آشنایی با شاخص های مهم اقتصادی جهانی

درک شرایط اقتصادی یک کشور خیلی به آمارهای رسمی مرتبط نیست و مردم می توانند به صورت ملموس شاهد تغییرات وضعیت مالی خود باشند. با این حال، شناخت و تحلیل انواع شاخص های اقتصادی می تواند مفید باشد و به بهبود وضعیت نامطلوب کمک کند. در این مقاله بعضی از مهم ترین شاخص های اقتصادی و اوردر لیمیت در فارکس را به شما معرفی می کنیم. در انتها نیز خواهیم گفت استاپ اوردر در فارکس چیست. تا انتها ما را همراهی کنید.

شاخص اقتصادی چیست؟

شاخص یا Index، ابزاری آماری برای اندازه گیری میزان تغییرات در گروهی از داده ها است.

یک شاخص مالی بر اساس ورودی هایی از جنس قیمت، عددی را در هر بازه زمانی نشان می دهد. برای مثال، می توان به انواع شاخص ها در بازار سهام همچون شاخص S&P500، شاخص نزدک، شاخص کل بورس تهران و … اشاره کرد.

یک شاخص اقتصادی در بازه های زمانی معین و بر اساس ورودیی های از جنس داده های اقتصادی، میزان تغییرات در متغیر های اقتصادی را نشان می دهد. از جمله شاخص های اقتصادی می توان به نرخ اشتغال، GNP و GDP، نرخ تورم و … اشاره کرد.

انواع شاخص های اقتصادی

شاخص های اقتصادی اغلب به وسیله دستگاه های دولتی و نهادهای مالی بین المللی مانند بانک جهانی  یا صندوق بین المللی پول منتشر می شوند. بعضی از این شاخص ها مانند تورم و رشد اقتصادی به گوش مردم آشنا است و برخی دیگر مانند ضریب جینی و شاخص درآمد پایدار کمتر شناخته شده هستند. شاخص های اقتصادی علاوه بر این که بازگوکننده شرایط مالی و توسعه پایدار یک کشور و رفاه شهروندان هستند، می توانند جایگاه آن کشور را در اقتصاد جهانی مشخص کنند. جایگاهی که بستگی به مراودات اقتصادی آن کشور با جهان، تولید ناخالص ملی و داخلی و … دارد. در ادامه بعضی از شاخص های اقتصادی را با هم بررسی می کنیم.

دسته بندی شاخص های اقتصادی

شاخص های اقتصادی را می توان به انواع مختلفی تقسیم بندی کرد اما جامع ترین تقسیم بندی، بر اساس زمان انجام می شود. به این معنی که بعضی شاخص ها قرار است آینده اقتصادی یک کشور را پیش بینی کنند، بعضی شاخص ها از وضعیت مالی امروز یک جامعه خبر می دهند و بعضی دیگر مربوط به رخدادهای گذشته هستند.

بر همین اساس، انواع شاخص های اقتصادی عبارتند از شاخص های پیشرو، شاخص های پسرو و شاخص های همزمان.

1.   شاخص های اقتصادی پیشرو

برای تعریف این شاخص، باید به اسم آن بازگردیم. شاخص اقتصادی پیشرو همان طور که از نام آن مشخص است، قرار است از آینده نزدیک خبر دهند. شاخص های اقتصادی پیشرو وضعیت اقتصادی یک کشور را بر اساس داده های موجود پیش بینی می کنند. به عنوان مثال، بانک جهانی پیش بینی کرده است رشد اقتصادی ایران در سال جاری میلادی 6 درصد خواهد بود.

این نهاد مالی بین المللی بر اساس وضعیت موجود و داده های قابل ارائه و استناد، این آمار را منتشر کرده است. شاخص های اقتصادی پیشرو به مسئولان و تصمیم گیران یک کشور کمک می کند بر اساس این پیش بینی سیاست های خود را اصلاح کنند یا به روند فعلی ادامه دهند. البته باید در نظر داشت شاخص های اقتصادی پیشرو ممکن است به دلیل رخدادهای مختلف، تغییر یابند.

