده و مهریه به زوجه پرداخت می گردد. در صورت عدم شناسایی مال و اثبات تمکن مالی زوج، امکان جلب و بازداشت وی تا سقف ۱۱۰ سکه وجود دارد.

مزایا و محدودیت های روش قضایی

روش قضایی در مقایسه با روش ثبتی، دارای ویژگی های متفاوتی است.

از مزایای اصلی روش قضایی، امکان رسیدگی به پرونده های پیچیده تر، بررسی ادعای اعسار زوج و تعیین تقسیط مهریه، و همچنین امکان پیگیری مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه در صورت اثبات ملائت زوج است. دادگاه، مرجعی است که می تواند به تمامی جوانب قانونی و شرعی مهریه رسیدگی کند. در مقابل، محدودیت های این روش شامل طولانی تر بودن روند دادرسی، هزینه های دادرسی بالاتر در مقایسه با مراحل اولیه ثبتی، و نیاز به اثبات تمکن مالی زوج برای مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه است.

تأثیر قانون جدید مهریه و سقف 110 سکه

یکی از مهم ترین تحولات در زمینه مطالبه مهریه، ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ است که رویکرد متفاوتی را در قبال مهریه های کلان اتخاذ کرده است. این ماده به صراحت بیان می دارد: هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (۲) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است.

این بدان معناست که برای مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی، در صورت عدم پرداخت و اثبات عدم تمکن مالی زوج، امکان جلب و بازداشت وی وجود دارد تا زمانی که مهریه یا اقساط آن پرداخت شود. اما برای مهریه مازاد بر ۱۱۰ سکه، دیگر حکم جلب صادر نخواهد شد و زن تنها در صورتی می تواند آن را مطالبه کند که بتواند ثابت کند مرد توانایی مالی (ملائت) پرداخت این مازاد را دارد. این اثبات می تواند از طریق معرفی اموال یا مستندات مالی دیگر انجام شود.

بر اساس ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، در مهریه های بیش از ۱۱۰ سکه، حق حبس تنها تا این سقف برقرار است و برای مازاد، اثبات تمکن مالی زوج از سوی زوجه ضروری است.

نکته مهم دیگر، محاسبه مهریه به نرخ روز است. حتی اگر مهریه در سند ازدواج به صورت مبلغی وجه رایج یا تعداد سکه های مشخصی (بیش از ۱۱۰ سکه) قید شده باشد، در زمان مطالبه، دادگاه موظف است آن را بر اساس شاخص بانک مرکزی و نرخ روز محاسبه کند تا ارزش واقعی مهریه حفظ شود. این امر به خصوص در مهریه هایی که سالیان طولانی از عقد آن ها گذشته است، اهمیت بسزایی دارد و می تواند تفاوت قابل توجهی در مبلغ نهایی ایجاد کند.

مدارک مورد نیاز برای مطالبه مهریه

آماده سازی دقیق و کامل مدارک، یکی از ارکان اصلی در تسریع و موفقیت آمیز بودن فرآیند مطالبه مهریه است. بدون این مدارک، هیچ یک از مراجع قانونی قادر به رسیدگی به درخواست زوجه نخواهند بود. برای آغاز فرآیند مطالبه مهریه، آماده سازی مدارک زیر ضروری است:

• ثبت نام در سامانه ثنا: این سامانه که برای ابلاغ های قضایی و الکترونیکی استفاده می شود، لازمه هرگونه اقدام حقوقی است. زوجه باید با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا سایت مربوطه، نسبت به ثبت نام و دریافت کد ثنا اقدام کند.

• اصل و یا رونوشت رسمی عقدنامه: این سند، مهم ترین مدرک برای اثبات عقد نکاح و میزان مهریه است. در صورت در دسترس نبودن اصل عقدنامه، می توان با مراجعه به دفترخانه محل عقد، رونوشت برابر اصل آن را دریافت کرد.

