ارگ حکومتی اراک یادگاری از دوران قاجار روزگاری مرکز فرماندهی و شکوه این شهر بوده است. امروزه تنها نام و نشانی از آن باقی مانده اما داستان های بسیاری در دل خود پنهان دارد. اگر به تاریخ و معماری ایران علاقه دارید با ما همراه باشید تا شما را با این بنای تاریخی ویژگی ها سرنوشت و نحوه دسترسی به آن آشنا کنیم. در این مقاله به بررسی جامعی از این اثر تاریخی می پردازیم تا ابعاد مختلف آن را برای شما روشن سازیم.

ارگ حکومتی اراک

اراک قدیم

اراک که در گذشته با نام سلطان آباد شناخته می شد در دوره قاجار و به دستور فتحعلی شاه بنا نهاده شد. این شهر به دلیل موقعیت استراتژیک خود به سرعت به یکی از مراکز مهم سیاسی و اقتصادی ایران تبدیل شد. ارگ حکومتی اراک نیز به عنوان قلب تپنده این شهر نقش مهمی در اداره امور و تصمیم گیری های حکومتی ایفا می کرد. این ارگ محل استقرار حاکم و دیوانیان شهر بود و در آن زمان شکوه و عظمت خاصی داشت.

ویژگی های بنا

ارگ حکومتی اراک که در سال 1231 هجری قمری ساخته شد تنها یک ساختمان نبود بلکه مجموعه ای از بناها و فضاهای مختلف بود که شامل عمارت های دیوانی محل سکونت حاکم نهادهای حکومتی و بخش های خدماتی می شد. این مجموعه با معماری باشکوه و تزئینات زیبای خود نمادی از قدرت و ثروت حکومت قاجار در منطقه بود. متاسفانه امروزه تنها بخش هایی از این ارگ باقی مانده است که نشان از عظمت گذشته آن دارد. ارگ حکومتی در شمال شهر و خارج از دیوارهای شهر قرار داشت.

برج شیشه ارگ حکومتی اراک

برج شیشه یکی از برجسته ترین و زیباترین بخش های ارگ حکومتی اراک بود. این برج دوازده ترکیبی با سه طبقه مجزا با کاشی کاری ها و آجرکاری های چشم نواز تزئین شده بود. طبقات بالایی برج دارای تزئینات کاشی کاری و آجری بوده و کف آن به شکل بیضی ساده شده که قطر بزرگ آن ۱۲ متر و قطر کوچک آن ۸ متر بود. نام «برج شیشه» به دلیل درخشش کاشی های لوزی شکل آن در زیر نور خورشید به آن اطلاق شده بود. این برج علاوه بر زیبایی ظاهری به عنوان یک نقطه دیدبانی نیز مورد استفاده قرار می گرفت و امکان نظارت بر شهر و اطراف آن را فراهم می کرد. امروزه نمادی از این برج در میدان سرداران اراک ساخته شده است تا یاد و خاطره آن زنده بماند.

تخریب بنا

متاسفانه ارگ حکومتی اراک در سال 1361 به طور کلی تخریب شد. این تخریب ضربه ای بزرگ به میراث فرهنگی و تاریخی شهر اراک وارد کرد و باعث از بین رفتن یکی از مهم ترین نمادهای هویتی این شهر شد. امروزه در محل این ارگ دو دبستان پسرانه و دخترانه بنا شده است و تنها مخروبه ای از ارگ در منتهی الیه شهر واقع شده است. دلیل اصلی تخریب این بنا مشخص نیست اما گمان می رود که عدم توجه به حفظ و نگهداری آن و همچنین تصمیمات نادرست مسئولان وقت منجر به این فاجعه شده است.

موقعیت ارگ حکومتی اراک

ارگ حکومتی اراک در شمال شهر و خارج از دیوارهای شهر قرار داشت. این موقعیت به ارگ امکان کنترل و نظارت بر شهر را می داد و همچنین از آن در برابر حملات احتمالی محافظت می کرد. امروزه بافت شهری اراک تغییر کرده است و محل دقیق ارگ در میان ساختمان ها و خیابان های جدید قرار گرفته است. برای بازدید از بقایای ارگ و یادبود برج شیشه می توانید به میدان سرداران اراک مراجعه کنید. همچنین خانه سپهدار که بخشی از مجموعه ارگ بوده هنوز پابرجاست و می توانید از آن بازدید کنید.

