زخم های دیابت، کشنده تر از سرطان / درمان های نوین اما گرانِ مرض قند
مدیر کلینیک دیابت، زخم و ترمیم بافت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با بیان اینکه زخم مزمن به زخم هایی گفته می شود که مدت زمان درمان آن بیش از 28 روز طول می کشد، اظهار کرد: زخم های مزمن 3 دسته «عمده» و یک دسته «نادرتر» دارند و زخم های دیابتی در صدر دسته «عمده» قرار می گیرند.
دکتر حسام الدین علامه در گفت وگو با آیت البرز، ضمن گرامیداشت هفته سلامت اظهار کرد: یکی از اهداف مهم هفته سلامت این است که در این فرصت سالانه، 2 موضوع «حساسیت زایی» و «آگاهی بخشی» نسبت به مقوله سلامت را در جامعه ایجاد کنیم تا با ارتقاء سطح سواد سلامت جامعه از طریق اطلاع رسانی درباره ضرورت پیشگیری و خودمراقبتی، آگاهی بخشی جامعه در ارتباط با ریسک فاکتورها و عوامل تهدیدکننده سلامت و در نتیجه اصلاح سبک زندگی به افزایش سطح سلامت شهروندان منجر شود.
وی با بیان اینکه غربالگری به موقع بیماری ها از اهمیت فراوانی برخوردار است، خاطرنشان کرد: شاید بتوان گفت که «هفته سلامت» یک فرصت مغتنم برای معرفی بیماری های شایع، آشنایی با شیوه های پیشگیری، آشنایی با غربالگری بیماری های خطرناک و هزینه درمان بالا است. همچنین می توانیم عوامل موثر یا ریسک فاکتورهای موثر بر بیماری های خطرناک را معرفی کنیم و جامعه را به سمت کنترل بیماری ها و عواملی که منجر به به باشی و سلامت می شود، رهنمون کنیم.
این پزشک با بیان اینکه دستورالعمل های علمی پزشکی مبتنی بر سبک زندگی، طب پیشگیرانه و جامعه نگر و راهنماهای بالینی خودمراقبتی، نکات مرتبط با سلامت را به مردم توصیه می کنند، افزود: دستورالعمل های غربالگری با در نظر گرفتن «سن»، «جنسیت»، «سوابق فردی و فامیلی» و «عوامل محیطی و شغلی» الگوریتم شخصی سازی شده غربالگری های سلامت هر فرد را مشخص می کنند. این دستورالعمل ها به هر فرد توصیه می کند که با توجه به شرایط سنی و جنسیتی و دیگر عوامل، به موقع، نسبت به انجام غربالگری های سلامت اقدام کند.
بیماری های اپیدمیک بسیار پرسروصدا هستند
وی با بیان اینکه اگرچه بیماری های اپیدمیک، در دنیای امروز تا حدودی کنترل شده اند اما به هنگام بروز و شیوع، بسیار پرسروصدا و ترسناک هستند، اظهار کرد: به طور مثال، اغلب مردم در مواجهه با بیماری های عفونی، خیلی زود از ابتلا به این بیماری ها آگاه می شوند؛ چرا که با تظاهرات حاد، نمایان می شوند. به دلیل اینکه مردم از ابتلا به بیماری های عفونی مطلع می شوند به موقع هم، نسبت به درمان اقدام می کنند.
مدیر کلینیک دیابت، زخم و ترمیم بافت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با بیان اینکه بیماری های غیرواگیر در دنیای مدرن با توجه به سبک زندگی انسان ها شایع شده اند، خاطرنشان کرد: بیماری های غیرواگیر، عمدتا بیماری های مزمن هستند که شامل بیماری های قلبی عروقی، دیابت، انواع سرطان ها، چاقی، همچنین سوانح و سوختگی ها می شود.
2 عامل اصلی ابتلا به دیابت
وی با بیان اینکه دیابت در کشورهای توسعه یافته به عنوان چهارمین عامل مرگ ومیر معرفی شده، افزود: امروزه، 2 عامل اصلی «کم تحرکی و کاهش فعالیت بدنی» و «پرخوری و رژیم غذایی نامناسب» که منجر به اضافه وزن و چاقی می شوند، جزو عوامل موثر در ابتلا به دیابت هستند. بنابراین « سبک زندگی نادرست» و «رژیم غذایی نامناسب» می توانند سبب ابتلا به دیابت شوند.
این متخصص درارتباط با تاثیر سبک زندگی و رژیم غذایی بر ابتلا به دیابت اظهار کرد: بررسی ها بیانگر این است که میزان مصرف فست فودها در جوامع بشری افزایش یافته و همچنین برخی از تنقلات ناسالم مانند چیپس و پفک از سنین کودکی تا بزرگسالی استفاده می شوند. بررسی عادات غذایی مردم حاکی از این است فرهنگ سازی مناسبی درخصوص عادت های غذایی سالم مثل مصرف میوه و سبزیجات، ماهی، لبنیات کم چرب و … وجود ندارد. بازهم تاکید می کنم، عادات غذایی ناسالم مثل پرخوری و مصرف زیاد مواد قندی و نشاسته ای جزو عوامل زمینه ساز دیابت به حساب می آید.