• اصل شناسنامه و کارت ملی زوجه: برای احراز هویت و انجام امور اداری و قضایی، ارائه اصل شناسنامه و کارت ملی زوجه الزامی است.

• مدارک مربوط به اموال احتمالی زوج (اختیاری): در صورتی که زوجه اطلاعاتی در مورد اموال منقول یا غیرمنقول زوج دارد (مانند شماره پلاک خودرو، پلاک ثبتی ملک، مشخصات حساب بانکی و …)، ارائه این مدارک می تواند در توقیف سریع تر اموال کمک کننده باشد. اگرچه در صورت عدم وجود این مدارک نیز، امکان استعلام توسط مراجع قضایی وجود دارد.

• وکالتنامه وکیل (اختیاری): در صورت انتخاب وکیل برای پیگیری پرونده، ارائه وکالتنامه رسمی که حق مطالبه مهریه و انجام امور مربوطه را به وکیل تفویض کرده است، ضروری خواهد بود.

توصیه می شود پیش از هر اقدامی، تمامی این مدارک را جمع آوری و از صحت و اعتبار آن ها اطمینان حاصل کنید. این کار می تواند از اتلاف وقت و تأخیر در روند پرونده جلوگیری کند.

هزینه های مطالبه مهریه: تحلیل و تفکیک

مطالبه مهریه، مانند هر فرآیند حقوقی دیگری، مستلزم پرداخت هزینه هایی است که شامل هزینه های دادرسی، هزینه های اجرایی و سایر هزینه های جانبی می شود. آگاهی از این هزینه ها برای برنامه ریزی مالی و تصمیم گیری آگاهانه ضروری است.

هزینه های مربوط به اداره ثبت

یکی از مهم ترین هزینه ها در مسیر ثبتی، نیم عشر دولتی (یک بیستم کل مهریه) است. این هزینه، پس از وصول مهریه یا در پایان عملیات اجرایی پرونده، از ذینفع (یعنی زوجه) دریافت می شود. نکته قابل توجه این است که در صورت توقف عملیات اجرایی (مثلاً به دلیل صلح و سازش یا بخشش مهریه)، این نیم عشر از زوجه دریافت نخواهد شد. اما در صورتی که زوجه مهریه خود را از طریق ثبت وصول کند، می تواند این هزینه را به همراه سایر هزینه های اجرایی (مانند حق الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی اموال، هزینه آگهی) از زوج مطالبه نماید و از او دریافت کند.

هزینه های مربوط به دادگاه

مراجعه به دادگاه خانواده برای مطالبه مهریه، مستلزم پرداخت هزینه دادرسی است. میزان این هزینه بستگی به میزان خواسته (میزان مهریه مطالبه شده) دارد و در مراحل مختلف دادرسی (بدوی، تجدید نظر و فرجام خواهی) متفاوت است:

• هزینه دادرسی در مرحله بدوی: برای مبالغ تا دویست میلیون ریال، معادل دو و نیم درصد (۲.۵%) از بهای خواسته، و برای مازاد بر آن، معادل سه و نیم درصد (۳.۵%) از بهای خواسته یا محکوم به دریافت می شود.

• هزینه دادرسی در مرحله واخواهی و تجدید نظر: معادل چهار و نیم درصد (۴.۵%) از بهای خواسته یا محکوم به تعیین می گردد.

در صورتی که زوجه توانایی پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد، می تواند همزمان با مطالبه مهریه، درخواست اعسار از هزینه دادرسی را مطرح کند. در صورت پذیرش اعسار، زوجه از پرداخت هزینه ها معاف شده یا پرداخت آن به زمان دیگری موکول می شود.

سایر هزینه های جانبی

علاوه بر موارد فوق، هزینه های دیگری نیز ممکن است در طول فرآیند مطالبه مهریه مطرح شوند:

• هزینه وکیل: در صورت انتخاب وکیل، حق الوکاله وکیل بر اساس تعرفه های مصوب یا توافق بین موکل و وکیل تعیین می شود. این هزینه می تواند بخش قابل توجهی از هزینه های کلی باشد.

