آشنایی با انواع میان بولت ها و کاربردهای آن ها

در پروژه های ساختمانی، یکی از مهمترین بخش‌ها برای ایجاد استحکام و امنیت سازه، اتصالاتی است که اجزای مختلف ساختمان را به هم وصل می‌کند. این اتصالات باید به گونه ای طراحی شوند که بتوانند وزن و فشارهایی که از بیرون به سازه وارد می‌شود را تحمل کنند. انتخاب ابزار و روش های مناسب برای این اتصالات بسیار مهم است، زیرا تاثیر زیادی در استحکام، ایمنی و طول عمر سازه دارد. ابزارهایی که برای این اتصالات استفاده می‌شوند، باید به طور دقیق انتخاب شوند تا اتصالی محکم و پایدار ایجاد کنند. هدف از این انتخاب‌ها، اطمینان از عملکرد صحیح سازه در برابر نیروهای مختلف است.

در این میان، میان بولت‌ها به عنوان یکی از ابزارهای مهم در اتصالات سازه ای شناخته می‌شوند. در این مقاله، به طور مفصل به بررسی انواع میان بولت‌ و کاربردهای آن‌ها خواهیم پرداخت.

تعریف و ویژگی های میان بولت‌ها

میان بولت ها به عنوان قطعات ضروری در عملیات قالب بندی بتن در پروژه های عمرانی و ساختمانی شناخته می شوند. این قطعات فلزی که در حین بتن ریزی در میان قالب‌ها قرار می‌گیرند، نقش مهمی در اتصال و محکم نگه داشتن قالب‌ها برعهده دارند. به عبارت ساده تر، میان بولت‌ها کمک می‌کنند تا دو قالب به طور دقیق و ثابت بر روی یکدیگر قرار گیرند و از جابه‌جایی و حرکت آن‌ها جلوگیری کنند، که در نهایت منجر به ایجاد سطحی صاف و یکنواخت در بتن می‌شود.

این ابزار در پروژه هایی که نیاز به دقت بالا و حفظ فاصله دقیق بین قالب‌ها دارند، به کار می‌روند. در شرایطی که قالب‌ها باید در یک ردیف قرار بگیرند، میان بولت‌ها این امکان را فراهم می‌آورند که فاصله‌ ثابت میان قالب‌ها حفظ شود. علاوه بر این، میان بولت ها در هنگام باز کردن قالب‌ها بعد از سخت شدن بتن، این امکان را می‌دهند که نقاط اتصال به راحتی آب بندی شوند و هیچ گونه نشتی یا عیبی در سطح بتن ایجاد نگردد.

انواع میان بولت‌ قالب بندی

انواع میان بولت‌ در قالب بندی بتن به سه نوع مختلف تقسیم می‌شوند، مانند میان بولت عصایی، دوسر رزوه و تمام رزوه که هرکدام مشخصات و کاربردهای منحصر به فرد خود را دارند.

بولت تمام رزوه

بولت‌ تمام رزوه برای اتصال و محکم کردن قالب های فلزی بتن استفاده می‌شوند. این بولت‌ها از سوراخ های قالب عبور کرده و با واشرها و مهره های خروسکی قفل می‌شوند. طول این بولت ها با توجه به ضخامت بتن می‌تواند بین 70 تا 400 سانتی متر متغیر باشد. این روش معمولا برای جلوگیری از جابه‌جایی قالب‌ها و ایجاد اتصال محکم و ایمن در هنگام بتن ریزی استفاده می‌شود.

برای هر دو متر مربع از سطح قالب بتن که قرار است در پروژه ریخته گری شود، معمولا یک شاخه بولت تمام رزوه مورد نیاز است تا قالب‌ها به درستی و محکم به هم متصل شوند. همچنین، این بولت‌ها معمولا از میلگردهایی با قطر 16 میلی متر ساخته می‌شوند، اما در برخی سیستم های قالب بندی خاص که نیاز به تحمل فشار بیشتر یا شرایط خاص دارند، از میلگردهایی با قطر بزرگ تر مانند 22 میلی متر، استفاده می‌شود تا استحکام بیشتری فراهم شود.

بولت دو سر رزوه

بولت دو سر رزوه نوعی از اتصالات مهم در قالب بندی بتن است که معمولا از میلگردهای 16 میلی متری ساخته می‌شوند و برای وصل کردن دو قسمت مختلف قالب بتن به هم به کار می‌روند. رزوه هایی که در دو طرف بولت قرار دارند، امکان اتصال محکم و ایمن قالب‌ها را فراهم می‌کنند. طول این بولت‌ها معمولا بین 1 تا 3 متر متغیر است و رزوه های هر دو سر آن‌ها حدود 25 سانتی متر طول دارند که این ویژگی باعث می‌شود تا اتصال با قالب به راحتی و با استحکام کافی صورت بگیرد.

بولت عصایی

بولت عصایی، به دلیل شکل خاص و منحنی‌ خود که شباهت زیادی به عصا دارد، به این نام شناخته می‌شود. این بولت‌ها معمولا برای اتصال سولجر (یا پروفیل های فلزی) به لوله های پشت بند افقی یا همان لوله های داربستی به کار می‌روند. اندازه استاندارد این بولت‌ها معمولا 40 سانتیمتر است. این نوع بولت‌ها با نام گیره سولجر نیز شناخته می‌شوند، به دلیل اینکه وظیفه دارند سولجر را به طور محکم به لوله های داربستی متصل کنند. طراحی منحنی و شکل خاص بولت عصایی باعث می‌شود که نصب و استفاده از آن‌ها در سیستم های قالب بندی و داربست بندی بسیار آسان باشد.

