متن اظهارنامه قضایی | راهنمای کامل نگارش + نمونه ها
متن اظهار نامه قضایی: راهنمای جامع تنظیم، ارسال و دانلود انواع نمونه ها
متن اظهارنامه قضایی ابزاری رسمی برای اعلام حقوقی و مطالبات شما به دیگری است که مبنای قانونی دارد و می تواند در مسیر حل و فصل اختلافات پیش از ورود به دادگاه یا به عنوان سندی اثباتی، نقش کلیدی ایفا کند. در این مقاله به تعریف، کاربردها، نحوه تنظیم و ارسال آن و همچنین دانلود نمونه های آماده خواهیم پرداخت.
اظهارنامه قضایی یکی از ابزارهای حقوقی مهم در نظام دادرسی ایران است که پیش از طرح دعوا یا حتی در طول جریان رسیدگی قضایی، کاربردهای فراوانی دارد. هدف اصلی از تنظیم و ارسال اظهارنامه، اعلام رسمی یک موضوع، مطالبه حقی معین، یا اخطار به طرف مقابل در خصوص یک تعهد یا وضعیت حقوقی مشخص است. این ابزار نه تنها به عنوان یک سند رسمی و معتبر برای اثبات ادعا در مراجع قضایی عمل می کند، بلکه می تواند فرصتی برای حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات پیش از ورود به فرآیند پرهزینه و زمان بر دادگاه باشد. آگاهی از نحوه صحیح تنظیم و ارسال اظهارنامه، برای هر فردی که با مسائل حقوقی مواجه است، اعم از شهروندان عادی، دانشجویان حقوق، مدیران کسب و کارها و متخصصان املاک، ضروری است.
۱. اظهارنامه قضایی: ابزار قانونی برای مطالبه حقوق
اظهارنامه قضایی سندی رسمی است که به اشخاص این امکان را می دهد تا اراده حقوقی خود را به صورت مکتوب و از طریق مراجع قانونی به اطلاع شخص یا اشخاص دیگر برسانند. این ابزار نقش مهمی در شفاف سازی روابط حقوقی و پیشگیری از بروز اختلافات پیچیده تر ایفا می کند.
۱.۱. تعریف و مبانی قانونی اظهارنامه
اظهارنامه، در ساده ترین تعریف، نوشته ای است که به موجب آن، شخص اظهارکننده مطلبی را به صورت رسمی به اطلاع اظهارشونده می رساند. این ابزار حقوقی بر اساس ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی تعریف و تجویز شده است. این ماده مقرر می دارد: هر کس می تواند، قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله اظهارنامه، از دیگری مطالبه نماید، مشروط بر اینکه موعد مطالبه رسیده باشد. به طور کلی، هر کس حق دارد، اظهاراتی را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگری است و بخواهد به طور رسمی به وی برساند، ضمن اظهارنامه، به طرف ابلاغ نماید.
بر این اساس، اهداف اصلی از ارسال اظهارنامه را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- اعلام رسمی: به اطلاع رساندن یک موضوع حقوقی یا واقعی به طرف مقابل به صورت رسمی و قابل اثبات.
- مطالبه حق: درخواست انجام یک تعهد یا پرداخت یک دین از سوی متعهد.
- اخطار: هشدار در خصوص پیامدهای قانونی عدم انجام یک عمل یا استمرار وضعیت فعلی.
- ایجاد دلیل: در بسیاری از موارد، ارسال اظهارنامه می تواند به عنوان مدرکی مستند در دعاوی احتمالی آینده مورد استفاده قرار گیرد که نشان دهنده اطلاع رسانی و مطالبه قبلی اظهارکننده است.
ماهیت رسمی اظهارنامه و ابلاغ آن از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، به آن اعتبار حقوقی ویژه ای می بخشد که آن را از نامه های عادی یا پیام های غیررسمی متمایز می کند. این ویژگی رسمی بودن، تضمین کننده این است که اظهارشونده از محتوای آن مطلع شده است، حتی اگر از دریافت آن خودداری کند.
۱.۲. تمایز اظهارنامه با دادخواست و شکوائیه
در نظام حقوقی ایران، اظهارنامه، دادخواست و شکوائیه هر سه ابزارهایی برای پیگیری حقوقی هستند، اما تفاوت های ماهوی و کاربردی مهمی با یکدیگر دارند که شناخت آن ها برای استفاده صحیح از هر یک ضروری است.
تفاوت اظهارنامه با دادخواست:
دادخواست سندی است که برای شروع یک دعوای حقوقی و تقاضای رسیدگی از دادگاه تنظیم می شود. با تقدیم دادخواست، فرد رسماً از دادگاه می خواهد که در خصوص یک اختلاف حقوقی، حکم صادر کند و طرف مقابل را ملزم به انجام یا عدم انجام عملی نماید. در مقابل، اظهارنامه، فی نفسه موجب شروع دعوای قضایی نمی شود، بلکه صرفاً برای اعلام رسمی یک موضوع یا مطالبه حق به کار می رود و معمولاً پیش از دادخواست ارسال می شود. هدف اظهارنامه، اغلب فراهم آوردن زمینه برای حل و فصل اختلاف یا ایجاد مستند برای دعوای آتی است. هزینه ارسال اظهارنامه نیز به مراتب کمتر از هزینه دادرسی برای ثبت دادخواست است.
تفاوت اظهارنامه با شکوائیه:
شکوائیه برای شروع یک دعوای کیفری و تقاضای رسیدگی به یک جرم از دادسرا تنظیم می شود. موضوع شکوائیه همواره نقض یک قانون کیفری و ارتکاب جرم است، در حالی که اظهارنامه به مسائل حقوقی و مدنی می پردازد و جنبه کیفری ندارد. نتیجه شکوائیه می تواند صدور کیفرخواست و مجازات متهم باشد، در حالی که اظهارنامه صرفاً جنبه اخطار یا مطالبه حقوقی دارد و به تنهایی منجر به صدور حکم مجازات نمی شود.