• هزینه کارشناسی اموال: اگر برای ارزیابی اموال توقیف شده نیاز به نظر کارشناس رسمی دادگستری باشد، هزینه کارشناسی از سوی طرفین یا بر اساس تصمیم دادگاه پرداخت می شود.

• هزینه آگهی: در برخی موارد، مانند زمانی که آدرس زوج مجهول المکان باشد، نیاز به ابلاغ از طریق درج آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار است که مستلزم پرداخت هزینه مربوطه است.

لازم به ذکر است که تمامی این هزینه ها در صورت پیروزی زوجه در پرونده، در نهایت از سوی زوج قابل مطالبه است.

مستثنیات دین: اموالی که قابل توقیف نیستند

یکی از مفاهیم کلیدی در فرآیند توقیف اموال برای مطالبه مهریه، مستثنیات دین است. این مفهوم به مجموعه ای از اموال و دارایی های محکوم علیه (زوج در پرونده مهریه) اشاره دارد که بر اساس قانون، قابل توقیف نیستند و برای حفظ حداقل زندگی و کرامت انسانی فرد ضروری تلقی می شوند. آگاهی از این موارد هم برای زوجه و هم برای زوج از اهمیت بالایی برخوردار است تا از اتلاف وقت و فرآیندهای بی نتیجه جلوگیری شود.

ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، به تفصیل به شرح مستثنیات دین پرداخته است. بر اساس این ماده، اموالی که برای رفع نیازهای ضروری و حفظ شأن محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است، قابل توقیف نیستند. این موارد شامل لیست دقیقی از دارایی ها می شود که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:

• منزل مسکونی: منزلی که عرفاً در شأن محکومٌ علیه و مناسب با وضعیت اعسار او باشد و برای سکونت وی و خانواده اش ضروری است، قابل توقیف نیست.

• اثاثیه مورد نیاز زندگی: کلیه لوازم منزل و اثاثیه ای که برای رفع حوائج ضروری محکومٌ علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است، از توقیف معاف هستند. این شامل لوازم اولیه زندگی می شود، نه تجملات.

• آذوقه و مواد غذایی: آذوقه موجود به قدر احتیاج محکومٌ علیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره می شود (مثلاً یک تا چند ماه)، قابل توقیف نیست.

• کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی: برای اهل علم و تحقیق، کتب، وسایل و ابزار علمی و تحقیقاتی متناسب با شأن آن ها، جزء مستثنیات دین محسوب می شود.

• وسایل و ابزار کار: وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آن ها و افراد تحت تکفلشان لازم است (مانند تاکسی برای راننده یا ابزار کار برای یک صنعتگر)، از توقیف معاف هستند.

• تلفن مورد نیاز: تلفن ثابت یا همراه که برای رفع نیازهای ضروری مدیون (زوج) لازم است، قابل توقیف نیست.

• مبلغ ودیعه اجاره: مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می شود (پول پیش یا رهن)، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستأجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد، جزء مستثنیات دین محسوب می شود.

شناخت دقیق این موارد از اتلاف وقت در معرفی اموال غیرقابل توقیف جلوگیری می کند و به هر دو طرف کمک می کند تا در مسیر قانونی صحیح تری گام بردارند. دادگاه یا اداره ثبت، در صورت اعتراض زوج مبنی بر اینکه مال توقیف شده جزء مستثنیات دین است، به این اعتراض رسیدگی کرده و در صورت احراز، مال را از توقیف آزاد می نماید.