علامه با بیان اینکه برخی مولفه ها در کنار عوامل زمینه ساز سبب ابتلا به دیابت می شوند، افزود: به طور مثال، مواردی مانند افزایش هزینه های ورزش کردن در کلان شهرها، در دسترس نبودن مکان های مناسب برای ورزش کردن، آلودگی هوا که گاهی بیش از 200 روز از سال را دربرمی گیرد که محدودیت هایی برای گروه های حساس و پرخطر ایجاد می کند، سبب ایجاد محدودیت برای فعالیت های ورزشی می شوند. این شرایط در حالی است که کم تحرکی جزو موارد موثر بر دیابت به حساب می آید.
کاهش سن ابتلا به دیابت
مدیر کلینیک دیابت، زخم و ترمیم بافت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با بیان اینکه دیابت در گذشته جزو بیماری های بزرگسالان و میانسالان به حساب می آمد، افزود: در حال حاضر، سن شیوع ابتلا به دیابت نوع 2 کاهش یافته، به نحوی که میزان ابتلا به بیماری دیابت در سال 2022، 537 میلیون نفر گزارش شده؛ این تعداد، معادل 14 درصد از جمعیت جهان است.
7میلیون مبتلا به دیابت در ایران
وی با اشاره به وضعیت بیماری دیابت در ایران خاطرنشان کرد: برآوردها بیانگر این است بیش از 7 میلیون نفر به دیابت مبتلا هستند. همچنین 14.15 صدم درصد از جمعیت بالای 25 سال به دیابت و حدود 25 درصد از این گروه سنی به «پیش دیابت» مبتلا هستند. متاسفانه، آمار و ارقام مربوط به «پیش آگاهی به دیابت» نامساعد است؛ به نحوی که حداقل حدود یک سوم از افرادی که به دیابت مبتلا هستند از بیماری خود آگاهی ندارند.
سنگ تحریم ها پیش پای درمان موثر دیابت
این متخصص درباره وضعیت درمان دیابت در کشور گفت: «درمان موثر» هم از وضعیت نامساعدی برخوردار است؛ فقط حدود 31 درصد از دیابتی ها درمان موثر و منجر به کنترل دیابت دارند. یکی از عواملی که منجر به آمار نامساعد درمان موثر دیابت و پیامدهای ناشی از آن مثل زخم مزمن در کشور شده، تحریم های اقتصادی و دارویی ظالمانه آمریکا است.
پانسمان های نوین از بهترین روش های درمانی زخم های مزمن
وی با بیان اینکه پانسمان های نوین از بهترین روش های درمانی در ارتباط با زخم مزمن هستند، افزود: پانسمان های نوین و مواد اولیه تولید آن، عمدتا جزو موارد وارداتی هستند و به همین دلیل گران به حساب می آیند. اگر ارز به مقدار کافی و در زمان مناسب به پانسمان های نوین تخصیص نیابد، درمان موثر در دسترس بیماران قرار نمی گیرد. موضوع تخصیص ارز به مقدار کافی و مناسب فقط مختص پانسمان های نوین نیست بلکه برای داروی سایر بیماری ها به ویژه بیماری های صعب العلاج نیز باید لحاظ شود. هفته سلامت می تواند فرصت مناسبی باشد که موضوع دارو و در دسترس نبودن برخی داروها با ارز دولتی برای بیماران که در بیمارستان ها بستری هستند، مورد بررسی سیاست گذاران و مدیران ارشد نظام سلامت و بیمه ها قرار گیرد.
علامه با اشاره به زخم های مزمن خاطرنشان کرد: اگرچه عوامل متعددی زمینه ساز زخم های مزمن هستند، اما دیابت مهم ترین عامل ابتلا به زخم مزمن است. زخم مزمن به زخم هایی گفته می شود که مدت زمان درمان آن بیش از 28 روز طول می کشد.
همه چیز درباره زخم های مزمن دیابت
مدیر کلینیک دیابت، زخم و ترمیم بافت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با بیان اینکه زخم های مزمن 3 دسته «عمده» و یک دسته «نادرتر» دارند، اظهار کرد: زخم های دیابتی در صدر دسته «عمده» قرار می گیرند؛ زخم های دیابتی، زخمی است که در صورت کنترل نشدن دیابت در افراد مبتلا به این بیماری در گذر زمان، ابتدا «نوروپاتی» و سپس زخم ایجاد می شود. اگر افراد مبتلا به دیابت از پای خود به خوبی مراقبت نکنند، در وهله نخست به «نوروپاتی» یعنی کاهش حس محیطی پا و در وهله دوم به زخم پای دیابتی مبتلا می شوند.
وی با بیان اینکه زخم های عروقی دومین عامل ابتلا به زخم های مزمن هستند، اظهار کرد: زخم های عروقی به 2 دسته «ایسکمیک» (شریانی) و «وریدی» تقسیم می شوند. بررسی ها بیانگر این است که دیابت یکی از عوامل اصلی ایجادکننده زخم های شریانی است. همچنین زخم های وریدی به دلایل نارسایی های عروق وریدی مانند «واریس» ایجاد می شود. چاقی، نارسایی های قلبی عروقی و برخی از سرطان ها که در سیستم «لنف ادم» اختلال ایجاد می کنند نیز سبب ابتلا به زخم های مزمن وریدی می شوند.
