برای تهدید کجا باید شکایت کرد؟

اگر مورد تهدید جانی، مالی یا حیثیتی قرار گرفته اید و نمی دانید چگونه اقدام قانونی کنید، مراجع صالح برای شکایت از تهدید شامل دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، کلانتری ها و دادسراهای عمومی و انقلاب هستند. برای پیگیری مؤثر، جمع آوری مستندات و ثبت شکواییه دقیق ضروری است. این راهنمای جامع به شما کمک می کند تا مراحل قانونی را گام به گام و با اطمینان خاطر طی کنید و حقوق خود را در برابر تهدیدات احتمالی احقاق نمایید.

تهدید یکی از جرایم علیه اشخاص است که می تواند آرامش و امنیت روانی فرد و خانواده اش را به طور جدی به خطر بیندازد. قانون گذار جمهوری اسلامی ایران برای حفاظت از جان، مال، حیثیت و اسرار افراد، مجازات های مشخصی را برای جرم تهدید تعیین کرده است. درک صحیح این جرم، ارکان آن و مراجع صالح برای پیگیری قانونی، نخستین گام در احقاق حقوق شماست. در ادامه، به بررسی دقیق ابعاد حقوقی جرم تهدید، نحوه شکایت، مدارک مورد نیاز و مراحل رسیدگی قضایی خواهیم پرداخت تا آمادگی لازم برای مواجهه با چنین وضعیتی را کسب کنید.

جرم تهدید از نگاه قانون: آشنایی ضروری

تهدید، رفتاری است که به موجب آن، فردی، دیگری را به انجام عملی ناخواسته وادار کرده یا او را از انجام کاری بازدارد، با استفاده از ارعاب و ترساندن نسبت به ضررهای جانی، مالی یا حیثیتی. این تعریف پایه و اساس برخورد قانونی با تهدید را مشخص می کند. تشخیص تأثیرگذار بودن تهدید، امری نسبی بوده و به اوضاع و شرایط تهدیدکننده و تهدیدشونده بستگی دارد.

تعریف حقوقی جرم تهدید و ارکان آن

جرم تهدید در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است. این ماده بیان می دارد: «هر گاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.»

برای تحقق جرم تهدید، سه رکن اساسی باید وجود داشته باشد:

1. عنصر قانونی: همان طور که ذکر شد، ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی، مبنای قانونی این جرم است. این ماده به صراحت، انواع تهدید و مجازات آن را بیان می کند.
2. عنصر مادی: رفتار فیزیکی یا کلامی که منجر به تهدید می شود، عنصر مادی جرم را تشکیل می دهد. این رفتار می تواند شامل کلمات، نوشته ها، اعمال خشونت آمیز یا هرگونه عملی باشد که ترس و ارعاب ایجاد کند. عنصر مادی جرم تهدید، همواره به صورت فعل مثبت ظاهر می شود و با ترک فعل، این جرم محقق نمی گردد.
3. عنصر معنوی: این رکن به قصد مجرمانه تهدیدکننده اشاره دارد. به این معنی که فرد تهدیدکننده باید عامدانه و با قصد ایجاد ترس و اضطراب در قربانی، اقدام به تهدید کرده باشد. انگیزه فرد در این مرحله بی تأثیر است و حتی اگر تهدید با انگیزه های به ظاهر مثبت یا حتی شوخی صورت گیرد، در صورت احراز قصد مجرمانه، جرم محقق می شود.

ضرر نفسی به معنای آسیب رساندن به جان یا سلامت جسمی فرد است، مانند تهدید به قتل یا کور کردن چشم. ضرر شرفی هر موردی را شامل می شود که به آبرو، حیثیت و ناموس فرد یا بستگان او لطمه وارد کند، مانند تهدید به افشای اطلاعات خصوصی. ضرر مالی نیز به تهدیداتی اشاره دارد که موجب خسارت به اموال فرد شود، نظیر تهدید به آتش زدن خانه یا تخریب وسیله نقلیه. افشای سر نیز به معنای تهدید به فاش کردن اطلاعات محرمانه شخصی یا خانوادگی است.