2.   شاخص های اقتصادی پسرو

شاخص های اقتصادی پسرو بر اساس داده های موجود و اثبات شده مشخص می شوند. مثلا می گویند تولید ناخالص داخلی یک کشور نسبت به سال گذشته 3 درصد رشد داشته است. این شاخص ها کمک می کنند عملکرد تیم های اقتصادی دولت مورد بررسی و بازبینی قرار گیرد. مهمترین نکته در تبیین انواع شاخص های اقتصادی از جمله شاخص های پسرو، استفاده از آمارهای معتبر است. بعضا دیده شده آمارهای منتشر شده توسط نهادهای اقتصادی یک کشور تفاوت زیادی با آمارهای بین المللی دارد. هرچند در مقوله شاخص های اقتصادی نمی توان حقیقت را زیاد دستکاری کرد زیرا این شاخص ها به صورت روزمره توسط مردم لمس می شوند و در زندگی شهروندان اثرگذار هستند.

3.   شاخص های اقتصادی همزمان

شاخص های اقتصادی همزمان مربوط به امروز و زمان و فعلی هستند. مثلا گفته می شود نرخ تورم نقطه به نقطه امروز x است یا آمار بیکاری باز هم رکورد زده است.

شاخص های اقتصادی مهم برای فعالان بورس

شاخص های اقتصادی دماسنج وضعیت مالی یک کشور هستند. با تحلیل و شناخت این شاخص ها می توان از پیچیدگی های اقتصادی یک کشور و آینده آن با خبر شد. شناخت بعضی از این شاخص ها برای کسانی که به فعالیت در بورس و اوراق بهادار علاقه دارند، ضروری است. در ادامه چند مورد از شاخص های اقتصادی را که برای فعالان بورس اهمیت بیشتری دارند، بررسی می کنیم.

1-   شاخص بازار سهام

شاخص بازار سهام یا  متغیری برای تعریف روند کلی بازار است. در این شاخص قیمت سهام شرکت های مختلف موجود در بورس تاثیر گذار است. این شاخص برایند معاملات روزانه را شامل می شود. به همین سبب افزایش یا کاهش آن به معنی افزایش و کاهش قیمت همه سهم ها نیست بلکه برایندی از رفتار تمام بازار است.

2-   شاخص تولید ناخالص داخلی

تولید ناخالص داخلی یا همان GDP از مهمترین شاخص های اقتصادی است. قیمت ریالی تمام کالاها و خدمات ایجاد شده توسط یک ملت در داخل کشور را تولید ناخالص داخلی می نامند. این شاخص وقتی بر جمعیت یک کشور تقسیم شود، سهم هر شهروند را از کل اقتصاد نشان می دهد.

3-   شاخص تولید ناخالص ملی

  تعریفی مشابه تولید ناخالص داخلی دارد با این تفاوت که در این شاخص قیمت ریالی تمام کالاها و خدمات ایجاد شده توسط یک ملت مورد محاسبه قرار می گیرد. موقعیت جغرافیایی در این شاخص اهمیت ندارد.

4-   رشد اقتصادی

رشد اقتصادی از دیگر شاخص های مهم اقتصادی است. این شاخص از تغییرات تولید ناخالص داخلی یا تولید ناخالص ملی یک کشور به دست می آید. تفاوت این تغییرات می تواند بازگو کننده حرکت رو به جلو یا معکوس اقتصاد یک کشور باشد. به عنوان مثال، شاخص رشد اقتصادی در دهه 90 اقتصاد ایران، صفر درصد بوده است. یعنی در خوشبینانه ترین حالت اقتصاد کشور نتوانسته بر اساس پیش بینی ها بزرگ شود.

5-   تورم

تورم را به عنوان بیماری 50 ساله اقتصاد ایران می شناسند و شاخصی است که بیشتر از هر شاخص اقتصادی دیگر در خبرگزاری و رسانه های جمعی به آن پرداخته می شود. بسیاری از سیاستمداران با قول کاهش تورم یا کنترل آن بر سر کار می آیند. تورم به معنی افزایش یا کاهش عمومی قیمت ها است. این شاخص در کشور ما توسط بانک مرکزی و مرکز ملی آمار منتشر می شود.