زخم بستر؛ یک زخم مزمن
علامه با بیان اینکه سومین عاملی که منجر به زخم های مزمن می شود، زخم های «فشاری» یا «بستر» هستند؛ افزود: طبیعی است که تعداد سالمندان یک جامعه با افزایش شاخص امید زندگی زیاد می شود. در چنین شرایطی، انتظار داریم بیماری هایی که منجر به استراحت مطلق سالمندان می شود به ویژه در سالمندانی که سکته کرده اند و دارای اختلالات حرکتی هستند و یکجانشین شده اند، منجر به زخم بستر یا فشاری شود. همچنین افرادی که دارای معلولیت هستند و به ناچار در یک وضعیت خاص قرار می گیرند، اغلب دچار زخم مزمن می شوند.
مدیر کلینیک دیابت، زخم و ترمیم بافت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران درباره زخم های مزمن «نادر» نیز گفت: برخی از سرطان ها منجر به زخم های مزمن می شوند که این زخم ها جزو موارد نادر زخم های مزمن هستند. همچنین برخی از بیماری های صعب العلاج می توانند زخم مزمن ایجاد کنند.
زخم حاد چیست؟
وی درباره زخم های حاد نیز توضیح داد: زخم های حاد به زخم های ناشی از تروما و «یاتروژنیک» یا «درمان زاد» گفته می شود که حاصل جراحی، تروما، آسیب های ناشی از حوادث و… هستند. زخم های حاد، مشکلی برای بهبود ندارند و اغلب طی فرایند طبیعی بهبود می یابند.
عواملی که روند درمان زخم های مزمن را به تاخیر می اندازد
علامه درباره روند درمان زخم های مزمن نیز اظهار کرد: یک بیماری زمینه ای مثل دیابت، معمولا در همراهی با یک عامل خارجی مثل کفش نامناسب، سبب ایجاد زخم مزمن می شود. به دلیل وجود بیماری زمینه ای، خون رسانی به زخم به درستی انجام نمی شود؛ علاوه بر خون رسانی نامناسب به زخم، بیماری زمینه ای روند درمان را به تاخیر می اندازد و یا ممکن است سبب بروز عفونت شود. تمام این موارد سبب بروز مشکل برای بیمارانی می شود که مبتلا به زخم های مزمن هستند.
ابتلای 15 تا 34 درصدی دیابتی ها به زخم مزمن
وی با بیان اینکه برآوردها بیانگر این است که حدود 0.8 تا 1.5 درصد از افراد جامعه به زخم های مزمن دچار می شوند، خاطرنشان کرد: آمار و ارقام حاکی از این است که 15 تا 34 درصد از دیابتی ها در مدت زمان بیماری، به زخم های مزمن دچار می شوند. در حال حاضر، 7 میلیون دیابتی در کشور زندگی می کنند؛ با توجه به جمعیت 85 میلیون نفری کشور و احتمال ابتلای 15 تا 34 درصدی دیابتی ها به زخم پای دیابتی باید گفت به شرط در نظر گرفتن دیابت اثبات شده در حداقل 7 میلیون نفر از جمعیت کشور، آنگاه حدود 50 درصد از این افراد به «نوروپاتی» مبتلا می شوند.
مدیر کلینیک دیابت، زخم و ترمیم بافت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران ادامه داد: نوروپاتی منجر به بی حسی ناحیه پا می شود؛ در نتیجه افراد مبتلا به دیابت نه تنها متوجه تروما و آسیب های وارده به پا نمی شوند، بلکه فرایند درمان بیماری به دلیل مشکلات حسی و خون رسانی نامناسب کاهش می یابد.
ابتلای 15 درصد از دیابتی ها به زخم پا
15 درصد قطع عضو در میان مبتلایان زخم پای دیابتی
وی درباره قطع عضو زخم پای دیابتی نیز به آیت البرز گفت: حدود 15 درصد از افراد دیابتی به زخم پا دچار می شوند و 15 درصد از این افراد نیز درجاتی از قطع پا را تجربه می کنند. درجات قطع عضو زخم پای دیابتی شامل قطع یک بند انگشت تا قطع کامل پا می شود. با توجه به جمعیت افراد دیابتی کشور و آمار و ارقام مربوط به قطع عضو زخم پای دیابتی می توان گفت، حدود 2000 نفر در کشور به صورت سالانه درجاتی از قطع عضو پا را تجربه می کنند.
علامه درباره بروز زخم پای دیابتی با بیان اینکه میزان بروز سالیانه زخم پای دیابتی در کشور بیش از 6 درصد گزارش شده، گفت: برمبنای آمار و ارقام منتشر شده، با درنظر گرفتن جمعیت دیابتی کشور می توان گفت، حدود 500 هزار نفر در سال گذشته به زخم پای دیابتی مبتلا شده اند. همچنین با توجه به آمار و ارقام می توان گفت سالانه 2هزار نفر در سال با پدیده درجات قطع پا مواجه هستند. قطع یک بند انگشت پا تا حدودی قابل تحمل است اما زمانی که قطع عضو تا مچ پا و در برخی موارد قطع عضو کامل را شامل می شود، بسیار دردناک به حساب می آید و موجب از کارافتادگی می شود.