انواع تهدید که قابلیت پیگیری قانونی دارند

قانون مجازات اسلامی طیف وسیعی از تهدیدات را پوشش می دهد و این تهدیدات می توانند به اشکال مختلفی صورت پذیرند:

• تهدید به قتل و آسیب های جانی: این نوع تهدید شامل هرگونه ارعاب برای صدمه زدن به زندگی یا سلامت جسمانی فرد است، از جمله تهدید به قتل، نقص عضو یا ضرب و جرح.
• تهدید به ضررهای شرفی و حیثیتی: در این دسته، تهدیدکننده قصد دارد با افشای اطلاعات خصوصی، آبروریزی، یا اتهامات ناروا، به اعتبار و منزلت اجتماعی فرد آسیب بزند.
• تهدید به ضررهای مالی: این تهدیدات شامل ارعاب به تخریب اموال، سرقت، یا وارد آوردن خسارت های مالی به شخص یا بستگان اوست.
• تهدید به افشای اسرار: تهدید به فاش کردن اطلاعات محرمانه شخصی یا خانوادگی، حتی اگر آن اسرار واقعی باشند، از مصادیق جرم تهدید است.
• تهدید به هر نحو: ماده ۶۶۹ صراحتاً بیان می کند که تهدید «به هر نحو» شامل می شود. این بدان معناست که تهدید می تواند به صورت شفاهی، کتبی، تلفنی، پیامکی، از طریق فضای مجازی (مانند شبکه های اجتماعی و اپلیکیشن های پیام رسان) یا حتی با ایما و اشاره و رفتار عملی انجام شود.

شرایط ضروری برای تحقق جرم تهدید

صرف هرگونه اظهار ارعاب، تهدید محسوب نمی شود و برای اینکه یک تهدید، واجد وصف مجرمانه باشد، باید شرایط خاصی را دارا باشد:

1. قدرت تهدیدکننده برای انجام تهدید: ضروری است که تهدیدکننده، توانایی عملی برای انجام آنچه را که تهدید کرده است، داشته باشد. به عنوان مثال، اگر فردی ضعیف الجثه، دیگری را به قتل تهدید کند، اما عرفاً امکان انجام آن را نداشته باشد، ممکن است جرم تهدید محقق نشود.
2. جدی و واقعی بودن تهدید از نظر عرف: تهدید باید به گونه ای باشد که در نظر عرف، جدی و واقعی تلقی شود و نه صرفاً یک شوخی یا ادعای بی پایه. قاضی با توجه به اوضاع و احوال پرونده، شخصیت طرفین و شرایط موجود، واقعی بودن تهدید را احراز می کند.
3. تأثیر تهدید بر شخص مورد تهدید: تهدید باید به اندازه ای باشد که موجب ترس، تشویش و اضطراب در شخص مورد تهدید قرار گرفته شود و او را وادار به عکس العمل یا انجام فعلی برخلاف میلش کند. اگر تهدید هیچ تأثیری بر قربانی نداشته باشد، از دیدگاه حقوقی ممکن است جرم تهدید به طور کامل محقق نشود.

مراجع صالح برای ثبت و پیگیری شکایت تهدید

پس از آنکه مورد تهدید قرار گرفتید، اولین گام شناخت مراجع قانونی است که می توانید به آن ها مراجعه کنید. مسیر پیگیری شکایت تهدید اغلب از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی آغاز می شود و سپس به کلانتری ها و دادسراها ارجاع می یابد.

دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: دروازه ورود به سیستم قضایی

دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، نقطه آغازین فرآیند شکایت از جرم تهدید هستند. این دفاتر، به عنوان واسط میان مردم و قوه قضائیه، نقش مهمی در تسهیل دسترسی به عدالت دارند. وظیفه اصلی آن ها، ثبت شکواییه های الکترونیکی، ابلاغ اوراق قضایی و ارائه خدمات متنوع دیگر است.

چرا ابتدا باید به این دفاتر مراجعه کرد؟
در حال حاضر، ثبت اکثر شکواییه ها و دادخواست ها در سیستم قضایی ایران به صورت الکترونیکی انجام می شود. این دفاتر به شما امکان می دهند که شکواییه خود را به صورت رسمی و با رعایت تشریفات قانونی ثبت کنید. این روش، فرآیند را تسریع کرده و از خطاهای احتمالی در نگارش شکواییه جلوگیری می کند.

