نقصان خصیصه زایشگری زنجیره اکوسیستم نوآوری و فناوری کشور

یادداشت؛

مدیرعامل کارخانه نوآوری و صنایع خلاق آمپر طی یادداشتی اکوسیستم فناوری و نوآوری در شرایط کنونی را مورد بررسی قرار داد و گفت: خصیصه زایشگری زنجیره اکوسیستم نوآوری و فناوری کشور دچار نقصان شده است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آیت البرز، پرویز کرمی* طی یادداشتی حول محور اکوسیستم فناوری و نوآوری به نقصان زایشگری این اکوسیستم در کشور پرداخت که متن یادداشت به شرح زیر است؛

« از قدیم گفته اند که اتحاد بهتر از تعداد است. اهمیت با هم بودن و در کنار یکدیگر ماندن، یک دغدغه دیرین است که تمامی ندارد. سعدی بزرگ، در حکایتی، به زبان یکی از مشایخ شام که از او درباره درویشان می پرسند، پاسخ می دهد: “پیش از این طایفه ای در جهان بودند به صورت پریشان و به معنی جمع، اکنون جماعتی هستند به صورت جمع و به معنی پریشان. ” مثال این حکایت و شرایط واقع در آن را، می شود بار ها و بار ها در تاریخ و در صنف ها و جوامع مختلف خواند و شنید و دید. این تجربه، دایما تکرار می شود و تمامی هم ندارد انگار.

ایران اسلامی این روز ها با شرایطی مواجه شده که وضعیت اقتصادی اش را دچار چالش کرده است. در این وضع، مراکز نوآوری، شرکت های دانش بنیان و استارت آپ ها، از چالش های پیش آمده، بی نصیب نیستند.

ایران در طول تاریخ، همواره از بحران ها سربلند بیرون آمده و از آتش مشکلات، ققنوس وار سر بر آورده و توانسته است که آینده خود را روشن و رو به جلو بسازد. این آینده روشن، به مدد امید، باز هم فراراه سرزمین ما و به واسطه نیرو های خوش فکر، خلاق و استعداد های ذاتی اش خواهد بود. 

می دانید و می دانیم که در بین هر چالشی و در میان هر تهدیدی، فرصتی نهفته است. در واقع، همه نیاز ها در مسیر رفع آن، منجر به ایجاد یک شغل، کار و تجارت می شود.

در سال های گذشته، استارت آپ های تولد یافته، در کنار شرکت های قدرتمند دانش بنیان و با کمک نیرو های خلاق و نخبه تربیت یافته اساتید و دانشمندان برآمده از دانشگاه های برتر کشور، رشد کردند و به یکباره، کاری کردند کارستان. بروز و ظهور اغلب این توانمندی ها و استعداد های به گل نشسته را ما در دل تحریم ها و مواجهه با مشکلات، شاهد بوده ایم.

تقریبا همه دستاورد های روز، تجهیزات و امکانات فناوری دنیا، برای فرزندان جمهوری اسلامی ایران تحریم است و از رسیدن آنها به دست مردم ما، جلوگیری می شود، اما در چنین شرایطی، با کمال غرور و افتخار، می بینیم که با کمک مراکز تحقیقاتی، دانشگاهی، شرکت های دانش بنیان و استارت آپ ها، لوازم مورد نیاز کشور و مردم، ساخته می شود و در اختیار آنها قرار می گیرد. 

یکی از قله های اقتدارآفرین کشور ما، در کنار اقتدار دفاعی و نظامی، اقتدار علمی و فناوری ما است. این اقتدار به واسطه منبع و ماده اولیه آن که همانا نیروی انسانی جوان و اساتید متخصص است، به وجود می آید. خوشبختانه میزان این نیرو ها به لحاظ کمی و کیفی نیز بسیار بالاست و ما در واقع، صاحب ثروتی عظیم و شگفت انگیز هستیم.

زمانی، ارسال تجهیزات آزمایشگاهی که مورد نیاز دانشگاه های ما است، تحریم بود. اکنون هم، هست. ارتباطات علمی و دانشگاهی ما تحریم بود، باز هم، هست؛ با این وجود، هیچ گاه دانشمندان، اساتید و دانشجویان ما دست روی دست نگذاشتند و زانوی غم به بالین نگرفتند، بلکه دست بر روی زانوی همت بلند خود گذاشتند، برخاستند و گام به پیش نهادند؛ ساختن و توانستن را به عینیت رسانده اند.

اما، شرایط حاضر، به گونه ای شده است که ما را به یاد همان حکایت جناب سعدی می اندازد؛ چالشی که ما اکنون درگیرش هستیم، این است که خصیصه زایشگری زنجیره اکوسیستم نوآوری و فناوری کشور دچار نقصان شده است.