شست وشوی پا با آب ولرم؛ راهکاری برای جلوگیری از زخم پای دیابتی
این متخصص درباره روش های پیشگیری از ابتلا به زخم پای دیابتی گفت: افرادی که مبتلا به دیابت هستند با به کارگیری برخی راهکارها می توانند از ابتلا به زخم پای دیابتی جلوگیری کنند. کنترل قند خون روزانه و قند 3 ماهه باید در کانون توجه قرار گیرد؛ توجه به این مولفه می تواند در دراز مدت، احتمال ابتلا به زخم پای دیابتی را بشدت کاهش دهد. انجمن های مرتبط با بیماری دیابت که به صورت سازمان های مردم نهاد فعالیت می کنند، اگر این انجمن ها تحت چتر حمایتی وزارت بهداشت قرار گیرند، می توانند بستر و تسهیلات لازم به منظور فراهم کردن دستگاه های تست خون را در اختیار جامعه قرار دهند.
اهمیت بررسی روزانه وضعیت سلامت پا در دیابتی ها
وی ادامه داد: دیابتی ها باید موضوع بررسی پاها را در برنامه روزانه خود قرار دهند؛ بررسی وضعیت پاها به صورت روزانه می تواند از ابتلا به زخم پای دیابتی جلوگیری کند. کف پا و نقاطی که امکان دارند در معرض تروما و آسیب قرار بگیرند باید هر روز بررسی شوند. همچنین شست وشوی پاها با آب ولرم برای کسانی که به دیابت مبتلا هستند و از بیماری آنها چندین سال می گذرد، بسیار اهمیت دارد.
مدیر کلینیک دیابت، زخم و ترمیم بافت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با بیان اینکه مرطوب کردن پاها با کرم های مرطوب کننده و لوسیون ها برای پیشگیری از زخم پای دیابتی توصیه می شود، افزود: اگرچه مرطوب کردن پاها می تواند از ابتلا به زخم پای دیابتی پیشگیری کند اما دیابتی ها باید از کرم زدن به لای انگشت های پا خودداری کنند؛ چرا که امکان بروز قارچ در فضای مرطوب برای بیماران دیابتی وجود دارد.
وی با بیان اینکه پای افراد دیابتی نباید بدون پوشش باشد، اظهار کرد: پزشکان به بیماران دیابتی توصیه می کنند در منزل نیز پای خود را بپوشانند و دمپایی جلوبسته به پا داشته باشند. کفش طبی برای بیماران دیابتی توصیه می شود؛ پنجه کفش این بیماران می بایست پهن باشد و بعدازظهر نسبت به خرید کفش اقدام کنند تا از خرید کفش تنگ جلوگیری کنند. همچنین بیماران دیابتی باید از جوراب های نخی رنگ روشن استفاده کنند. رعایت الگوهای پوششی پا می تواند از ابتلا به زخم پای دیابتی جلوگیری کند.
این متخصص با بیان اینکه چگونگی کوتاه کردن ناخن نیز از پیشگیری به زخم پای دیابتی جلوگیری می کند، افزود: اصلاح ناخن نادرست می تواند منشاء زخم پای دیابتی باشد. ناخن بیماران دیابتی نباید بلند باشد و به هنگام کوتاه کردن ناخن ها باید دقت کنند که ناخن های خود را از ته کوتاه نکنند.
شروع بی سر و صدای دیابت
وی با اشاره به رشته «روان شناسی سلامت» اظهار کرد: متخصصان این حوزه درباره وضعیت روانی و انگیزشی بیماران فعالیت می کنند. بیماران به ویژه افرادی که به بیماری های صعب العلاج مانند زخم های مزمن مبتلا هستند باید تحت نظر متخصصان روان شناسی سلامت قرارگیرند.
علامه با بیان اینکه هنگامی که سخن از دیابت و سرطان به میان می آید با 2 گروه بیماری «خاموش» و «پرسروصدا» و 2 گروه از بیماران «تاب آور و فعال» و «ناامید و منفعل» سروکار داریم، افزود: بیماری سرطان یک موضوع حساسیت زا برای انسان ها به حساب می آید اما بسیاری از افراد به ویژه جوانانی که مبتلا به دیابت هستند به این بیماری چندان توجه نمی کنند. متاسفانه دیابت در ابتدای ابتلا یک بیماری کم سروصدا به حساب می آید اما عوارض آن به صورت تدریجی افزایش می یابد؛ به نحوی که مشکلات عروقی، نوروپاتی و زخم های پای دیابتی در مراحل بعدی ایجاد می شوند.
«مرگ » از پیامدهای زخم پای دیابتی
این متخصص ادامه داد: اگرچه واکنش مردم به دیابت نسبت به سرطان، توام با حساسیت و پرسروصدا نیست اما نکته مهم و اساسی این است که دیابت به دلیل عوارض و مرگ و میری که پس از پیامدهایش از جمله زخم پای دیابتی می تواند ایجاد کند باید در کانون توجه قرار گیرد. متاسفانه میزان مرگ و میر ناشی از زخم پای دیابتی نسبت به برخی از سرطان های شایع کشور بیشتر است. من بازهم تاکید می کنم بیماری دیابت بسیار اهمیت دارد و برای مقابله با این بیماری باید از نظر متخصصان چه در حوزه بالین و چه در عرصه روان شناسی سلامت بهره برد.