مدارک ضروری برای مراجعه:

• کارت ملی: برای احراز هویت شما.
• حساب کاربری ثنا: داشتن حساب کاربری در سامانه ثنا برای دریافت ابلاغیه های قضایی الکترونیکی الزامی است. اگر این حساب را ندارید، می توانید در همان دفتر خدمات قضایی آن را ایجاد کنید.
• مدارک شناسایی طرف مقابل: در صورت امکان، اطلاعات کامل هویتی (نام، نام خانوادگی، شماره ملی) و نشانی متهم را همراه داشته باشید.
• مستندات و ادله تهدید: هرگونه مدرکی که تهدید را اثبات کند (اسکرین شات پیامک، ضبط صدا، شهادت شهود و غیره) را به همراه داشته باشید.

اهمیت همکاری با کارمند دفتر برای تنظیم شکواییه دقیق:
کارشناسان دفاتر خدمات الکترونیک قضایی تجربه کافی در نگارش شکواییه ها دارند. با ارائه جزئیات کامل و همکاری با آن ها، می توانید اطمینان حاصل کنید که شکواییه شما به طور دقیق و صحیح تنظیم شده و حاوی تمامی اطلاعات لازم برای پیگیری قضایی است.

کلانتری یا پاسگاه نیروی انتظامی: اقدامات اولیه و فوری

در برخی موارد، مراجعه اولیه به کلانتری یا پاسگاه نیروی انتظامی منطقه وقوع جرم، به خصوص در شرایط تهدیدات فوری و خطرناک، توصیه می شود.

مواردی که مراجعه اولیه به کلانتری توصیه می شود:

• تهدیدات فوری و مستمر: اگر تهدیدات به قدری جدی و نزدیک به وقوع هستند که جان یا امنیت شما را به خطر می اندازند، فوراً به کلانتری مراجعه کنید.
• نیاز به تأمین دلیل اولیه: در مواردی که نیاز به صورت جلسه کردن یک وضعیت خاص یا جمع آوری سریع شواهد (مانند آثار ضرب و جرح، حضور تهدیدکننده در محل) باشد.
• گزارش اولیه و ثبت واقعه: کلانتری می تواند یک گزارش اولیه از واقعه تنظیم کند که به عنوان یک مدرک پشتیبان در پرونده شما مفید خواهد بود.

چگونگی تنظیم گزارش و صورت جلسه در کلانتری:
پس از مراجعه به کلانتری، جزئیات واقعه را به افسر نگهبان یا ضابط قضایی شرح دهید. آن ها یک صورت جلسه اولیه تنظیم خواهند کرد. حتماً مطمئن شوید که تمامی جزئیات مهم، زمان، مکان و نحوه تهدید به دقت در صورت جلسه قید شده است. می توانید یک کپی از این گزارش را برای خود درخواست کنید.

آیا می توان مستقیم به کلانتری رفت؟
بله، در موارد فوری می توان مستقیماً به کلانتری مراجعه کرد. اما برای پیگیری قضایی رسمی، همچنان لازم است شکواییه از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت شود. کلانتری پس از انجام تحقیقات اولیه، پرونده را به دادسرا ارجاع می دهد و شما باید برای ثبت رسمی شکایت خود به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنید. در برخی موارد، کلانتری خود نیز شما را به این دفاتر راهنمایی خواهد کرد.

دادسرای عمومی و انقلاب: مرجع رسیدگی به جرایم

پس از ثبت شکواییه در دفاتر خدمات قضایی و ارجاع پرونده، نوبت به دادسرای عمومی و انقلاب می رسد. دادسرا، مرحله تحقیقات مقدماتی و تشخیص وقوع جرم را بر عهده دارد.

نقش دادسرا پس از ثبت شکواییه در دفاتر خدمات قضایی:
دادگاه صالح، شکواییه شما را به دادسرای مربوطه ارجاع می دهد. در این مرحله، دادسرا با تعیین یک بازپرس یا دادیار، تحقیقات لازم را برای روشن شدن ابعاد جرم آغاز می کند. این تحقیقات شامل احضار شاکی برای ارائه توضیحات بیشتر، احضار متهم برای دفاع از خود و جمع آوری ادله و مستندات است.

توضیح در مورد صلاحیت محلی دادسرا:
اصل کلی در صلاحیت دادسرا، «محل وقوع جرم» است. یعنی پرونده شما به دادسرایی ارجاع داده می شود که تهدید در حوزه قضایی آن رخ داده است. در صورتی که محل وقوع جرم مشخص نباشد یا در فضای مجازی رخ داده باشد، محل اقامت شاکی یا متهم می تواند ملاک قرار گیرد. تشخیص این موضوع بر عهده دادسرا است.

