عجیب ترین آتشفشان جهان با گدازه ای لزج و سیاه رنگ

تینا مزدکی: «اٌلدوینیو لنگای» که در شکاف آفریقای شرقی در شمال تانزانیا واقع شده است، تنها آتشفشان فعال شناخته شده است که گدازه های کربنی معروف به گدازه ناتروکربناتیت از آن جاری می شود. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد ممکن است زمانی از آتشفشان های زهره گدازه های ناتروکربناتیت فوران می کردند، اما این غول آفریقایی تنها آتشفشان شناخته شده روی زمین است چنین گذازه ای از آن فوران می کند.

بیشتر آتشفشان ها گدازه های غنی از مواد معدنی، سیلیکات را بیرون می ریزند و نقطه ذوب آن ها بیش از 900 درجه سانتی گراد است. گدازه «اٌلدوینیو لنگای» حاوی سیلیس نسبتا کمی است، اما دارای مقدار زیادی مواد معدنی کربناته است که به گدازه اجازه می دهد تا تنها در دمای 540 درجه سانتیگراد وارد حالت مایع شود. فقدان سیلیس گدازه را بسیار چسبناک می کند. هنگامی که یک فوران رخ می دهد، بیشتر شبیه یک دیگ روغن موتور سیاه رنگ است تا چیزی شبیه به گدازه های داغ.

با توجه به جنس لزج و ویسکوزیته گدازه آن، دانشمندان زمانی که متوجه شدند آتشفشان می تواند فوران کند شگفت زده شدند. این آتشفشان می تواند با وجود گدازه های مایع فوران کند و شایداین به این دلیل است که مملو از دی اکسید کربن محلول و گازهای دیگر است که آن را مانند نوشابه های گازدار جوشان می کند. این آتشفشان که در ارتفاع 2962 متری قرار دارد، دو دهانه دارد، اما تنها دهانه شمالی آن فوران می کند و آخرین دوره فوران آن در آوریل 2017 آغاز شد و طبق آخرین گزارشات در مارس 2024 همچنان در حال فوران بوده است.

در سال 2009، آتشفشان شناسان نمونه های گازی را از این آتشفشان جمع آوری کردند تا دلیل گدازه های منحصر به فرد مبتنی بر کربن آن را کشف کنند. به طرز عجیبی، آن ها متوجه شدند که ترکیب گازها ترکیب همان گازهایی است که در امتداد پشته های میانی اقیانوس هستند و این در حالی است که این آتشفشان در داخل خشکی و دور از رشته کوه های اعماق دریا قرار دارد.

این امر باعث شد تا محققان به این نتیجه برسند که گدازه غنی از کربن منحصر به فرد، از ذوب مواد معدنی در گوشته بالایی زمین همان لایه سنگی ضخیم درست در زیر پوسته سیاره ایجاد شده است. به گفته دانشمندان شیمی و ترکیب ایزوتوپی گازها نشان می دهد که CO2 مستقیماً از گوشته بالایی زیر شکاف آفریقای شرقی منشا می گیرد.

بخشی از آفریقای شرقی که «اٌلدوینیو لنگای» بر روی آن قرار دارد برای حدود 25 میلیون سال از نظر زمین ساختی فعال بوده و یکی از جالب ترین نقاط زمین شناسی در جهان باقی مانده است.

این بخش در سمت شرقی آفریقا، در واقع یک پارگی غول پیکر در صفحه آفریقاست که چند میلی متر در سال از هم دور می شود که پس از میلیون ها میلیون سال، سرانجام قاره آفریقا را به دو نیم تقسیم کرده و اقیانوسی جدید بین شرق آفریقا و باقی مانده صفحه آفریقا ایجاد می کند. این مرز صفحه واگرا باعث پیدایش بسیاری از قله های بلند در منطقه، از جمله کوه کلیمانجارو، کوه کنیا، و «اٌلدوینیو لنگای» است.

منبع: iflscience

58323

عجیب ترین آتشفشان جهان با گدازه ای لزج و سیاه رنگ