درمان زخم های مزمن پروسه کوتاه چند روزه نیست
وی ادامه داد: بیماران باید دستورات درمان و نکات مربوط به اصلاح سبک زندگی را باید جدی بگیرند؛ خودمراقبتی و مهم قلمداد کردن عوامل و نکات سلامت نه تنها باید در کانون توجه بیمار قرار گیرد بلکه خانواده آنها باید به این موضوع توجه کنند. درمان زخم های مزمن، یک پروسه درمانی کوتاه چند روزه نیست؛ به همین دلیل باید به اصلاح سبک زندگی توجه کرد. بیماران مبتلا به زخم پای دیابتی در روزهای نخست ابتلا به این عارضه باید به روان شناس سلامت مراجعه کنند؛ چرا که برخی از بیماران نسبت به درمان بی توجهی می کنند و برخی نسبت به درمان ناامید می شوند. بیماری زخم پای دیابتی قابل پیشگیری و در صورت بروز، قابل کنترل است و اگر مراجعه به موقع انجام شود، می توان از عوارض ناشی از زخم مزمن مثل قطع پا، جلوگیری کرد.
علامه با بیان اینکه درمان زخم های مزمن یک کار تیمی است، افزود: درمان زخم های مزمن کار یک پرستار یا متخصص نیست؛ بلکه باید یک تیم شامل پرستار و متخصص رادیولوژی، فوق تخصص عروق و تروما، فوق تخصص غدد، فوق تخصص عفونی، متخصص داخلی، متخصص ارتوپدی، متخصص پوست و پزشک حرفه ای دیابت و زخم باید در کناریکدیگر زخم را مدیریت کنند. البته که در کنار انجام این خدمات تخخصی، نباید مدد و یاری خداوند را فراموش کرد.
مشکل زخم های دیابتی در دهک های پایین
وی با بیان اینکه بروز زخم پای دیابتی و عدم کنترل موثر دیابت در گروه های اقتصادی پایین جامعه اتفاق می افتد، تصریح کرد: جمعیت روستایی، جمعیت حاشیه نشین، اقلیت های قومیتی و اجتماعی، گروه های کم برخوردار اقتصادی، بیشتر به زخم پای دیابتی دچار می شوند. عدم کنترل صحیح و موثر دیابت سبب بروز زخم پای دیابتی می شود. بازهم تاکید می کنم، دهک های پایین جامعه اغلب به زخم پای دیابتی مبتلا می شوند؛ بررسی ها بیانگر این است این گروه ها در مشاغلی فعالیت می کنند که زمینه ساز و بسترساز زخم های دیابتی است.
علامه گفت: صرف یک مرکز درمانی مدیریت زخم مزمن بیماران مبتلا، برای مدیریت فرآیند درمان کافی نیست؛ چرا که مثلا این افراد در دوره هایی از درمان، باید کاهش فشار بر پا را تجربه کنند و هنگام ابتلای به زخم پای دیابتی باید میزان فشار روی پا کاهش یابد، افرادی که جزو دهک های پایین جامعه هستند و مبتلا به زخم پا شده اند، قادر به ادامه شغل خود نیستند. فلذا شرایطی باید ایجاد شود که این افراد تحت پوشش بیمه بیکاری و بیمه تکمیلی خاص قرار بگیرند. این افراد باید تحت حمایت بیمه ای و خیرین و انجمن های حامی قرار گیرند که شرایط زندگی آنها تحت تاثیر قرار نگیرد.
30 درصد مبتلایان دیابت درمان را پیگیری نمی کنند
چالش های مالی درمان دیابت
وی درباره تعرفه های درمانی کلینیک جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران نیز به آیت البرز گفت: این کلینیک با تعرفه های نهاد عمومی فعالیت می کند که نسبت به تعرفه های بخش خصوصی و درمانگاه های خیریه بسیار پایین تر است؛ در واقع بیماران 40 درصد از تعرفه های بخش خصوصی را پرداخت می کنند. یافته های یک پژوهش پیمایشی که در سال گذشته انجام داده ایم بیانگر این است که حدود 30 درصد از بیمارانی که مبتلا به زخم های دیابتی می شوند، دیگر برای درمان به مراکز درمانی مراجعه نمی کنند. این پژوهش بیانگر این است که حدود 80 درصد از این بیماران به دلیل هزینه های درمانی و مشکلات مالی، روند درمان را پیگیری نمی کنند.
خطر «بازار سیاه» برای پانسمان های نوین دیابت
مدیر کلینیک دیابت، زخم و ترمیم بافت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران ادامه داد: استفاده از پانسمان های نوین، یکی از موثرترین درمان زخم های مزمن است. پانسمان های نوین عمدتا وارداتی هستند؛ اگر ارز مورد نیاز با قیمت مناسب و به مقدار کافی در اختیار واردکننده قرار نگیرد با پدیده بازار سیاه در زمینه پانسمان های نوین مواجه می شویم.