آشنایی با نقش بازپرس و دادیار:

• بازپرس: مقام قضایی است که وظیفه انجام تحقیقات مقدماتی، جمع آوری ادله، بازجویی از متهم و شهود را بر عهده دارد. بازپرس پس از اتمام تحقیقات، قرار نهایی (مانند قرار جلب به دادرسی یا قرار منع تعقیب) را صادر می کند.
• دادیار: دادیار نیز از مقامات قضایی دادسرا است و وظایف مشابه بازپرس را می تواند انجام دهد، به علاوه وظیفه دفاع از حقوق عمومی و حفظ نظم جامعه را نیز داراست. دادیار در برخی موارد به بازپرس کمک می کند و در برخی شعب نیز رأساً به تحقیقات مقدماتی می پردازد.

راهنمای گام به گام: نحوه شکایت از جرم تهدید

برای پیگیری مؤثر شکایت تهدید، لازم است مراحل را به درستی و با دقت دنبال کنید. جمع آوری مدارک مستدل و پیگیری مستمر، از اهمیت بالایی برخوردار است.

گام ۱: جمع آوری و مستندسازی ادله (سنگ بنای اثبات جرم)

قوی ترین پرونده ها بر پایه شواهد و مدارک محکم بنا می شوند. هرچه مستندات شما دقیق تر و کامل تر باشد، شانس اثبات جرم تهدید و موفقیت در پرونده بیشتر خواهد بود. ادله اثبات جرم تهدید شامل اقرار، شهادت، قسامه و علم قاضی است.

• تهدید پیامکی یا در فضای مجازی:
  • اسکرین شات های واضح: از تمامی پیامک ها، چت ها، پست ها و کامنت های تهدیدآمیز، اسکرین شات های با کیفیت بگیرید.
  • ذکر جزئیات: اطمینان حاصل کنید که در اسکرین شات ها، تاریخ و ساعت دقیق ارسال/دریافت پیام، نام کاربری یا شماره تلفن فرستنده و هویت پلتفرم (مثلاً واتساپ، اینستاگرام) به وضوح مشخص باشد.
  • پشتیبان گیری از اطلاعات: اطلاعات را در چندین مکان (ایمیل، فضای ابری، فلش مموری) ذخیره کنید.
• تهدید تلفنی:
  • ضبط مکالمات: در برخی موارد، ضبط مکالمات می تواند به عنوان «قرینه» برای قاضی مورد استفاده قرار گیرد. اگرچه به تنهایی «دلیل اثبات جرم» محسوب نمی شود، اما می تواند به علم قاضی کمک کند. قبل از ضبط، از قوانین مربوط به حریم خصوصی مکالمات آگاه باشید.
  • سوابق تماس: لیست تماس ها با ذکر شماره تلفن تهدیدکننده و زمان تماس را حفظ کنید.
• تهدید شفاهی یا حضوری:
  • شهادت شهود: اگر تهدید در حضور دیگران رخ داده است، مشخصات کامل (نام، نام خانوادگی، شماره تماس) شهود را جمع آوری کنید. شهادت حداقل دو مرد عادل برای اثبات جرم ضروری است.
  • تصاویر و ویدئوها: هرگونه فیلم یا عکس که از صحنه تهدید یا آثار آن (مانند تخریب اموال) گرفته شده باشد، می تواند مفید باشد.
• گزارش های پلیس: در صورتی که قبلاً به کلانتری مراجعه و صورت جلسه ای تنظیم کرده اید، کپی آن را به عنوان مدرک ارائه دهید.

همواره به یاد داشته باشید که جمع آوری و مستندسازی دقیق و به موقع شواهد، اصلی ترین گام در موفقیت پرونده های کیفری است و می تواند تفاوت بزرگی در روند رسیدگی ایجاد کند.

گام ۲: تنظیم و ثبت شکواییه در دفاتر خدمات قضایی

پس از جمع آوری مدارک، نوبت به تنظیم شکواییه می رسد. این سند، آغازگر فرآیند قضایی است و باید با دقت بالا تهیه شود.