به طور خلاصه، اظهارنامه یک ابزار پیشگیرانه و اخباری است، دادخواست ابزاری برای آغاز دعوای حقوقی و درخواست صدور حکم، و شکوائیه ابزاری برای آغاز دعوای کیفری و درخواست مجازات مجرم است. آگاهی از این تمایزات به افراد کمک می کند تا در هر موقعیت، ابزار حقوقی مناسب را انتخاب کرده و فرآیندهای قانونی را به درستی طی کنند.
اظهارنامه قضایی پلی میان گفتگوی عادی و فرآیند پیچیده دادخواهی است. استفاده صحیح از آن می تواند هم در زمان و هزینه صرفه جویی کند و هم به تقویت موضع حقوقی فرد در آینده یاری رساند.
۲. موارد کاربرد و ضرورت ارسال اظهارنامه قضایی
شناخت دقیق موارد کاربرد اظهارنامه قضایی به افراد کمک می کند تا در زمان مناسب و برای اهداف صحیح از این ابزار بهره ببرند. اظهارنامه می تواند در برخی موارد جنبه الزامی و در بسیاری موارد دیگر جنبه اختیاری و استنادی داشته باشد.
۲.۱. کاربردهای الزامی اظهارنامه
در برخی قوانین، ارسال اظهارنامه پیش بینی و الزامی شده است. عدم ارسال اظهارنامه در این موارد می تواند به از دست رفتن حق یا عدم امکان پیگیری قضایی منجر شود. از جمله مهم ترین موارد الزامی:
- قانون تملک آپارتمان ها: در خصوص عدم پرداخت شارژ ساختمان توسط واحدهای آپارتمانی، مدیر ساختمان موظف است ابتدا با ارسال اظهارنامه، اخطار کتبی به واحد بدهکار بدهد. پس از آن، در صورت عدم پرداخت، امکان قطع خدمات مشترک یا مراجعه به مراجع قضایی فراهم می شود.
- برخی موارد فسخ قرارداد: در قراردادهایی که شرط خیار فسخ برای یکی از طرفین پیش بینی شده و طرف مایل به اعمال حق فسخ است، ممکن است قانون یا شرط قرارداد، اعلام فسخ را از طریق اظهارنامه الزامی بداند تا اثبات شود که فسخ به صورت رسمی و در مهلت قانونی اعلام شده است.
- موارد خاص در قوانین تجاری: در برخی از قوانین خاص مربوط به شرکت ها یا اسناد تجاری، ممکن است برای اخطار به شرکا، سهامداران یا بدهکاران، ارسال اظهارنامه ضروری باشد.
توجه به این موارد الزامی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چرا که عدم رعایت آن ها می تواند عواقب حقوقی جدی برای فرد به همراه داشته باشد.
۲.۲. کاربردهای اختیاری و متداول اظهارنامه
علاوه بر موارد الزامی، در بسیاری از موقعیت های حقوقی می توان به صورت اختیاری و برای تقویت موضع حقوقی خود، از اظهارنامه استفاده کرد. این موارد بیشتر جنبه اثباتی و اخطاری دارند:
- مطالبه طلب و وجه: برای بازپس گیری مبالغ قرض داده شده، طلب های معوقه، وجه چک یا سفته، و سایر مطالبات مالی.
- الزام به انجام تعهد: زمانی که طرف مقابل به تعهدات قراردادی خود (مانند تنظیم سند رسمی ملک یا خودرو، تحویل مبیع، انجام یک خدمت خاص) عمل نمی کند.
- فسخ قرارداد: اعلام فسخ قرارداد به دلیل وجود خیارات قانونی (مانند خیار غبن، خیار عیب) یا عدم ایفای تعهدات اساسی توسط طرف دیگر.
- تخلیه ملک: اخطار به مستأجر برای تخلیه ملک پس از پایان مدت اجاره یا در موارد فسخ قرارداد اجاره.
- دعوت به تمکین و مطالبه نفقه: در دعاوی خانوادگی، زوج می تواند زوجه را برای تمکین به منزل مشترک دعوت کند یا زوجه می تواند نفقه خود را به صورت رسمی مطالبه نماید.
- اعلام رسمی اراده: مانند اعلام قبولی در یک معامله یا اعلام رد یک پیشنهاد، که با ارسال اظهارنامه به صورت رسمی ثبت می شود.
- استرداد لاشه چک/سفته: درخواست بازگرداندن اسناد تجاری (مانند چک یا سفته) که به عنوان تضمین داده شده اند و موضوع تضمین برطرف شده است.
۲.۳. مزایای حقوقی ارسال اظهارنامه
ارسال اظهارنامه قضایی دارای مزایای متعددی است که می تواند به طور چشمگیری در فرآیندهای حقوقی به نفع اظهارکننده باشد:
- ایجاد سند رسمی و اثباتی: اظهارنامه مدرکی رسمی است که اثبات می کند اظهارکننده، خواسته ها یا اخطارهای خود را به صورت قانونی به اطلاع طرف مقابل رسانده است. این سند در صورت لزوم، در دادگاه قابل استناد است.
- قطع مرور زمان: در برخی دعاوی، مرور زمان برای مطالبه حقوق وجود دارد. ارسال اظهارنامه می تواند موجب قطع مرور زمان و حفظ حق مطالبه شود.
- اثبات علم و سوءنیت: با ارسال اظهارنامه، اظهارکننده می تواند ثابت کند که طرف مقابل از موضوع اطلاع داشته و در صورت عدم اقدام، سوءنیت یا تخلف او محرز می شود.
- فرصت حل و فصل مسالمت آمیز: اظهارنامه می تواند طرف مقابل را به جدی بودن موضوع متوجه ساخته و او را ترغیب کند تا پیش از ورود به دادگاه و تحمل هزینه های بیشتر، اختلاف را حل و فصل نماید.