6-   شاخص نرخ ارز

ارزش پول ملی یک کشور به نسبت پول کشورهای دیگر را شاخص نرخ ارز یا قدرت ارز می نامند. در سال های گذشته ارزش ریال به مراتب نسبت به پول های خارجی کاهش داشته است. این کاهش ارزش گرچه ممکن است با برنامه هایی موجب جذب سرمایه گذار یا افزایش صادرات شود اما به طور کلی موجب تضعیف اقتصاد یک کشور خواهد شد.

7-   شاخص نرخ بهره

 به معنی نرخی است که منظور جلوگیری کاهش ارزش پول پرداختی در امروز و دریافتی در آینده مشخص می شود. چالش بر سر تعیین میزان نرخ بهره همواره یکی از موضوعات داغ اقتصاد ایران بوده است. نرخ بهره دستوری که توسط دولت به بانک مرکزی تکلیف می شود، به عنوان ابزاری برای کنترل تورم در نظر گرفته شده است. در صورتی که تجربه نشان داده به هیچ عنوان تغییر نرخ بهره به تنهایی نمی تواند جلوی موج سهمگین تورم بایستد.

8-   نرخ بیکاری

شاخص بیکاری یک شاخص پسرو است. معمولا دولت ها به صورت ماهانه و سالیانه شاخص بیکاری را اعلام می کنند. نرخ بیکاری شامل درصد افرادی است که در حال حاضر شغلی ندارند اما متمایل به اشتغال هستند و به عبارتی، دنبال موقعیت های شغلی می گردند. این شاخص می تواند از سلامت و پویایی یک اقتصاد خبر دهد. بالا رفتن نرخ بیکاری علاوه بر مشکلات اقتصادی، می تواند منجر به آسیب های اجتماعی فراوان شود.

9-   شاخص تراز تجاری

شاخص تراز تجاری از مهمترین شاخص های اقتصادی است. این شاخص بر اساس نسبت میان واردات و صادرات یک کشور تعیین می شود. شاخص تراز تجاری مشخص می کند که یک اقتصاد مولد است یا مصرف کننده. تراز تجاری مثبت، اثرات بسیار خوبی بر اقتصاد کشورها دارد. از جمله می توان به کاهش نرخ بیکاری، افزایش سرمایه شرکت ها، بهبود سطح زندگی افراد و … اشاره کرد. البته تراز تجاری به تنهایی معیاری برای سنجش قدرت اقتصادی محسوب نمی شود.

سخن آخر

شناخت انواع شاخص های اقتصادی و اطلاع از اعداد و ارقام آن هم می تواند برای شهروندان مفید باشد و هم برای سیاست گذاران. در کشور ما شاخص های اقتصادی عموما توسط بانک مرکزی و مرکز ملی آمار منتشر می شود. از طرف دیگر لازم است که سرمایه گذاران از روند حرکت شاخص های اقتصادی باخبر باشند تا بتوانند استراتژی مالی مناسبی را برای خود تعیین کنند.

شناخت این شاخص ها در کنار رصد بازارهای مالی می تواند سرمایه گذاران را از گزند آسیب های احتمالی حفظ کند. برای معامله گران بازار بورس نیز واجب است که انواع شاخص های اقتصادی را بشناسند و دنبال کنند، مخصوصا شاخص هایی که به صورت مستقیم در بازار سهام تاثیرگذارند.

سوالات متدوال 

1– شاخص اقتصادی چیست؟

شاخص اقتصادی ابزاری است که به تحلیلگران کمک می کند روند تغییر در بخش خاصی از اقتصاد را بررسی کنند. مثلا شاخص رشد اقتصادی، مسیر حرکت اقتصاد یک کشور را در بازه های زمانی مختلف نشان می دهد.

2– شاخص های اقتصادی چه اهمیتی برای فعالان بورسی دارند؟

شناخت بعضی از این شاخص ها به دلیل این که بر وضعیت بازار بورس اثر دارند، برای سرمایه گذاران ضرورت دارد و تصمیمات آن ها را در لحظه انواع معاملات در بهترین بروکر فارکس؛ تحت تاثیر قرار می دهد.