• نحوه نگارش شرح واقعه:

  در شکواییه باید شرح واقعه را به صورت دقیق، زمان بندی شده و با جزئیات کامل بنویسید. موارد زیر باید حتماً ذکر شوند:

  • زمان و مکان وقوع تهدید: تاریخ، ساعت و آدرس دقیق محل وقوع تهدید.
  • نحوه و محتوای تهدید: دقیقاً چه کلماتی گفته شد یا چه رفتاری انجام شد. محتوای تهدید چه بود (مثلاً «تو را می کشم» یا «عکس هایت را منتشر می کنم»).
  • اطلاعات طرفین: مشخصات کامل شاکی (شما) و در صورت اطلاع، مشخصات کامل متهم (تهدیدکننده).
  • نتیجه تهدید: آیا تهدید باعث ترس، اضطراب یا هرگونه خسارت دیگری شده است؟
• ذکر ادله اثبات جرم در شکواییه:

  در بخش مربوط به «ادله اثبات جرم» در شکواییه، به تمامی مستنداتی که جمع آوری کرده اید، اشاره کنید. به عنوان مثال، «اسکرین شات پیامک های تهدیدآمیز، شهادت شهود با مشخصات فلانی و فلانی، ضبط صدای مکالمات». در صورت وجود شاهد، نام و شماره تماس آن ها را ذکر نمایید.

• هزینه های مربوط به ثبت شکواییه:

  ثبت شکواییه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی شامل هزینه هایی است که معمولاً به صورت الکترونیکی پرداخت می شود. این هزینه ها شامل هزینه دادرسی و هزینه خدمات دفتر می شود که میزان آن هر ساله توسط قوه قضائیه تعیین و ابلاغ می گردد.

گام ۳: پیگیری پرونده در دادسرا و مرحله تحقیقات

پس از ثبت شکواییه، پرونده به دادسرا ارجاع می شود و مرحله تحقیقات آغاز می گردد.

• دریافت پیامک ارجاع پرونده به شعبه:

  پس از ثبت شکواییه، از طریق سامانه ثنا، پیامکی حاوی اطلاعات شعبه بازپرسی یا دادیاری که پرونده شما به آن ارجاع شده است، دریافت خواهید کرد.

• حضور در شعبه بازپرسی/دادیاری و ارائه توضیحات:

  ممکن است از شما خواسته شود که برای ارائه توضیحات بیشتر و تکمیل تحقیقات، در شعبه حاضر شوید. در این مرحله، باید به سوالات بازپرس یا دادیار پاسخ داده و مدارک خود را ارائه دهید.

• احضار متهم و تحقیقات اولیه:

  متهم نیز برای دفاع از خود و ارائه توضیحات احضار خواهد شد. در این مرحله، تمامی مستندات و اظهارات طرفین بررسی می شود.

• امکان صدور قرار تأمین کیفری برای متهم:

  در صورت جدی بودن اتهام و وجود دلایل کافی، بازپرس یا دادیار می تواند قرار تأمین کیفری (مانند قرار کفالت، وثیقه یا بازداشت موقت) برای متهم صادر کند تا از فرار یا تکرار جرم جلوگیری شود.

• تصمیم نهایی دادسرا:

  پس از اتمام تحقیقات، دادسرا یکی از دو تصمیم زیر را اتخاذ می کند:

  • قرار منع تعقیب: اگر دلایل کافی برای اثبات جرم وجود نداشته باشد یا جرم اساساً محقق نشده باشد، قرار منع تعقیب صادر می شود. این قرار قابل اعتراض است.
  • قرار جلب به دادرسی: اگر بازپرس یا دادیار به این نتیجه برسد که دلایل کافی برای وقوع جرم وجود دارد و اتهام متوجه متهم است، قرار جلب به دادرسی صادر می کند و پرونده به دادگاه کیفری ارجاع داده می شود.

گام ۴: رسیدگی در دادگاه کیفری (در صورت ارجاع)

در صورتی که دادسرا قرار جلب به دادرسی صادر کند، پرونده برای رسیدگی نهایی به دادگاه کیفری ارجاع می یابد.

• ارجاع پرونده از دادسرا به دادگاه کیفری:

  با صدور قرار جلب به دادرسی، پرونده به همراه کیفرخواست دادستان به دادگاه کیفری صالح (معمولاً دادگاه کیفری دو) ارسال می شود.