ضرورت ایجاد پنجره واحد خدمات برای درمان زخم ها
وی گفت: دهک های پایین جامعه توان پرداخت هزینه های پانسمان های نوین با هزینه ارز آزاد را ندارند و به همین دلیل وزارت بهداشت می بایست به این موضوع ورود کند. وزارت بهداشت می بایست پنجره واحد خدمات برای موضوع درمان زخم ها تعریف کند؛ به نحوی که مشخصات «دموگرافیک» جمعیتی از منظر سلامت و وضعیت اقتصادی بیماران در آن ثبت شود. همچنین اطلاعات مربوط به وضعیت مسکن و وضعیت بیمه ای و وضعیت مراقبتی هر بیمار باید در این سامانه پنجره واحد اطلاعات بیماران دیابتی ثبت شود. ثبت اطلاعات مراقبتی بیماران از اهمیت فراوانی برخوردار است؛ چرا که برخی از افرادی که به زخم پای دیابتی مبتلا می شوند به تنهایی زندگی می کنند. تمام اطلاعات بیماران دیابتی باید در «پنجره واحد خدمات» ثبت شود تا گروه هدف و اولویت های مورد نیاز شناخته شود و برای رفع اولویت های مورد نیاز بیماران از دولت و خیرین استفاده کرد. متاسفانه اقداماتی از این دست در ایران کم انجام می شود؛ در حالی که شناسایی و طبقه بندی گروه هدف برای ارایه بسته های حمایتی از اهمیت فراوانی برخوردار است.
علامه ادامه داد: سازمان های بیمه گر، انجمن های مردم نهاد، صندوق های بازنشستگی و وزارت بهداشت در کناریکدیگر می توانند بانک اطلاعاتی بیماران مزمن را روزآمد و پویا کنند که از هدررفت منابع، سوءاستفاده و قاچاق دارو جلوگیری کنند. علاوه بر جلوگیری از برخی پیشامدها، می توانند بیماران نیازمند را تحت چتر حمایتی خود قرار دهند. ایجاد «پنجره خدمات واحد» فراتر از امر درمان است و باید در سیاست های کلان لحاظ شود. ایجاد پنجره خدمات واحد از اهمیت فراوانی برخوردار است؛ چرا که پدیده های دنیای امروز به یک راهکار ساده نیاز ندارند. امروزه، انسان ها در یک سیستم پیچیده زندگی می کنند، به همین دلیل مولفه هایی مانند ثبات سیاسی، محورهای توسعه پایدار که در بودجه نظام سلامت بروز می کند تاثیر فراوانی در وضعیت سلامت، افزایش امید به زندگی و افزایش امید به زندگی سالم دارد. منظور از افزایش امید به زندگی سالم این است که این طول عمر به نحوی باشد که در آن از کارافتادگی وجود نداشته باشد یا دیرتر اتفاق افتد. افزایش امید به زندگی سالم به یک دیدگاه همه جانبه نگر، توسعه پایدار و متوازن احتیاج دارد.
نقش سنجه های اجتماعی_اقتصادی در سلامت جوامع
مدیر کلینیک دیابت، زخم و ترمیم بافت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با اشاره به موضوع اقتصاد سلامت گفت: سنجه ها و مولفه های اجتماعی_اقتصادی متعددی به ایفای نقش در سلامت جوامع می پردازند. بررسی ها بیانگر این است عوامل درمانی فقط 25 درصد در سلامت جامعه نقش دارد و 75 درصد دیگر در گرو مولفه های فرهنگی، آموزشی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است. کشورهایی که از ثبات اقتصادی و سیاسی برخوردار هستند و با پدیده ای به نام «تحریم» مواجه نیستند، از منظر سطح سلامت در وضعیت بهتری قرار دارند.
تاثیر 70 درصدی سبک زندگی سالم در پیشگیری از دیابت
وی ادامه داد: هنگامی که به آموزش، آگاهی بخشی، ارتقای سطح سواد سلامت و برنامه هایی که منجر به اصلاح سبک زندگی و سلامت جامعه می شوند، بی توجه باشیم؛ از منظر سلامت در وضعیت نامساعدی قرار می گیریم. اگر مولفه های پزشکی مبتنی بر سبک زندگی که بر کاهش استرس، آموزش، پیشگیری و کنترل مصرف دخانیات و نوشیدنی های الکلی، ضرورت روابط جنسی کنترل شده، خواب مناسب و به موقع (بهترین زمان خواب از ساعت 10 شب تا 4 صبح) تاکید دارند، بی توجه باشیم و به دست فراموشی بسپاریم، با مشکلات بیشتری در عرصه سلامت مواجه می شویم. 150 دقیقه ورزش کردن در هفته برای جلوگیری از ابتلا به دیابت توصیه شده؛ سبک زندگی سالم به میزان 70 درصد حتی در صورت داشتن عوامل ژنتیکی می تواند از ابتلا به دیابت جلوگیری کند. اصلاح سبک زندگی بسیار مهم است؛ چرا که می تواند تا 11 سال از بروز دیابت جلوگیری کند. با در نظر گرفتن تمام این موارد باید گفت سبک زندگی از اهمیت فراوانی برخوردار است و در پیشگیری از بیماری ها بسیار نقش دارد.