- سنجش واکنش طرف مقابل: پاسخ یا عدم پاسخ به اظهارنامه می تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد موضع و رویکرد طرف مقابل در اختیار اظهارکننده قرار دهد.
با توجه به این مزایا، استفاده هوشمندانه از اظهارنامه قضایی می تواند نقش مهمی در مدیریت و حل و فصل اختلافات حقوقی ایفا کند.
۳. راهنمای گام به گام تنظیم و ارسال اظهارنامه قضایی
تنظیم و ارسال اظهارنامه قضایی نیازمند رعایت مراحل و نکات دقیق حقوقی است. این بخش به تفصیل به تشریح این فرآیند می پردازد تا کاربران بتوانند با آگاهی کامل اقدام کنند.
۳.۱. دسترسی به فرم اظهارنامه
فرم رسمی اظهارنامه قضایی به صورت چاپی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا به صورت فایل الکترونیکی از طریق پورتال جامع خدمات الکترونیک قضایی (سامانه عدل ایران) قابل دسترسی است. اگرچه امکان تکمیل فرم در دفاتر خدمات قضایی وجود دارد، آشنایی با بخش های مختلف آن پیش از مراجعه، فرآیند را تسهیل می کند.
۳.۲. تشریح و تکمیل بخش های فرم اظهارنامه
یک فرم اظهارنامه قضایی شامل بخش های اصلی زیر است که باید با دقت و صحت تکمیل شوند:
- اظهارکننده: این بخش شامل مشخصات هویتی و اطلاعات تماس فردی است که اظهارنامه را ارسال می کند. اطلاعاتی مانند نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل، نشانی دقیق پستی و شماره تماس در این قسمت وارد می شود. دقت در درج نشانی پستی اظهارکننده برای دریافت پاسخ احتمالی ضروری است.
- مخاطب (اظهارشونده): مشخصات کامل فرد یا نهادی که اظهارنامه برای او ارسال می شود، در این بخش قید می گردد. شامل نام و نام خانوادگی (یا نام شرکت/سازمان)، نام پدر، کد ملی (در صورت اطلاع)، شماره شناسنامه، شغل و مهم تر از همه، نشانی دقیق پستی اظهارشونده. درج آدرس صحیح برای اطمینان از ابلاغ قانونی و جلوگیری از برگشت اظهارنامه بسیار حیاتی است. در صورت عدم اطلاع از آدرس دقیق، باید با ارائه دلیل و در صورت تأیید مراجع قضایی، آدرس محل کار یا آخرین آدرس شناخته شده قید شود.
- موضوع اظهارنامه: این قسمت باید به صورت خلاصه و گویا، ماهیت اصلی اظهارنامه را بیان کند. برای مثال: مطالبه طلب، الزام به تنظیم سند رسمی، اعلام فسخ قرارداد، اخطار عدم پرداخت شارژ و غیره.
- شرح موضوع اظهارنامه (متن اصلی): این مهم ترین بخش اظهارنامه است که باید با دقت فراوان و رعایت نکات حقوقی نگاشته شود.
نحوه نگارش شرح موضوع اظهارنامه:
- استناد به ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی: متن اظهارنامه معمولاً با اشاره به این ماده آغاز می شود که به اظهارنامه جنبه قانونی می بخشد. مثلاً: مخاطب محترم، به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، متن ذیل رسماً و قانوناً به شما اظهار می گردد:
- بیان دقیق و کامل ماجرا و مستندات: وقایع باید به ترتیب زمانی و با جزئیات لازم (مانند تاریخ دقیق وقایع، شماره قراردادها، شماره چک، مشخصات اموال و غیره) شرح داده شوند. استفاده از زبان واضح و بدون ابهام ضروری است. هر آنچه را که می خواهید اثبات کنید، در اینجا بیان نمایید.
- بیان خواسته از مخاطب: خواسته باید به صورت صریح و بدون هرگونه ابهام بیان شود. به وضوح مشخص کنید که از اظهارشونده چه می خواهید. (مثلاً: تقاضا دارم ظرف مدت یک هفته مبلغ …………… ریال را به حساب اینجانب واریز نمایید. یا نسبت به حاضر شدن در دفترخانه شماره …………… جهت تنظیم سند رسمی ملک اقدام فرمایید.)
- تعیین مهلت معقول: برای انجام خواسته، باید مهلت مناسب و معقولی تعیین شود. این مهلت معمولاً بسته به نوع موضوع، از چند روز تا چند هفته متغیر است. تعیین مهلت، نشان دهنده حسن نیت اظهارکننده و فرصت دادن به طرف مقابل برای انجام تعهد است.
- ذکر پیامدهای عدم توجه به اظهارنامه: در پایان، به مخاطب یادآوری می شود که در صورت عدم توجه به مفاد اظهارنامه و عدم انجام خواسته در مهلت مقرر، اظهارکننده ناگزیر به پیگیری موضوع از طریق مراجع قضایی خواهد بود. این بخش، جنبه اخطار و اتمام حجت دارد.
۳.۳. نکات کلیدی در نگارش متن اظهارنامه
برای تنظیم یک اظهارنامه مؤثر و کارآمد، رعایت نکات زیر حائز اهمیت است:
- صراحت و وضوح در بیان: متن باید به گونه ای نوشته شود که هیچ ابهامی برای اظهارشونده یا مراجع قضایی باقی نماند. از جملات کوتاه، واضح و مستقیم استفاده کنید.
- رعایت ادب و عدم توهین: حتی در صورت وجود اختلاف شدید، متن اظهارنامه باید با لحنی رسمی و مؤدبانه نگاشته شود. هرگونه توهین، افترا یا عبارات نامناسب می تواند منجر به رد اظهارنامه یا حتی طرح دعوای متقابل شود.