• جلسات رسیدگی و دفاعیات طرفین:

  دادگاه جلسات رسیدگی را تشکیل می دهد و فرصت دفاع به شاکی و متهم داده می شود. طرفین می توانند مدارک جدید ارائه کرده و از خود دفاع کنند.

• صدور رأی نهایی توسط قاضی:

  پس از شنیدن دفاعیات و بررسی تمامی شواهد، قاضی رأی نهایی را صادر می کند. این رأی می تواند شامل محکومیت متهم به مجازات قانونی یا برائت او باشد. رأی صادره توسط دادگاه قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان است.

مجازات جرم تهدید و ابعاد حقوقی آن

شناخت مجازات های قانونی برای جرم تهدید و همچنین نکات حقوقی پیرامون آن، برای شاکی و متهم از اهمیت بالایی برخوردار است.

مجازات های قانونی بر اساس قانون مجازات اسلامی

مجازات جرم تهدید در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است:

«هر گاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.»

این مجازات بسته به تشخیص قاضی و اوضاع و احوال پرونده و شخصیت طرفین، تعیین می شود. با این حال، قانون کاهش مجازات حبس تعزیری که در سال ۱۳۹۹ به تصویب رسید، تغییراتی را در میزان این مجازات ها ایجاد کرده است. بر اساس قانون جدید، مجازات حبس جرم تهدید به یک ماه تا یک سال کاهش یافته است. مجازات شلاق نیز همچنان تا ۷۴ ضربه باقی می ماند. دادگاه می تواند با توجه به شرایط، یکی از این دو مجازات را انتخاب یا هر دو را اعمال کند.

آیا جرم تهدید قابل گذشت است؟ (حق الناس و جنبه عمومی)

جرم تهدید از جرائم «قابل گذشت» محسوب می شود. این بدان معناست که:

• آغاز شکایت: پیگیری این جرم تنها با شکایت شاکی خصوصی آغاز می شود. در صورت عدم شکایت، دادسرا و دادگاه نمی توانند رأساً به پرونده رسیدگی کنند.
• تأثیر رضایت شاکی: اگر شاکی خصوصی پس از ثبت شکایت، رضایت دهد و اعلام گذشت کند، پرونده در هر مرحله ای که باشد، متوقف شده و متهم از مجازات معاف خواهد شد. این موضوع به دلیل جنبه «حق الناسی» این جرم است، یعنی بیشتر به حقوق فردی زیان دیده مربوط می شود تا نظم عمومی جامعه.

تفاوت جرم تهدید با جرایم مشابه (ماده ۶۶۸ و توهین)

در قانون مجازات اسلامی، ممکن است برخی جرایم با تهدید شباهت هایی داشته باشند، اما تفاوت های کلیدی آن ها را از هم متمایز می کند:

1. تفاوت ماده ۶۶۸ و ۶۶۹:

   ماده ۶۶۸ قانون مجازات اسلامی، به موردی خاص تر از تهدید اشاره دارد: «هر کس با جبر و قهر یا با اکراه و تهدید، دیگری را ملزم به دادن نوشته یا سند یا امضاء و یا مهر نماید و یا سند و نوشته ای که متعلق به اوست را از وی بگیرد، به حبس از سه ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»

   تفاوت اصلی این دو ماده در هدف تهدید است:

   • ماده ۶۶۹ (تهدید مطلق): تهدید به قتل، ضررهای نفسی، شرفی، مالی یا افشای سر، بدون اینکه لزوماً هدف آن کسب مال یا سندی خاص باشد.
   • ماده ۶۶۸ (تهدید همراه با اجبار): هدف از تهدید، اجبار فرد به دادن نوشته، سند، امضاء یا مهر، یا گرفتن سند از اوست. مجازات این ماده نیز معمولاً سنگین تر بوده و شامل هر دو مجازات حبس و شلاق می شود.
2. تفاوت جرم تهدید و توهین:

   توهین (ماده ۶۰۸ و ۶۰۹): به معنای به کار بردن الفاظ رکیک، فحاشی، یا هرگونه عملی است که موجب هتک حرمت و سبک شمردن شخص در نظر عرف شود. توهین معمولاً در لحظه و به منظور تحقیر صورت می گیرد و عنصر ارعاب و ترساندن به قصد انجام یا ترک فعلی در آن وجود ندارد.