پرسش های متداول و نکات کلیدی در مطالبه مهریه

چرا مشاوره با وکیل متخصص مهریه اهمیت دارد؟

پیچیدگی های حقوقی، تعدد قوانین و تبصره ها، و لزوم آگاهی از جزئیات مراحل اداری و قضایی، فرآیند مطالبه مهریه را دشوار می سازد. وکیل متخصص مهریه، با دانش و تجربه کافی، می تواند در تمامی مراحل، از مشاوره اولیه و جمع آوری مدارک گرفته تا ثبت دادخواست، معرفی اموال، پیگیری مراحل اجرایی، درخواست ممنوع الخروجی و اعسار، راهنمایی های لازم را ارائه دهد. حضور وکیل نه تنها به تسریع روند پرونده کمک می کند، بلکه با کاهش استرس و سردرگمی زوجه، به حفظ حقوق او نیز می انجامد و از بروز خطاهای احتمالی جلوگیری می کند. وکیل می تواند بهترین استراتژی را با توجه به شرایط خاص هر پرونده تدوین و اجرا نماید.

اگر دفترخانه محل عقد تغییر کرده باشد، چه اقدامی لازم است؟

در صورتی که دفترخانه ازدواج محل ثبت عقد نکاح تغییر آدرس داده یا منحل شده باشد، زوجه می تواند با تماس با کانون سردفتران ازدواج و طلاق یا مراجعه به اداره ثبت اسناد و املاک مربوطه در شهر محل ثبت عقد، نشانی جدید دفترخانه یا مرجع جایگزین را جویا شود. معمولاً پرونده های دفترخانه های منحل شده به دفترخانه دیگری منتقل می شوند که از طریق کانون سردفتران قابل پیگیری است.

چگونه زوج می تواند ممنوع الخروجی خود را رفع کند؟

در صورتی که زوج به دلیل عدم پرداخت مهریه ممنوع الخروج شده باشد، برای رفع این محدودیت، باید دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه دهد. در صورت پذیرش اعسار توسط دادگاه و تعیین مهریه به صورت اقساط، زوج می تواند پس از پرداخت پیش پرداخت مهریه و یک یا دو قسط اول (بسته به تصمیم دادگاه و اداره اجرا)، با ارائه مدارک پرداخت به اجرای ثبت یا دادگاه، تقاضای رفع ممنوع الخروجی خود را بنماید. دادگاه پس از بررسی و اطمینان از حسن نیت زوج در پرداخت اقساط، دستور رفع ممنوع الخروجی را صادر خواهد کرد.

چطور می توان اموال پنهان زوج را شناسایی و توقیف کرد؟

شناسایی اموال پنهان زوج یک فرآیند دشوار است و اغلب نیازمند کمک وکیل متخصص است. وکیل می تواند با استفاده از اختیارات قانونی و درخواست استعلامات از مراجع مختلف مانند بانک مرکزی، سازمان ثبت احوال (برای شناسایی اموال به نام همسر دوم یا فرزندان)، اداره ثبت اسناد و املاک، اداره راهنمایی و رانندگی، بورس و اوراق بهادار، و حتی اداره مالیات، به جستجوی اموال زوج بپردازد. در برخی موارد، تحقیقات میدانی و استفاده از اطلاعات غیررسمی نیز می تواند به شناسایی اموال کمک کند، اما توقیف نهایی تنها با دستور مقام قضایی و معرفی مستندات امکان پذیر است. نکته مهم این است که دادگاه تنها اموالی را توقیف می کند که به نام خود زوج باشد.

آیا به زن خیانتکار مهریه تعلق می گیرد؟

مهریه یک حق مالی است که به محض وقوع عقد نکاح بر ذمه مرد قرار می گیرد و ارتباطی با رفتارهای زن پس از ازدواج، از جمله خیانت، ندارد. به عبارت دیگر، حتی اگر زن مرتکب خیانت شود، حق مطالبه مهریه از او سلب نمی گردد. مگر اینکه زن در قبال بخشش بخشی از مهریه یا تمامی آن، رضایت به طلاق یا جدایی داده باشد. بنابراین، از منظر قانونی، خیانت زن تأثیری بر حق او در دریافت مهریه ندارد و مرد نمی تواند به دلیل خیانت، از پرداخت مهریه امتناع کند.