- ذکر مستندات قانونی و قراردادی: در صورت امکان، به مواد قانونی مرتبط، شماره قراردادها، تاریخ اسناد، شماره چک و سایر مستندات اشاره کنید. این کار به اظهارنامه اعتبار بیشتری می بخشد.
- اجتناب از اضافه گویی و ابهام: از بیان مطالب غیرمرتبط یا توضیحات طولانی و پیچیده که ممکن است باعث سردرگمی شود، خودداری کنید. به اصل موضوع بپردازید.
- تهیه نسخه پیش نویس: توصیه می شود قبل از نهایی کردن اظهارنامه، یک نسخه پیش نویس تهیه و آن را از نظر دقت و جامعیت بررسی کنید.
۳.۴. فرآیند ارسال اظهارنامه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
پس از تکمیل متن اظهارنامه، برای ارسال آن باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید. مراحل به شرح زیر است:
- مراجعه حضوری: با مدارک مورد نیاز به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید.
- مدارک مورد نیاز:
- اصل و کپی کارت ملی اظهارکننده.
- اصل و کپی مدارک مرتبط با موضوع اظهارنامه (مثلاً قرارداد، چک، اسناد مالکیت، فیش واریز و غیره).
- متن اظهارنامه تایپ شده یا دست نویس (که توسط دفتر تایپ خواهد شد).
- شناسنامه و کپی آن.
- ثبت و ارسال: کارشناسان دفتر خدمات، اطلاعات شما را در سامانه ثبت کرده و پس از تأیید نهایی، اظهارنامه به صورت الکترونیکی برای مخاطب ارسال می شود.
- دریافت کد رهگیری: پس از ارسال موفقیت آمیز، یک کد رهگیری به شما داده می شود که از طریق آن می توانید وضعیت ابلاغ اظهارنامه را پیگیری کنید.
۳.۵. هزینه های ارسال و پیگیری اظهارنامه
ارسال اظهارنامه قضایی مستلزم پرداخت هزینه هایی است که شامل تعرفه خدمات دفاتر الکترونیک قضایی و هزینه ابلاغ می شود. این هزینه ها در مقایسه با هزینه های دادرسی برای طرح دعوا، به مراتب کمتر است. تعرفه دقیق را می توانید از دفاتر خدمات قضایی جویا شوید، اما عموماً شامل هزینه ثبت اظهارنامه و هزینه هر صفحه اضافی است.
پیگیری وضعیت ابلاغ: پس از ارسال، می توانید با استفاده از کد رهگیری و از طریق سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیکی قوه قضاییه) یا مراجعه به دفاتر خدمات قضایی، از وضعیت ابلاغ اظهارنامه به مخاطب مطلع شوید. ابلاغ اظهارنامه به مخاطب، چه به صورت فیزیکی توسط مأمور ابلاغ و چه به صورت الکترونیکی از طریق سامانه ثنا، دارای اعتبار قانونی است و اظهارشونده مکلف به پاسخگویی یا اقدام مقتضی خواهد بود.
۴. نمونه های کاربردی متن اظهارنامه قضایی
در این بخش، نمونه های کاربردی از متن اظهارنامه قضایی برای موارد پرطرفدار و رایج ارائه می شود. این نمونه ها به عنوان راهنما قابل استفاده هستند و باید با توجه به شرایط خاص هر پرونده و اطلاعات دقیق طرفین و موضوع، تکمیل و شخصی سازی شوند. جهت سهولت در استفاده، برای هر نمونه، لینک دانلود فرضی فایل Word نیز قرار داده شده است. (توجه داشته باشید که لینک های دانلود صرفاً جهت نمایش ساختار درخواستی در خروجی مقاله هستند و فایل واقعی ارائه نمی شود.)
۴.۱. نمونه اظهارنامه مطالبه طلب و وجه
این اظهارنامه برای مطالبه مبالغ مالی از قبیل قرض، بدهی، اجاره بهای معوقه، یا وجه چک و سفته پس از سررسید و عدم پرداخت به کار می رود.
متن کامل نمونه:
اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل، نشانی دقیق پستی، شماره تماس]
مخاطب: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی (در صورت اطلاع)، شماره شناسنامه، شغل (در صورت اطلاع)، نشانی دقیق پستی، شماره تماس (در صورت اطلاع)]
موضوع اظهارنامه: مطالبه طلب و وجه به مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال
مخاطب محترم، جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی مخاطب]
به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، متن ذیل رسماً و قانوناً به شما اظهار می گردد:
۱. همانطور که مستحضرید، جنابعالی در مورخ [تاریخ قرض/ایجاد دین] به موجب [نوع سند: مانند عقد قرض، توافق شفاهی، فاکتور شماره X، شماره چک X] مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال از اینجانب قرض گرفته/طلبکار شده اید.
۲. بر اساس توافق فی مابین/موعد قانونی، می بایست این مبلغ را حداکثر تا تاریخ [تاریخ سررسید] به اینجانب بازپرداخت می نمودید.
۳. متأسفانه، علی رغم گذشت موعد مقرر و مراجعات/تماس های مکرر اینجانب، جنابعالی تاکنون از پرداخت دین خود استنکاف ورزیده اید.
لذا به موجب این اظهارنامه، رسماً از شما تقاضا دارم که حداکثر ظرف مدت [تعداد] روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت کامل مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال واریز به حساب شماره [شماره حساب] نزد بانک [نام بانک]، به نام اینجانب [نام و نام خانوادگی] اقدام نمایید. بدیهی است در صورت عدم واریز وجه در مهلت مقرر، اینجانب ناگزیر به پیگیری حقوقی موضوع از طریق مراجع قضایی و مطالبه خسارات قانونی (شامل هزینه دادرسی، حق الوکاله و خسارت تأخیر تأدیه) خواهم بود و کلیه مسئولیت و عواقب قانونی آن متوجه جنابعالی خواهد بود.