ثبت ملی ارگ حکومتی اراک

ارگ حکومتی اراک در سال 1354 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این ثبت نشان از اهمیت تاریخی و فرهنگی این بنا داشت و می توانست از تخریب و نابودی آن جلوگیری کند. با این حال متاسفانه این اتفاق نیفتاد و ارگ در سال 1361 به طور کامل تخریب شد. ثبت ملی تنها یک اقدام نمادین بود و نتوانست از این بنای ارزشمند محافظت کند. امروزه تلاش هایی برای بازسازی و احیای ارگ حکومتی اراک در حال انجام است اما هنوز مشخص نیست که این تلاش ها به نتیجه خواهند رسید یا خیر.

نمای یادبود

به منظور زنده نگه داشتن یاد و خاطره ارگ حکومتی اراک و برج شیشه نمادی از این برج در میدان سرداران شهر اراک ساخته شده است. این نماد اگرچه به اندازه برج اصلی نیست اما می تواند تصویری از شکوه و عظمت گذشته را در ذهن بازدیدکنندگان تداعی کند. بازدید از این نماد یادبود فرصتی است برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ اراک و ادای احترام به میراث گرانبهای این شهر.

مسیر دسترسی

برای دسترسی به محل سابق ارگ حکومتی اراک و نماد یادبود برج شیشه می توانید از وسایل حمل و نقل عمومی یا خودروی شخصی استفاده کنید. اگر از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده می کنید می توانید با اتوبوس یا تاکسی به میدان سرداران اراک بروید. اگر از خودروی شخصی استفاده می کنید می توانید از طریق خیابان های اصلی شهر به این میدان دسترسی پیدا کنید. همچنین خانه سپهدار که بخشی از مجموعه ارگ بوده در نزدیکی میدان سرداران واقع شده است و می توانید از آن بازدید کنید.

ارگ حکومتی اراک کجاست؟

ارگ حکومتی اراک در گذشته در شمال شهر و خارج از دیوارهای شهر قرار داشته است. امروزه در میدان سرداران اراک نمادی از آن ساخته شده است.

آیا ارگ حکومتی اراک ارزش بازدید دارد؟

اگرچه از ارگ حکومتی اراک چیز زیادی باقی نمانده اما بازدید از نماد یادبود آن و خانه سپهدار می تواند برای علاقه مندان به تاریخ جذاب باشد.

چرا به ارگ حکومتی اراک برج شیشه می گویند؟

به دلیل درخشش کاشی های لوزی شکل برج در زیر نور خورشید به آن برج شیشه می گفتند.

چه عواملی باعث تخریب ارگ حکومتی اراک شد؟

عدم توجه به حفظ و نگهداری و تصمیمات نادرست مسئولان وقت از عوامل اصلی تخریب ارگ حکومتی اراک بود.

ارگ حکومتی اراک در چه تاریخی به ثبت ملی رسید؟

ارگ حکومتی اراک در سال 1354 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

آیا ارگ حکومتی اراک بازسازی شده است؟

تلاش هایی برای بازسازی و احیای ارگ حکومتی اراک در حال انجام است اما هنوز به نتیجه نرسیده است.

جاذبه های گردشگری نزدیک ارگ حکومتی اراک کدامند؟

مجموعه بازار اراک حمام چهار فصل مدرسه سپهداری و خانه حسن پور از جاذبه های گردشگری نزدیک به ارگ حکومتی اراک هستند.

ساعات بازدید از ارگ حکومتی اراک به چه صورت است؟

از آنجا که از ارگ حکومتی اراک بقایایی وجود ندارد بازدید از نماد یادبود آن در میدان سرداران اراک در هر زمانی امکان پذیر است.

بهترین زمان برای بازدید از ارگ حکومتی اراک چه فصلی است؟

بهترین زمان برای بازدید از اراک و جاذبه های گردشگری آن فصل بهار و پاییز است که هوا معتدل و دلپذیر است.

چگونه می توان از طریق وسایل حمل و نقل عمومی به ارگ حکومتی اراک دسترسی پیدا کرد؟

می توانید با اتوبوس یا تاکسی به میدان سرداران اراک بروید و از نماد یادبود ارگ حکومتی بازدید کنید.