   تهدید (ماده ۶۶۹): هدف اصلی، ایجاد ترس و ارعاب در قربانی برای آینده است و معمولاً به منظور وادار کردن او به انجام یا ترک یک عمل صورت می گیرد. بنابراین، توهین بر حرمت و آبروی حال حاضر فرد اثر می گذارد، در حالی که تهدید به آینده و امنیت او مربوط است.

نکات حقوقی مهم در مواجهه با تهدیدات مختلف

با توجه به پیشرفت تکنولوژی و تغییر شیوه های ارتباطی، انواع تهدیدات نیز متنوع تر شده اند. درک نحوه برخورد با هر یک از این تهدیدات خاص، برای پیگیری مؤثر پرونده حائز اهمیت است.

تهدید پیامکی و در فضای مجازی

تهدید از طریق پیامک (SMS) یا در شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها (مانند واتساپ، تلگرام، اینستاگرام) به دلیل ماهیت دیجیتال خود، مستندسازی متفاوتی را می طلبد.

مستندسازی: همان طور که پیش تر ذکر شد، اسکرین شات های دقیق و کامل از تمامی مکالمات یا پست های تهدیدآمیز ضروری است. این اسکرین شات ها باید شامل:

• تاریخ و ساعت دقیق ارسال/دریافت پیام.
• شماره تلفن یا نام کاربری فرستنده.
• محتوای کامل پیام تهدیدآمیز.
• عنوان پلتفرم مورد استفاده (مثلاً واتساپ یا اینستاگرام).

نقش پلیس فتا: در صورت تهدیدات اینترنتی و در فضای مجازی، مراجعه به پلیس فتا (پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات) نیز می تواند مفید باشد. پلیس فتا با امکانات فنی خود، قادر به ردیابی هویت ناشناس ها و جمع آوری ادله الکترونیکی است که در اثبات جرم بسیار کمک کننده خواهد بود. شما می توانید پس از ثبت شکایت در دفاتر خدمات قضایی، با دستور قضایی به پلیس فتا مراجعه کنید.

تهدید تلفنی و ضبط مکالمات

تهدید تلفنی نیز از جمله موارد رایج است که اثبات آن ممکن است کمی دشوار باشد.

ضبط مکالمات: ضبط صدای مکالمات تلفنی تهدیدآمیز، اگرچه به تنهایی «دلیل» اثبات جرم در برخی موارد محسوب نمی شود (به دلیل ملاحظات حریم خصوصی)، اما می تواند به عنوان یک «قرینه قوی» برای قاضی مورد استفاده قرار گیرد. این ضبط صدا، در کنار سایر شواهد، می تواند علم قاضی را در احراز وقوع جرم تهدید تقویت کند.

نکات مهم:

• اطمینان حاصل کنید که کیفیت صدای ضبط شده واضح و قابل فهم باشد.
• در صورت امکان، مکالمه را طولانی تر کنید تا تهدیدکننده محتوای بیشتری را بیان کند.
• سوابق تماس های دریافتی از شماره تهدیدکننده را حفظ کنید.

تهدیدکننده ناشناس: چه باید کرد؟

یکی از چالش های اصلی، مواجهه با تهدیداتی است که از سوی فردی ناشناس صورت می گیرد، به خصوص در فضای مجازی یا با شماره های ناشناس.

اقدامات اولیه:

• مراجعه به کلانتری: در وهله اول، به کلانتری محل وقوع یا محل سکونت خود مراجعه کرده و گزارش حادثه را تنظیم کنید.
• ثبت شکواییه: در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، شکواییه خود را با عنوان «تهدید از سوی فرد ناشناس» ثبت کنید و تمامی اطلاعات و مستندات موجود (مانند پیامک ها یا سوابق تماس) را ارائه دهید.
• درخواست ردیابی: در شکواییه خود، از مقام قضایی بخواهید که دستور ردیابی شماره تلفن ناشناس یا آی پی (IP) آدرس اینترنتی تهدیدکننده را به پلیس فتا یا مخابرات صادر کند. پلیس فتا در این زمینه تخصص بالایی دارد و می تواند به شناسایی هویت تهدیدکننده کمک کند.

نقش وکیل در پرونده های تهدید

حضور یک وکیل متخصص کیفری در پرونده های تهدید، می تواند تفاوت چشمگیری در نتیجه نهایی ایجاد کند.