لینک دانلود فایل Word
۴.۲. نمونه اظهارنامه الزام به انجام تعهد
زمانی که یکی از طرفین قرارداد از انجام تعهدات قراردادی خود سر باز می زند، می توان از این اظهارنامه برای الزام وی به انجام تعهد (مانند تنظیم سند رسمی ملک یا خودرو) استفاده کرد.
متن کامل نمونه:
اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل]
مخاطب: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل]
موضوع اظهارنامه: الزام به انجام تعهد مبنی بر تنظیم سند رسمی انتقال [نوع ملک/خودرو]
مخاطب محترم، جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی مخاطب]
به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، متن ذیل رسماً و قانوناً به شما اظهار می گردد:
۱. بر اساس مبایعه نامه/قرارداد شماره [شماره قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد] تنظیمی در [نام بنگاه/محل تنظیم]، جنابعالی متعهد گشتید [نوع ملک/خودرو] با مشخصات [پلاک ثبتی/شماره شاسی و موتور و پلاک انتظامی و مدل] واقع در/به آدرس [آدرس دقیق] را در قبال دریافت ثمن/بهای توافق شده، در تاریخ [تاریخ مقرر در قرارداد] در دفترخانه اسناد رسمی شماره [شماره دفترخانه] به نام اینجانب [نام و نام خانوادگی اظهارکننده] منتقل نمایید.
۲. با وجود اینکه اینجانب در تاریخ مقرر در دفترخانه مذکور حاضر و آماده پرداخت آخرین قسط/مابقی ثمن معامله بوده ام (که گواهی عدم حضور شما از دفترخانه موجود است) و/یا تعهدات خود را به طور کامل ایفا کرده ام، متأسفانه جنابعالی تاکنون از انجام تعهد خود مبنی بر تنظیم سند رسمی انتقال خودداری ورزیده اید.
لذا به موجب این اظهارنامه، رسماً و قاطعانه از شما تقاضا دارم که حداکثر ظرف مدت [تعداد] روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، جهت انجام تعهد خود و تنظیم سند رسمی انتقال [نوع ملک/خودرو] به نام اینجانب، با مراجعه به دفترخانه اسناد رسمی شماره [شماره دفترخانه] یا با اینجانب از طریق شماره تماس [شماره تماس] جهت تعیین وقت جدید، هماهنگی نمایید. بدیهی است در صورت عدم توجه به این اخطار و امتناع از انجام تعهد، اینجانب ناگزیر به طرح دعوای حقوقی الزام به تنظیم سند رسمی و مطالبه کلیه خسارات وارده (شامل خسارت تأخیر انجام تعهد، هزینه دادرسی و حق الوکاله) از طریق مراجع قضایی خواهم بود.
لینک دانلود فایل Word
۴.۳. نمونه اظهارنامه عدم انجام تعهد و درخواست فسخ قرارداد/استرداد اسناد
این اظهارنامه برای مواردی است که طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکرده و اظهارکننده قصد فسخ قرارداد یا درخواست استرداد اسناد تضمینی را دارد.
متن کامل نمونه:
اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل]
مخاطب: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل]
موضوع اظهارنامه: اعلام عدم انجام تعهد، درخواست فسخ قرارداد/استرداد [نوع سند: مانند لاشه چک/سفته/وجه]
مخاطب محترم، جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی مخاطب]
به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، متن ذیل رسماً و قانوناً به شما اظهار می گردد:
۱. به موجب قرارداد/توافقنامه شماره [شماره قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد]، جنابعالی متعهد گشتید [شرح تعهد مخاطب] را حداکثر تا تاریخ [تاریخ مقرر برای انجام تعهد] انجام دهید. در همین راستا، اینجانب نیز [شرح تعهد اظهارکننده] و به عنوان تضمین انجام تعهد شما، [نوع تضمین: مانند یک فقره چک/سفته به شماره X عهده بانک Y، یا مبلغ X ریال وجه نقد] را به شما پرداخت/تحویل نموده ام.
۲. متأسفانه، علی رغم گذشت موعد مقرر و مراجعات/تماس های مکرر، جنابعالی تاکنون از انجام تعهد خود استنکاف ورزیده و [شرح عدم انجام تعهد] که این امر موجب ورود خسارت به اینجانب شده است.
لذا به موجب این اظهارنامه، به دلیل عدم انجام تعهدات قراردادی از سوی جنابعالی، اینجانب [اعلام فسخ قرارداد مورخ X را می نمایم و/یا] رسماً از شما تقاضا دارم که حداکثر ظرف مدت [تعداد] روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به استرداد [نوع تضمین: لاشه چک/سفته شماره X، مبلغ X ریال وجه نقد] اقدام نمایید. بدیهی است در صورت عدم توجه به این اخطار و امتناع از فسخ قرارداد و/یا استرداد تضمین، اینجانب ناگزیر به پیگیری حقوقی موضوع از طریق مراجع قضایی و مطالبه کلیه خسارات وارده خواهم بود.
لینک دانلود فایل Word
۴.۴. نمونه اظهارنامه تخلیه ملک
این اظهارنامه برای اخطار به مستأجر جهت تخلیه ملک پس از پایان مدت اجاره یا در موارد فسخ قرارداد اجاره استفاده می شود.
متن کامل نمونه:
اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل]
مخاطب: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل]
موضوع اظهارنامه: درخواست تخلیه ملک استیجاری
مخاطب محترم، جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی مخاطب]
به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، متن ذیل رسماً و قانوناً به شما اظهار می گردد:
۱. بر اساس قرارداد اجاره نامه شماره [شماره اجاره نامه] مورخ [تاریخ اجاره نامه]، یک باب [نوع ملک: منزل مسکونی، واحد تجاری، آپارتمان] به پلاک ثبتی [شماره پلاک ثبتی] واقع در [آدرس دقیق ملک] را به مدت [مدت اجاره] به شما اجاره داده ام.