کاربرد میان بولت ها در قالب بندی بتن

میان بولت ها در قالب بندی بتن عمدتا برای چفت کردن قالب‌ها به سایز دلخواه و تثبیت فاصله ثابت میان قالب‌ها به کار می‌روند. در پروژه های بتن ریزی، میان بولت‌ها باعث حفظ فاصله دقیق بین قالب‌ها، چه در ردیف های کوتاه و چه در ردیف های بلند، می‌شوند. این مشخصات باعث می شود تا میان بولت ها در ساخت دیوارهای برشی دو طرفه که نیاز به دقت بالایی در تنظیم قالب‌ها دارند، بسیار حائز اهمیت باشند.

یکی از ویژگی های مهم میان بولت‌ها، کمک به ایجاد اتصال دو طرفه بین قالب‌ها است که باعث ثبات و پایداری بیشتر در زمان بتن ریزی می‌شود. این قطعه با ایجاد اتصال محکم میان قالب‌ها، علاوه بر جلوگیری از حرکت آن‌ها در حین بتن ریزی، از تغییر شکل قالب‌ها در برابر فشار بتن نیز جلوگیری می‌کند.

همچنین میان بولت‌ها در فرآیند آب بندی نیز بسیار کاربرد دارند. در ساخت مخازن آبی و سدها، جایی که آب بندی دقیق و کامل بسیار حائز اهمیت است، میان بولت‌ها به عنوان قطعاتی که جلوی نفوذ آب از محل اتصال قالب‌ها را می‌گیرند، مورد استفاده قرار می گیرند. 

نکات مهم در انتخاب میان بولت مناسب

میان بولت‌ها برای اتصال قالب های فلزی استفاده می‌شوند و باید ویژگی هایی خاص داشته باشند تا در پروژه های ساختمانی به طور موثر عمل کنند. انتخاب صحیح میان بولت علاوه بر اطمینان از استحکام قالب‌ها، می‌تواند تاثیر زیادی بر زمان، هزینه و دوام ساختار نهایی داشته باشد. در بخش زیر، توضیحات و نکات انتخاب انواع میان بولت مناسب برای قالب بندی بتن را بررسی می کنیم.

• اندازه و طول بولت: انتخاب اندازه مناسب میان بولت بر اساس ضخامت قالب و بتن بسیار مهم است. طول بولت باید متناسب با عمق قالب و نیازهای سازه‌ای پروژه باشد. برای قالب های ضخیم تر یا سازه‌هایی با بارهای سنگین، بولت های بلندتر و مقاوم تر انتخاب می‌شوند.
• جنس مواد: میان بولت‌ها باید از فولاد با کیفیت بالا و مقاوم در برابر خوردگی ساخته شوند. انتخاب مواد مناسب برای جلوگیری از زنگ زدگی و اکسیداسیون در محیط های مرطوب و چالش برانگیز ضروری است. فولاد گالوانیزه یا فولاد ضد زنگ معمولا گزینه های مناسبی برای این منظور هستند.
• باربری و مقاومت کششی: برای انتخاب بولت مناسب باید حتما مقاومت کششی و باربری آن را مطابق با نیاز پروژه بررسی کرد. این ویژگی‌ها باید با توجه به بارهای وارده و استحکام سازه در نظر گرفته شوند تا اتصال محکم و ایمن فراهم شود.
• مقاومت در برابر تغییرات دما: در پروژه هایی که در مناطق با دمای شدید اجرا می‌شوند، میان بولت ها باید قابلیت تحمل دماهای بالا یا پایین را داشته باشند. این ویژگی برای مناطق صنعتی یا سازه هایی که در معرض دماهای خیلی بالا یا پایین هستند، بسیار مهم است.
• طراحی و استانداردها: انتخاب میان بولت‌ها باید طبق استانداردهای معتبر صنعت ساختمان انجام شود. استفاده از بولت های غیر استاندارد ممکن است منجر به مشکلاتی در نصب یا کاهش عمر مفید سازه شود.
• سهولت نصب و نگهداری: میان بولت‌ها باید به گونه ای طراحی شوند که نصب آن‌ها سریع و ساده باشد. همچنین، برای پروژه هایی که نیاز به تغییرات مکرر دارند، میان بولت هایی که امکان تنظیم و تعویض آسان دارند، گزینه مناسبی خواهند بود.
• محیط کاری: شرایط محیطی پروژه نیز بر انتخاب میان بولت‌ها تاثیرگذار است. برای پروژه هایی در مناطق با رطوبت بالا یا تماس با مواد شیمیایی، باید از میان بولت هایی استفاده شود که در برابر این شرایط مقاوم باشند.

انتخاب صحیح میان بولت‌ها در قالب بندی بتن می‌تواند باعث افزایش دقت، کاهش هزینه‌ها و بهبود روند اجرای پروژه شود. انتخاب میان بولت مناسب، استحکام و پایداری قالب‌ها را تضمین می‌کند و از بروز مشکلاتی مانند جابه‌جایی قالب‌ها و نیاز به تعمیرات جلوگیری می‌کند. با این کار، هم کیفیت سازه حفظ می‌شود و هم هزینه های بلند مدت پروژه کاهش می‌یابد.