مزایای حضور وکیل:

• تسلط بر قوانین: وکیل به طور کامل بر مواد قانونی مربوط به تهدید، رویه های قضایی و تغییرات جدید قانون اشراف دارد.
• مشاوره تخصصی: وکیل می تواند در جمع آوری مستندات، تنظیم شکواییه، و مراحل بازپرسی و دادرسی، راهنمایی های تخصصی ارائه دهد.
• حضور در جلسات: وکیل می تواند به نمایندگی از شما در جلسات دادسرا و دادگاه حضور یابد و از حقوق شما دفاع کند.
• افزایش شانس موفقیت: با توجه به پیچیدگی های حقوقی، حضور یک وکیل می تواند شانس موفقیت پرونده شما را به میزان قابل توجهی افزایش دهد و از اتلاف وقت و انرژی شما جلوگیری کند.

سوالات متداول

برای تهدید پیامکی کجا باید شکایت کرد؟

برای تهدید پیامکی، ابتدا باید اسکرین شات های واضح از پیامک ها شامل تاریخ، ساعت و شماره فرستنده تهیه کنید. سپس با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، شکواییه خود را ثبت کرده و درخواست ردیابی شماره تلفن تهدیدکننده را نیز مطرح نمایید. پلیس فتا نیز می تواند در این زمینه کمک کننده باشد.

آیا ضبط صدا برای اثبات تهدید قانونی است؟

ضبط صدا از مکالمات تهدیدآمیز می تواند به عنوان یک «قرینه» و مدرک کمکی در پرونده های قضایی مورد استفاده قرار گیرد، اگرچه به تنهایی ممکن است به عنوان «دلیل» اصلی اثبات جرم تلقی نشود. این امر به علم قاضی در احراز وقوع جرم کمک می کند و در کنار سایر شواهد، ارزش اثباتی پیدا می کند.

مدت زمان رسیدگی به شکایت تهدید چقدر است؟

مدت زمان رسیدگی به شکایت تهدید، ثابت نیست و به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله حجم کاری دادسرا و دادگاه، پیچیدگی پرونده، نیاز به تحقیقات تکمیلی (مانند ردیابی تلفن یا بررسی اسناد دیجیتال) و سرعت ارائه مدارک توسط طرفین. این فرآیند ممکن است از چند هفته تا چندین ماه به طول انجامد.

اگر تهدیدکننده ناشناس باشد، چکار باید کرد؟

در صورت ناشناس بودن تهدیدکننده، باید به کلانتری محل وقوع یا سکونت خود مراجعه و گزارش اولیه را تنظیم کنید. سپس از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، شکواییه خود را ثبت کرده و از مقامات قضایی درخواست ردیابی هویت تهدیدکننده (از طریق شماره تلفن یا اطلاعات اینترنتی) را بنمایید. در این موارد، پلیس فتا نقش محوری در شناسایی متهم خواهد داشت.

آیا تهدید اینترنتی و در شبکه های اجتماعی پیگیری می شود؟

بله، تهدیدات اینترنتی و در شبکه های اجتماعی به طور کامل قابل پیگیری هستند. این نوع تهدیدات نیز مشمول ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی می شوند. با جمع آوری اسکرین شات های مستند و مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و در صورت نیاز، پلیس فتا، می توانید از حق خود دفاع کرده و متهم را تحت پیگرد قانونی قرار دهید.

نتیجه گیری

تهدید، جرمی جدی است که می تواند تأثیرات مخربی بر زندگی افراد بگذارد. قانون گذار با پیش بینی مجازات های مشخص و تعیین مسیرهای قانونی برای پیگیری، از حقوق شهروندان در برابر این جرم دفاع کرده است. دانستن اینکه «برای تهدید کجا باید شکایت کرد» و آشنایی با مراحل گام به گام پیگیری قانونی، نخستین و مهم ترین قدم در راستای احقاق حقوق شماست.

هرگز در برابر تهدیدات سکوت نکنید و از حقوق قانونی خود آگاه باشید. جمع آوری دقیق مستندات، ثبت شکواییه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، همکاری با مراجع انتظامی و قضایی و در صورت لزوم، بهره مندی از مشاوره وکلای متخصص، می تواند شما را در مسیر دشوار پیگیری حقوقی یاری رساند. با اقدام قاطعانه و آگاهانه، می توانید عدالت را برقرار کرده و امنیت و آرامش خود را باز یابید.