۲. مدت قرارداد اجاره در مورخ [تاریخ پایان قرارداد اجاره] به اتمام رسیده است و/یا [در صورت فسخ: قرارداد اجاره به دلیل عدم رعایت شروط/تعهدات قراردادی از سوی شما، در مورخ X فسخ گردید].
لذا به موجب این اظهارنامه، به شما اخطار می گردد که حداکثر ظرف مدت [تعداد] روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به تخلیه کامل و تحویل [نوع ملک] به اینجانب، اقدام نمایید. بدیهی است در صورت عدم تخلیه ملک در مهلت مقرر، اینجانب ناگزیر به طرح دعوای تخلیه و مطالبه اجرت المثل ایام تصرف پس از انقضای مدت اجاره و کلیه خسارات قانونی از طریق مراجع قضایی خواهم بود.
لینک دانلود فایل Word
۴.۵. نمونه اظهارنامه اخطار و هشدار (مثلاً عدم پرداخت شارژ ساختمان یا اجاره بها)
این اظهارنامه برای مواردی است که قانوناً ارسال اخطار لازم است (مانند عدم پرداخت شارژ) یا برای اخطار ساده به منظور جلوگیری از بروز مشکلات بزرگ تر استفاده می شود.
متن کامل نمونه:
اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی/سمت قانونی، مشخصات کامل]
مخاطب: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل]
موضوع اظهارنامه: اخطار عدم پرداخت [نوع دین: شارژ ساختمان/اجاره بها]
مخاطب محترم، جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی مخاطب]
به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، متن ذیل رسماً و قانوناً به شما اظهار می گردد:
۱. همانطور که مستحضرید، جنابعالی به عنوان [عنوان: مانند مالک/ساکن واحد شماره X آپارتمان X، مستأجر ملک X]، مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال بابت [شرح دین: مانند هزینه های مشترک ساختمان/اجاره بهای معوقه] از تاریخ [تاریخ شروع بدهی] تا تاریخ [تاریخ پایان بدهی] به [صندوق ساختمان/اینجانب] بدهکار می باشید.
۲. علی رغم مراجعات/اخطارهای شفاهی قبلی، متأسفانه تاکنون نسبت به تسویه بدهی خود اقدام ننموده اید.
لذا در اجرای [ماده X قانون تملک آپارتمان ها/شروط قرارداد اجاره] و به موجب این اظهارنامه، به شما اخطار می گردد که حداکثر ظرف مهلت [تعداد] روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت کامل بدهی خود به مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال به [نحوه پرداخت: شماره حساب X یا به مدیر ساختمان/اینجانب] اقدام فرمایید. بدیهی است در صورت انقضای مهلت مقرر و عدم پرداخت بدهی، [پیامدهای قانونی: از جمله قطع خدمات مشترک/طرح دعوای مطالبه و تخلیه] از طریق مراجع قضایی اقدام خواهد شد و مسئولیت کلیه عواقب و هزینه های مترتب بر آن متوجه جنابعالی خواهد بود.
لینک دانلود فایل Word
۴.۶. نمونه اظهارنامه اعلام فسخ معامله (به دلیل خیارات قانونی مانند غبن فاحش)
این اظهارنامه برای اعلام رسمی اراده به فسخ معامله با ذکر مستند قانونی و دلیل آن (مثلاً خیار غبن فاحش یا خیار عیب) استفاده می شود.
متن کامل نمونه:
اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل]
مخاطب: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل]
موضوع اظهارنامه: اعلام فسخ معامله [نوع معامله: مانند مبایعه نامه ملک/خودرو] به دلیل خیار غبن فاحش/عیب
مخاطب محترم، جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی مخاطب]
به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، متن ذیل رسماً و قانوناً به شما اظهار می گردد:
۱. بر اساس مبایعه نامه شماره [شماره مبایعه نامه] مورخ [تاریخ مبایعه نامه] تنظیمی در [نام بنگاه/محل تنظیم]، اینجانب [نوع مال: مانند یک واحد آپارتمان/خودرو] با مشخصات [پلاک ثبتی/شماره شاسی و موتور و پلاک انتظامی و مدل] واقع در/به آدرس [آدرس دقیق] را به مبلغ [مبلغ معامله به عدد و حروف] ریال از شما خریداری/به شما فروخته ام.
۲. متأسفانه پس از انجام معامله و بررسی دقیق تر/اخذ نظر کارشناسی/استعلام از بازار، مشخص گردید که [شرح علت فسخ: مانند قیمت مورد معامله در زمان عقد به میزان فاحشی (بیش از یک سوم عرف بازار) با قیمت واقعی تفاوت داشته و اینجانب مغبون شده ام و/یا مال مورد معامله دارای عیب اساسی X بوده که در زمان معامله پنهان گردیده بود]. اینجانب در زمان عقد از این امر بی اطلاع بودم.
لذا، به استناد خیار [نوع خیار: مانند غبن فاحش/عیب] و با توجه به اینکه فوراً پس از اطلاع از موضوع اقدام به اعلام فسخ نموده ام، به موجب این اظهارنامه رسماً قرارداد/مبایعه نامه فوق الذکر را فسخ می نمایم و از شما تقاضا دارم که حداکثر ظرف مدت [تعداد] روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، [در صورت فسخ از جانب خریدار: نسبت به استرداد کامل مبلغ X ریال ثمن پرداختی به اینجانب، در قبال تحویل مال مورد معامله به شما] و [در صورت فسخ از جانب فروشنده: نسبت به تحویل مال مورد معامله به اینجانب، در قبال استرداد ثمن دریافتی از شما] اقدام نمایید. بدیهی است در صورت عدم توجه به این اخطار، اینجانب ناگزیر به طرح دعوای تأیید فسخ و استرداد حقوق قانونی خود از طریق مراجع قضایی خواهم بود.