در واقع، ورودی به مراکز علمی و فناوری نسبت به گذشته کم رمق شده است. علت عمده اش هم این است که آن جمع پرشور، به واسطه وضع اقتصادی ویژه ای که در کشور به وجود آمده، دچار پریشانی شده اند.

ما ضمن آسیب شناسی این شرایط، باید این ورودیه ها را تقویت کنیم. برای این کار، نیاز است که جوانان باانگیزه را با تزریق امید و نمایش راه روشن آینده، به رفع و تعدیل مشکلات امیدوارتر کنیم. از سوی دیگر، اتهام رفتن از ایران را باید از سر بازیگران زیست بوم نوآوری و فناوری کشور، رفع کنیم. این اتفاق های خوب، رخ نمی دهد مگر اینکه مراکز علمی، پژوهشی، دانشگاهی، شرکت های دانش بنیان، پارک های علمی و فناوری و کارخانه های نوآوری ما روز به روز شاداب تر، مستحکم تر و امیدوارتر نسبت به قبل بوده و محلی باشند برای ایجاد اجماع و رفع پریشانی ها.

می گویند، عارفی محل عبادت اش را ترک می کند و به سمت مدرسه می رود تا با اهالی علم در آنجا، همنشین شود. از او می پرسند، در عالم و عابد، چه تفاوتی دیدی؟ عارف پاسخ داد که عابد به دنبال بیرون کشیدن گلیم خود از آب است و عالم در پی بیرون کشیدن یک غریق. پیامبر اعظم (ص) نیز همواره بر توجه به علم و عالمان، همین گونه تاکید داشته اند. در اینجا، بد نیست آماری را برای مخاطبان ارایه کنم تا بدانیم که باید هر چه سریع تر، دست به اقدام بزنیم و فرصت ها را از دست ندهیم. متاسفانه سالیانه حدود 140 هزار نفر در ایران مبتلا به انواع سرطان های موجود می شوند.

برای هر خانواده و بیمار سرطانی، سالیانه حدود یک میلیارد تومان هزینه و گردش مالی دارو و تجهیزات و رسیدگی به آنان صرف می شود. جمع این هزینه ها، می شود 140 هزار میلیارد تومان. این رقم به هیچ عنوان در بودجه سالیانه دیده نمی شود و هزینه گزافی است که متاسفانه عمدتا جزو تجهیزات و دارو های وارداتی است، اما اگر به این تهدید، مشکل و چالش، با نگاه یک موضوع فرصت آفرین نگاه کنیم، می توانیم برای جامعه دانشمند و پژوهشگر دارو و شرکت های دانش بنیان داروسازی، یک بازار 140 هزار میلیارد تومانی در نظر بگیریم که بعد از رفع نیاز های کشور، می توانند به بازار های فراسوی مرز ها هم توجه داشته باشند.

همین موضوع باعث شده است که یک گروه جوان و توانمند در قالب کمیته تجاری سازی کنگره کنسرژنومیکس ایران، در کارخانه نوآوری آمپر نمایشگاه و جشنواره ای را ترتیب دهد که بتواند به ایجاد اکوسیستم پیشگیری و درمان سرطان از طریق شبکه سازی و بهره مندی از توانمندی های شرکت های دانش بنیان و با تکیه بر موضوع درمان شخصی سازی شده، وشکل دهی به تامین مالی استارت آپ های این حوزه را ایجاد کند.

از آنجا که اکنون، اکوسیستم فناوری و نوآوری در کشور شکل گرفته و یک دهه ی تجربه همکاری، هم افزایی، خواستن و توانستن را به جا آورده است، می توانیم انتظار داشته باشیم که از موضوع بیماری سرطان نیز، به درستی بهره ببریم. یعنی اکوسیستم فناوری و نوآوری کشور، به گونه ای می تواند رفتار کند که هم از درد و رنج بیماران بکاهد و هم کسب و کار های تازه شکل بگیرد و همچنین از خروج ارز جلوگیری کند. این اتفاق های خوب و امیدوارکننده، در صورتی جامه عمل خواهد پوشید که با آسیب شناسی کاهش ورودی به اکوسیستم فناوری و نوآوری و پریشانی برخی بازیگران آن، نقص ها و ضعف ها را شناسایی، ترمیم و رفع کنیم تا بتوانیم دوباره یک اکوسیستم نوآوری و فناوری پرتوان، امیدوار و با انگیزه داشته باشیم.»

مدیرعامل کارخانه نوآوری و صنایع خلاق آمپر و دبیر تجاری سازی کنگره کنسر زنومیکس*