مدیر کلینیک دیابت، زخم و ترمیم بافت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با اشاره به اهمیت نقش آموزش اظهار کرد: آموزش در ارتباط با بیماری ها به ویژه بیماری های مزمن از اهمیت فراوانی برخوردار است. آموزش باید به نحوی باشد که از زمان ورود افراد به دوران پیش از مقاطع ابتدایی یعنی مهدکودک ها مورد توجه قرار گیرد. آموزش مادام العمر در ارتباط با بیماری ها نیز مهم قلمداد می شود و باید در کانون توجه قرار گیرد. آموزش مرتبط با بیماری ها صرفا آموزش های مدرسه ای نیستند بلکه آموزش های مهارتی هستند. اگر آموزش های مهارتی در زمان مناسب ارایه شوند، بیماران می توانند متناسب با شرایط محیطی و بر اساس نیاز خود نسبت به کسب آگاهی لازم اقدام کنند.
آموزش؛ امری ضروری است
این متخصص با بیان اینکه حوزه سلامت از اهمیت فراوانی برخوردار است، افزود: متاسفانه، صفحات زرد در ارتباط با حوزه سلامت در شبکه های اجتماعی بسیار زیاد است. دولت ها در کشورهای پیشرفته به موضوع سلامت ورود کرده اند؛ آنها تلاش می کنند که یک سایت مرجع در اختیار شهروندان خود قرار دهند که اطلاع موثق و درست را به مردم مخابره کنند. هنگامی که متخصصان نظام سلامت به امر آموزش توجه نکنند و سایت های مرجع در اختیار نباشد، برخی از سایت های متفرقه و حتی زرد به عرصه سلامت ورود می کنند و مورد مراجعه واقع می شوند. معتقدم، وزارت بهداشت و دفتر آموزش و ارتقای سلامت و پیشگیری این وزارتخانه باید اطلاع کدبندی شده و معتبر برای سایت های مرجع سلامت فراهم کنند. همچنین استفاده از مولتی مدیا، اینفوگرافی می تواند در شبکه های اجتماعی به کار گرفته شود؛ چرا که این شبکه ها می توانند نقش موثری در آموزش مردم داشته باشند.
سالمندان؛ گروه هدف زخم های مزمن
علامه با بیان اینکه سالمندان از گروه های هدف بیماری های مزمن مانند دیابت و زخم ها هستند، اظهار کرد: اینکه تعریف رابط کاربری در حوزه آموزش منطبق بر ذایقه و نیاز و توانایی سالمندان باشد، اهمیت زیادی دارد. اگر رابط های کاربری منطبق بر نیازها و توانایی استفاده مخاطب نباشد، مورد توجه قرار نمی گیرد؛ به طور مثال، فونت به کار گرفته شده در برنامه های کاربردی آموزشی ویژه سالمندان باید درشت باشد یا صوت به کار گرفته شده باید با صدای بلند باشد. همچنین آیکون ها نمادین و سرچ خوشه ای و درختی به آموزش سالمندان کمک می کند.
وی با بیان اینکه نظام سلامت کشور، درمان محور است، افزود: دریافتی پزشکان کشور به صورت موردی(پرکیس) است؛ یعنی به ازای ویزیت هر بیمار، هزینه دریافت می کنند. این در حالی است که برنامه پزشک خانواده در سایر کشورها اجرا می شود و یک پزشک، تعداد افراد مشخصی تحت نظر دارد. اگر یک پزشک برای امر آموزش و ارتقا سلامت جامعه برنامه ریزی کند و پیگیر برنامه های غربالگری افراد تحت پوشش خود باشد و یک بیماری را به هنگام مناسبی تشخیص دهد از تحمیل هزینه بیشتر بر دولت و بیمه و بیماران جلوگیری می کند. اگر پزشک در کشورهایی که طرح پزشک خانواده اجرا می شود، بتواند بیماری ها را به هنگام مناسب تشخیص دهد و عوارض آنها را بخوبی کنترل نماید، بیمه ها پول بیشتری در اختیار وی قرار می دهند.
علامه ادامه داد: سیستم درمانی کشور به این نحو است که یک پزشک گاهی حدود 100 بیمار را در یک بازه زمانی کوتاه چند ساعته ویزیت می کند؛ در چنینی شرایطی، فرصتی برای آموزش به بیمار باقی نمی ماند. تمام این شرایط، در کنار تعرفه های پرشکی با نرخ پایین اتفاق می افتد؛ تعرفه هایی که نسبت به جهان و منطقه بسیار پایین است. اگر پزشکان درآمد نداشته باشند انگیزه ای برای ارایه خدمات آموزشی و سبک زندگی نخواهند داشت.
ضرورت گسترش پزشک خانواده و پرونده الکترونیک سلامت
وی با اشاره به ضرورت گسترش پرونده الکترونیک سلامت و پزشک خانواده گفت: اگر پرونده سلامت و پزشک خانواده اجرا شود، پزشکان می توانند نسبت به امر آموزش درخصوص بیماری ها به ویژه بیماری های مزمن اقدام کنند. فرهنگ سلامت می بایست در جامعه ایجاد شود؛ به نحوی که بیمار از جانب پزشک خانواده به یک متخصص ارجاع داده شوند. گاهی اوقات، یک بهیار یا بهورز در مقایسه با پزشکان می تواند آموزش های سلامت بهتری ارایه دهند. اگر می خواهیم در امر آموزش بیماری ها به ویژه بیماری های مزمن به موفقیت نایل شویم باید به موضوع «چشم ها را باید شست، جور دیگر باید دید» اشاره کنم.