لینک دانلود فایل Word
۴.۷. نمونه اظهارنامه مطالبه نفقه / دعوت به تمکین
این اظهارنامه در دعاوی خانوادگی، جهت مطالبه نفقه زوجه یا دعوت زوج از زوجه برای بازگشت به منزل مشترک و تمکین استفاده می شود.
متن کامل نمونه:
اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل]
مخاطب: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل]
موضوع اظهارنامه: [مطالبه نفقه/دعوت به تمکین]
مخاطب محترم، جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی مخاطب]
به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، متن ذیل رسماً و قانوناً به شما اظهار می گردد:
۱. به استناد عقدنامه شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه] تنظیمی در دفترخانه ازدواج شماره [شماره دفترخانه] شهرستان [نام شهرستان]، جنابعالی همسر شرعی و قانونی اینجانب می باشید.
۲. [در صورت مطالبه نفقه:] متأسفانه از تاریخ [تاریخ عدم پرداخت نفقه] تاکنون، جنابعالی از پرداخت نفقه قانونی اینجانب خودداری ورزیده اید که این امر موجب عسر و حرج اینجانب شده است.
۳. [در صورت دعوت به تمکین:] متأسفانه از تاریخ [تاریخ ترک منزل] بدون دلیل موجه قانونی و بدون کسب رضایت اینجانب، منزل مشترک واقع در [آدرس منزل مشترک] را ترک کرده اید.
لذا به موجب این اظهارنامه، [در صورت مطالبه نفقه:] رسماً نفقه معوقه خود را از تاریخ [تاریخ شروع مطالبه] تا تاریخ [تاریخ ارسال اظهارنامه] به مبلغ [مبلغ تخمینی نفقه] ریال، همچنین نفقه آینده را از شما مطالبه می نمایم و تقاضا دارم حداکثر ظرف مدت [تعداد] روز کاری نسبت به پرداخت آن اقدام نمایید. [در صورت دعوت به تمکین:] رسماً از شما دعوت می نمایم که حداکثر ظرف مدت [تعداد] روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، با مراجعت به منزل مشترک فوق الذکر، به وظایف قانونی و شرعی خود عمل نمایید.
بدیهی است در صورت عدم توجه به این اخطار و عدم پرداخت نفقه/عدم تمکین، اینجانب ناگزیر به پیگیری حقوقی موضوع از طریق مراجع قضایی خواهم بود و کلیه مسئولیت و عواقب قانونی آن متوجه جنابعالی خواهد بود.
لینک دانلود فایل Word
۴.۸. نمونه اظهارنامه استرداد لاشه چک/سفته
درخواست بازگرداندن اسناد تجاری که به عنوان تضمین داده شده اند و موضوع تضمین آن ها برطرف شده است، با این اظهارنامه انجام می شود.
متن کامل نمونه:
اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل]
مخاطب: [نام و نام خانوادگی، مشخصات کامل]
موضوع اظهارنامه: درخواست استرداد لاشه [نوع سند: چک/سفته]
مخاطب محترم، جناب آقای/خانم [نام و نام خانوادگی مخاطب]
به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، متن ذیل رسماً و قانوناً به شما اظهار می گردد:
۱. اینجانب یک فقره [نوع سند: چک/سفته] به شماره [شماره چک/سفته] عهده بانک [نام بانک] به مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال را در تاریخ [تاریخ تحویل سند] بابت [شرح علت تحویل سند: مانند تضمین انجام قرارداد شماره X، تضمین حسن انجام کار] نزد شما به امانت گذاشته/تحویل داده ام.
۲. نظر به اینکه [شرح برطرف شدن موضوع تضمین: مانند قرارداد فوق الذکر به طور کامل انجام شده است، مدت تضمین به اتمام رسیده و هیچ تخلفی صورت نگرفته است، تعهد اصلی انجام گردیده]، لذا دلیل و موضوع تضمین از بین رفته است.
لذا به موجب این اظهارنامه، رسماً از شما تقاضا دارم که حداکثر ظرف مدت [تعداد] روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به استرداد لاشه [نوع سند: چک/سفته] شماره [شماره چک/سفته] فوق الذکر به اینجانب اقدام نمایید. بدیهی است در صورت عدم استرداد سند در مهلت مقرر، اینجانب ناگزیر به پیگیری حقوقی موضوع از طریق مراجع قضایی و مطالبه کلیه خسارات وارده خواهم بود.
لینک دانلود فایل Word
۵. آثار حقوقی اظهارنامه و اهمیت پاسخگویی
ارسال یک اظهارنامه قضایی صرفاً یک مکاتبه اداری نیست؛ بلکه دارای آثار حقوقی مهمی است که می تواند سرنوشت یک اختلاف را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، نحوه برخورد با اظهارنامه دریافتی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
۵.۱. پیامدهای حقوقی ارسال اظهارنامه
ارسال اظهارنامه قضایی می تواند پیامدهای متعددی داشته باشد که در ادامه به مهم ترین آن ها اشاره می شود:
- ایجاد سند رسمی: همانطور که پیشتر ذکر شد، اظهارنامه پس از ابلاغ قانونی، به یک سند رسمی تبدیل می شود که در دادگاه ها قابل استناد است. این سند می تواند به عنوان دلیلی محکم برای اثبات اطلاع اظهارشونده از موضوع یا مطالبه اظهارکننده به کار رود.
- قطع مرور زمان: در برخی دعاوی، برای اقامه دعوا، مهلت قانونی خاصی تعیین شده است که به آن مرور زمان گفته می شود. ارسال اظهارنامه در مواردی می تواند این مرور زمان را قطع کند، به این معنی که با ارسال اظهارنامه، مهلت جدیدی برای اقامه دعوا آغاز می شود و حق فرد از بین نمی رود.