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه در اجرا چیست؟

تفاوت اصلی این دو نوع مهریه در شرط پرداخت آن ها است. مهریه عندالمطالبه به محض عقد بر ذمه مرد قرار گرفته و زن هر زمان که بخواهد می تواند آن را مطالبه کند و مرد موظف به پرداخت است. در صورت عدم پرداخت و اثبات تمکن مالی مرد، می توان درخواست توقیف اموال و حتی جلب او را داشت. اما در مهریه عندالاستطاعه، پرداخت مهریه مشروط به توانایی مالی مرد است. به این معنی که زن باید در دادگاه اثبات کند که مرد توانایی مالی پرداخت مهریه را دارد. تا زمانی که زن نتواند تمکن مالی مرد را اثبات کند، امکان وصول مهریه وجود نخواهد داشت. این اثبات می تواند از طریق معرفی اموال، حقوق و مزایا، شغل و سایر منابع درآمدی مرد انجام شود.

وضعیت مهریه در صورت فوت زوج یا زوجه چگونه است؟

مهریه یک دین است و در صورت فوت زوج، این دین از ترکه (اموال به جا مانده) او قابل وصول است. به عبارت دیگر، زن می تواند مهریه خود را پیش از تقسیم ارث بین ورثه، از ماترک همسر متوفی خود مطالبه کند و این موضوع از اولویت بالایی برخوردار است. حتی اگر مهریه عندالاستطاعه باشد، با فوت زوج، به مهریه عندالمطالبه تبدیل می شود و زن می تواند آن را از ترکه همسرش وصول کند. در صورت فوت زوجه نیز، حق مهریه او به ورثه اش (شامل فرزندان، پدر و مادر یا سایر وراث قانونی) منتقل می شود و آن ها می توانند مهریه متوفی را از زوج مطالبه کنند.

اهمیت صلح و سازش در پرونده مهریه

صلح و سازش در هر مرحله از پرونده مهریه، از اهمیت بالایی برخوردار است. توافق میان زوجین می تواند به حل و فصل سریع تر اختلافات، کاهش هزینه های دادرسی، و جلوگیری از طولانی شدن فرآیند قضایی کمک کند. راهکارهای جایگزین مانند توافق بر سر تقسیط مهریه با شرایط خاص، بخشش بخشی از مهریه در ازای طلاق توافقی یا سایر امتیازات، و یا حتی تبدیل مهریه به تعهدات دیگر، می توانند به حفظ روابط انسانی و کاهش تنش ها کمک کنند. دادگاه ها و دفاتر خدمات الکترونیک قضایی نیز همواره زوجین را به سمت سازش و حل مسالمت آمیز اختلافات ترغیب می کنند.

نتیجه گیری

مطالبه مهریه، یکی از حقوق اساسی زن در نظام حقوقی ایران است که مسیرهای قانونی مشخصی برای پیگیری دارد. همانطور که تشریح شد، انتخاب بین مرجع ثبت اسناد و املاک و دادگاه خانواده، به شرایط خاص هر پرونده و اهداف زوجه بستگی دارد. در حالی که روش ثبتی می تواند در توقیف سریع اموال موثر باشد، مسیر قضایی امکان رسیدگی جامع تر به دعاوی، از جمله اعسار زوج و تقسیط مهریه را فراهم می آورد. آگاهی از قانون جدید مهریه، به ویژه در خصوص سقف ۱۱۰ سکه و لزوم اثبات ملائت برای مازاد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

شناخت دقیق مدارک لازم، برآورد هزینه ها، و فهم مفهوم مستثنیات دین، گام هایی حیاتی در این مسیر هستند. با توجه به پیچیدگی های حقوقی و اداری، توصیه می شود که زنان متقاضی مهریه، پیش از هر اقدامی، با وکیل متخصص در امور خانواده مشورت نموده و از راهنمایی های حقوقی دقیق بهره مند شوند. این آگاهی و مشاوره تخصصی، به شما کمک خواهد کرد تا با اطمینان خاطر و مسیری صحیح، به حقوق قانونی خود دست یابید و از بروز مشکلات و اتلاف وقت جلوگیری کنید.