درمان قطعی برای زخم پای دیابت وجود ندارد
این متخصص درباره روش های نوین درمان زخم پای دیابتی نیز به آیت البرز گفت: درمان قطعی برای زخم پای دیابتی وجود ندارد اما مداخلات مبتنی بر تکنولوژی در حوزه زخم روز به روز در حال گسترش است. «استفاده از ابزارهای مبتنی بر «هوش مصنوعی» و «بکارگیری ابزارهای از راه دور» برای درمان زخم های پای دیابتی مطرح می شود. همچنین استفاده از هوش مصنوعی، پزشکی شخصی سازی شده و ارایه آموزش مبتنی بر نوع بیماری افراد از مواردی است که در ارتباط با روش های نوین درمانی مطرح می شود.
مدیر کلینیک دیابت، زخم و ترمیم بافت سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران با بیان اینکه برنامه های غربالگری در ارتباط با درمان زخم های مزمن از اهمیت فراوانی برخوردار است، خاطر نشان کرد: برنامه غربالگری شخصی سازی شده مبتنی بر هوش مصنوعی متناسب با ویژگی های فردی بیماران از دیگر مواردی است که در حوزه روش های درمانی نوین زخم پای دیابتی مطرح می شود.
وی ادامه داد: پروژه ارزیابی و غربالگری شخصی سازی شده و هوشمند در حال برنامه ریزی است؛ به نحوی که بیماران در نقاطی از کشور که به تیم تخصصی دسترسی ندارند، بتوانند از زخم پای خود عکسبرداری کنند و با ارسال آن تصویر، نوع آن زخم در سیستم هوشمند دستیار بالینی، تشخیص داده شود.
درمان های نوین زخم های مزمن گران هستند
وی درباره سایر روش های نوین درمانی زخم پای دیابتی گفت: اکسیژن تراپی، ازن تراپی، پلاسماتراپی، پلاسماسرد، لیزرتراپی، ماگوت تراپی (استفاده از لارو مگس برای درمان زخم های مزمن) و همچنین شیوه های سلول مولکولی در حال گسترش است و طی 10 سال آینده می تواند نقش جدی در درمان زخم های مزمن داشته باشند. به طور قطع درمان های نوین، گران هستند. با توجه به گرانی درمان های نوین به یک مرکز یا اپلیکیشنی با معیارهای استاندارد نیاز داریم؛ این مرکز باید شیوه های درمانی را بررسی کند و بهترین شیوه درمانی را با توحه به سطح درآمدی بیماران و نوع بیماری هر فرد طراحی کند.
اقدامات کلینیک زخم جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران
این متخصص با اشاره به اقدمات کلینیک زخم جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران گفت: این کلینیک، محلی برای آموزش بالینی پزشکان و پرستارانی است که دوره آموزشی نظری زخم را سپری کرده اند. بیش از 2 هزار پزشک و پرستار، طی 10 سال در دوره های آموزشی زخم شرکت کرده اند.
علامه با اشاره به ارتباط و وابستگی کلینیک زخم و دیابت جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران به پژوهشکده زخم و ترمیم بافت این سازمان گفت: اتصال این دو مجموعه به یکدیگر را باید یک اتفاق خاص قلمداد کرد؛ چرا که انواع متخصصان علوم پایه در رشته هایی مانند نانو، پلیمر، بیوفناوری در حال انجام مطالعات درباره پانسمان های نوین و لیزردرمانی و سلول درمانی هستند.
وی با بیان اینکه کنگره بین المللی زخم به صورت سالانه برگزار می شود، افزود: تا کنون، 10 دوره کنگره زخم را برگزار کرده ایم که جدیدترین روش های درمانی در این کنگره مطرح شده اند.
این متخصص با اشاره به طراحی یک مدل هوشمند در سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران گفت: این مدل هوشمند می تواند 3 نوع زخم یعنی زخم پای دیابتی، زخم شریانی و زخم وریدی را بررسی کند. این دیتاست می تواند وضعیت عکس هایی که در آن بارگذاری می شود، بررسی کند و اگر فرد مبتلا به یکی از این سه نوع زخم باشد، آن را تشخیص دهد.
علامه با اشاره به وضعیت تیم بالینی کلینیک زخم سازمان جهاد دانشگاهی گفت: متخصصان این کلینیک با استفاده از جدیدترین مداخلات و پانسمان نوین، با تعرفه نهاد عمومی ارایه می دهد. بررسی ها بیانگر این است بیش از 95 درصد بیمارانی که به کلینیک زخم مراجعه می کنند از کادر پذیرش و درمان کلینیک راضی هستند.
پایان خبر آیت البرز
زخم های دیابت، کشنده تر از سرطان / درمان های نوین اما گرانِ مرض قند
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "زخم های دیابت، کشنده تر از سرطان / درمان های نوین اما گرانِ مرض قند" هستید؟ با کلیک بر روی پزشکی، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "زخم های دیابت، کشنده تر از سرطان / درمان های نوین اما گرانِ مرض قند"، کلیک کنید.