- اثبات سوءنیت: اگر اظهارشونده پس از دریافت اظهارنامه و اطلاع از خواسته اظهارکننده، همچنان از انجام تعهد خودداری کند، می توان این امر را به عنوان قرینه ای بر سوءنیت او تلقی کرد که می تواند در رأی دادگاه مؤثر باشد.
- مسئولیت قانونی: پس از ابلاغ اظهارنامه، اگر اظهارشونده به اخطار یا مطالبه مندرج در آن بی توجهی کند و این بی توجهی منجر به خسارت به اظهارکننده شود، مسئولیت این خسارات می تواند متوجه اظهارشونده گردد.
- تغییر وضعیت حقوقی: در برخی موارد، ارسال اظهارنامه می تواند موجب تغییر وضعیت حقوقی شود؛ مثلاً اعلام فسخ قرارداد به طرف دیگر، که از تاریخ ابلاغ اظهارنامه، آثار فسخ مترتب می گردد.
۵.۲. لزوم پاسخ به اظهارنامه و تبعات عدم پاسخ
اگرچه قانوناً الزامی برای پاسخ به هر اظهارنامه ای وجود ندارد، اما در بسیاری از موارد، پاسخ دادن به اظهارنامه نه تنها توصیه می شود، بلکه می تواند از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری کند. پاسخ به اظهارنامه می تواند شفاف سازی کند، از سوءتفاهم جلوگیری نماید، و یا حتی موضع حقوقی فرد را تقویت بخشد.
دلایل اهمیت پاسخگویی:
- رفع ابهام: پاسخ می تواند ابهامات مطرح شده در اظهارنامه را روشن کند.
- اثبات موضع: با پاسخ به اظهارنامه، فرد می تواند موضع حقوقی خود را به صورت رسمی اعلام و از خود دفاع کند.
- جلوگیری از سوءاستفاده: عدم پاسخگویی ممکن است توسط اظهارکننده به عنوان پذیرش ضمنی مطالب اظهارنامه یا بی توجهی به آن تلقی شود.
- ایجاد مستند متقابل: پاسخ اظهارنامه نیز می تواند به عنوان یک سند رسمی در پرونده های آتی به نفع پاسخ دهنده استفاده شود.
تبعاد عدم پاسخ:
در برخی موارد، عدم پاسخ به اظهارنامه می تواند عواقب حقوقی منفی به همراه داشته باشد؛ مثلاً در مواردی که ارسال اظهارنامه الزامی است و عدم اقدام طرف مقابل موجب مسئولیت می گردد. همچنین، عدم پاسخگویی ممکن است موجب شود که اظهارکننده ادعاهای خود را با سندیت بیشتری در دادگاه مطرح کند و عدم واکنش شما را دلیل بر صحت ادعاهای خود بداند.
۵.۳. شیوه تنظیم و ارسال پاسخ اظهارنامه
پاسخ به اظهارنامه نیز باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و با رعایت تشریفات مشابه ارسال اظهارنامه اولیه انجام شود. در تنظیم پاسخ، نکات زیر باید رعایت شود:
- شناسایی اظهارنامه اولیه: در ابتدای پاسخ، باید به شماره و تاریخ اظهارنامه دریافتی اشاره شود.
- پاسخ به بندهای اظهارنامه: بهتر است به ترتیب به هر یک از مطالب و خواسته های مطرح شده در اظهارنامه اولیه پاسخ داده شود.
- بیان روشن و مستند: پاسخ باید واضح، مستدل و در صورت لزوم، با استناد به مدارک و دلایل ارائه شود.
- رعایت ادب و عدم توهین: همانند اظهارنامه اولیه، پاسخ نیز باید با لحنی رسمی و مؤدبانه نگاشته شود.
- بیان خواسته از اظهارکننده اولیه: در صورت لزوم، می توان خواسته های متقابلی را نیز در پاسخ اظهارنامه مطرح کرد.
در نهایت، چه در زمان ارسال و چه در زمان دریافت اظهارنامه، مشورت با یک وکیل یا متخصص حقوقی می تواند به شما در اتخاذ بهترین تصمیم و حفظ حقوق خود یاری رساند.
نتیجه گیری
متن اظهارنامه قضایی ابزاری قدرتمند و کارآمد در نظام حقوقی ایران است که نقش مهمی در پیشگیری از دعاوی پیچیده تر، حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات و تقویت موضع حقوقی افراد ایفا می کند. با آگاهی از مبانی قانونی، موارد کاربرد و نحوه صحیح تنظیم و ارسال آن، می توان از این سند رسمی به بهترین نحو بهره برداری کرد. این مقاله کوشید تا راهنمایی جامع و کاربردی را در خصوص تمامی ابعاد متن اظهارنامه قضایی، از تعریف و تمایز آن با سایر ابزارهای حقوقی گرفته تا ارائه نمونه های عملی برای نیازهای مختلف، ارائه دهد.
دقت در نگارش، استناد به مستندات و رعایت اصول قانونی، از نکات اساسی در تدوین اظهارنامه است. همچنین، توجه به اهمیت پاسخگویی به اظهارنامه های دریافتی، می تواند از بروز چالش های حقوقی آتی جلوگیری کند. توصیه می شود در موارد پیچیده و برای اطمینان از صحت و اثربخشی اظهارنامه، حتماً با وکلای متخصص و مشاوران حقوقی مجرب مشورت نمایید تا حقوق شما به طور کامل حفظ شود.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "متن اظهارنامه قضایی | راهنمای کامل نگارش + نمونه ها" هستید؟ با کلیک بر روی قوانین حقوقی، به دنبال مطالب مرتبط با این موضوع هستید؟ با کلیک بر روی دسته بندی های مرتبط، محتواهای دیگری را کشف کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "متن اظهارنامه قضایی | راهنمای کامل نگارش + نمونه ها"، کلیک کنید.